Vikan - 22.11.1962, Blaðsíða 21

Kæri Brandur. NorSurpól.
Ég mun hafa léð máls á því í siðasta bréfi
minu, að ég vildi gjarnan minnast nokkru nán-
ar á íslenzka blaðamennsku. — Það er alveg
rétt, sem þú segir að orðbragð hinna pólitisku
blaða hefur yfirleitt batnað til mikil’a muna
hin síðustu ár, nema ef til vill eins þeirra, sem
virðist eiga erfitt með að finna annað en l.iót
orð til þess að túlka skoðanir sinna manna,
enda 'almannarómur, að einmitt þetta blað, sé
allt af geðvont. Það er engum blöðum um það
að fietta, að þessi lofsverða breyting. sem orð-
ið hefur, stafar af meiri kynnum meðal blaða-
manna, og eins og þú segir, að nú heiur risið
upp blaðamannastétt. En að ýmsu öðru ieyti
hefur blaðamennska versnað og á ég þar við
málfar blaðanna. Svo virðist, sem mjög margir,
ótrúlega margir þeirra manna, sem skrifa í
blöð hafi tapað málsmckk, eða aldrei eignazt
hann. Það úir og grúir af hreinum ambögum,
algjörum misskilningi á þýðingu orða, sérstak-
lega þeirra, sem sjaldan eru notuð i talmáli.
Þetta ergir mann oft og er i fáum orðum sagt
þjóðinni til háborinnar skammar. Ég vil líka
vekja sérstaka athiygli á þeirri staðreynd, að
menn, sem orðnir eru stúdentar .jafnvel menn,
sem stundað háfa nám við Háskólann eru sízt
betri í þessu efhi. Ég hef rökstuddan grun um,
að það fari mikið í vöxt að blaðamaður hendi
handriti sinu i prentsmiðjuna og lesi siðan
jafnvel sjálfur próförk af smíðinni. Það kom
aldrei fyrir áður fyr, að nokkur grein kæmi í
blaði, livort sem um var að ræða fréttagrein
eða annars efnis, án þess að ritstjórinn hefði
yfirfarið hana. Og allir voru ritstjórarnir mikl-
ir smekkmenn á islenzkt mál. Nægir í því sam-
bandi aðeins að nefna tvo menn: Hallbjörn
Halldórsson og Tryggva Þórhallsson. Þessi
breyting stafar að nokkru af því, að hraðinn
i blaðamennskunni hefur vaxið gífurlega, og að
inn í blaðamennskuna hafa komið menn, sem
hugsa fyrst og fremst um fréttina, en sáralitið
um málið á frásögninni.
Þá minnist þú á vegina. Fyrir nokkru var
frá því skýrt, að verið væri að opna leiðina
um Lyngdalsheiði, að búið væri að opna veg-
inn alla leið nema á litlum kafla. Ég fór þenn-
an nýja veg. Þetta er alls ekki vegur, heldur
einhvers konar ruðningur. Nýlega las ég skrýtlu
i blaði. Erlendur maður hafði farið til Gull-
foss. A heimleiðinni spurði hann, hvort íslend-
ingar hefðu alveg nýlega fundið þennan fagra
foss. Honum var skýrt frá liinu rétta um það.
Og þá spurði hann unclrandi. „Jæja, en livers
vegna hafa þeir ekki látið verða af því enn að
leggja þangað veg‘?“
Þetta er sláandi dæmi um vegagerð okkar.
Það eru ekki vegir, heldur einhvers konar slóðir,
troðningar eða hestagötur. Það er hárrétt hjá
þér, að eitthvað þarf að gera. En þó að þú
sért vantrúaður á það, að hafizt verði handa
um endurbætur, þá er ég ekki eins vantrúaður
á það. Ég veit, að miklar endurbætur verða
gerðar á vegakerfi landsins á næstu áratugum.
Þetta liggur í hlutarins eðli, þörfin er svo mikil
og efnahagurinn sæmilegur hjá þjóðinni. Nefnd
setur nú á rökstólum og skipuleggur þessi mál.
Það er talið nauðsynlegt að afla nýrra tekna til
þess að geta haldið uppi stórkostlegum vega-
og brúa-framkvæmdum. Heyrzt hefur að bensin
verði hækkað og hækkunin (skatturinn) gangi
allur til vegaframkvæmda. Ekki hef ég neina
trú á ]ivi, að einstaklingar myndu standa betur
i stykkinu i vegaframkvæmdum heldur en hið
opinbera — og ég get alveg gert mér i hugar-
lund hvernig tónninn yrði ef einstaklingur hefði
vegartáhnun og vörð á miðri leið, sem tæki
vegartoll af hverjum vegfarenda.
Og þetta verður að nægja, kæri Brandur minn,
í þetta sinn.
Með kærri kveðju,
Björn á Norðurpól.
Þeir, sem aka vestur í Dali, eða lengra eftir
þeim vegi, sjá undarlegan kofa við veginn
nálægt Stóru Skógum í Miðdölum.
Við fyrstu sýn minnir húsið — eða kofinn,
eins og nær væri að kalla það — mann á
austurlenzkan turn, eða bænahús, eða kannski
hatt á mongólskum hershöfðingja.
Engum gefst samt tími til að fara langt út
í hugleiðingar um þau atriði, því ferðamaður-
inn hrekkur illyrmingslega við um leið og hann
ekur þarna framhjá, því bíllinn ekur yfir gaml-
ar vatnspípur, sem lagðar hafa verið þvert
yfir veginn. Hvað slík fjárhlið heita, er ekki
gott að segja, sumir kalla þau rörahlið, aðrir
pípuhlið og enn aðrir grindahlið. En meiningin
mun sem sagt vera sú, að skepnur fari ekki
þar yfir.
Þarna er einmitt fjárgirðing, sem á að varna
rollum að fara á milli hólfa, en ekki er
þessu hliði treyst betur en svo að sérstakur
varðmaður er settur við hliðið til frekara ör-
yggis og vonar og vara.
Og þarna í kofanum er einmitt slíkur varð-
maður, sem býr þar á meðan nokkur hætta
er á að rolluskjátur álpist í gegn um hliðið.
Sá, sem þar býr — eða bjó í sumar — heitir
Jóhannes Jakobsson, og er frá Grund í Saurbæ.
Fréttamaður frá Vikunni leit við hjá Jóhann-
esi, er hann (fréttamaðurinn) átti leið þarna
um fyrir nokkru.
Kofi þessi er upprunalega upprunninn frá
Bretum, sem munu hafa notað hann til — til
— til einhverra hluta. Gler í gluggum eru
3—4 tommu þykk og skotheld og veggir kofans
eftir því. Hann (kofinn) hefur verið fluttur
stað úr stað síðan brezka heimsveldið gafst
upp á honum, og nú er hann sem sagt notaður
til að hýsa varðmanninn ásamt rúmstæði, nokkr-
um hillum, Kosan-gas-apparati og einum stól.
En Jóhannes lætur sér þetta vel líka. Það er
rólegt að vera þarna yfir sumartímann og
áhyggjulítið starf, og kofinn er sæmilega hlýr
og skýlir honum fyrir úrkomunni.
Þeir, sem lesa Vikuna, og aka þarna fram-
hjá á næstunni, eru vinsamlega beðnir um að
flauta þrjú stutt, um leið og þeir gefa inn hinum
megin við hliðið — með kveðju frá Vikunni.
VIKAN 21