Vikan - 22.12.1964, Blaðsíða 31

Parísardömur í prjóna-
fötum
Framhald af bls'. 15
mcð ýmsu móti: kollótt, der-
húfusnið, týrólahattasnið, nú
og svo er gjarnan dúskur í topp-
inn cða hekluð rós úti í ann-
arri hliðinni. — Hárnetið er
ætlað fyrir þær sem eru með
sítt hár. Er það heklað — nijög
gisið — og nær frá hvirfli aftur
og niður fyrir hárið og undir
það. Ofan á hvirflinum er yfir-
leitt slaufa, skrautnæla eða ann-
að slíkt. Hárnetið er hægt að fá
allt frá grófasta garni upp í
fínasta gullþráð.
Þetta var nú í stuttu máli það
helzta sem ég man eftir varð-
andi prjónafatatízkuna i Paris.
Það má segja að vetrartízkan
í ár sé konunni góð. Hún lætur
ekki konuna fórna heilsu sinni
sín vegna, heldur segir luin
henni að ganga i ullarfötum frá
toppi til táar. Og eins og nllir
vita þá er Parisartízkan ekki
aðcins ætluð Parísardömunni á
Signuhökkum, heldur einnig
Reykjavikurstúlkunni i Austur-
stræti. Og nú er Reykjavikur-
stúlkan vel sett, því að bað er
vart hægt að hugsa sér ákjósan-
legra efni í mikið af framan-
töldum prjónafatnaði en islenzka
lopann. Hann er tiltölulega ó-
dýr, hlýr og léttnr og með þvi
að snúa saman þráðum i tveim-
ur eða fleiri litum og prjóna
úr þeim kápu eða dragt má segja
að hámarki Parísartízkunnar sé
náð.
En hvernig er það með aum-
ingja karlfólkið, kann nú ein-
hver að spyrja. Á það að sálast
úr kulda? Nei, við skulum
vona að það geri það ekki,
jafnvel þótt það liafi gleymzt
hér í Paris þegar verið var að
„setja saman“ prjónafatatizkuna.
Peysurnar, treflarnir, sokkarnir
og vettlingarnir eru i litlu eða
engu fráhrugðnir þvi sem verið
hefur, og um annan prjónafatn-
að er vart að ræða — þvi mið-
ur.
Og litla fólkið? Hvernig er
með það? Engin stórtiðindi i
ár. Hlýjar peysur, húfur, treflar,
sokkar og vettlingar eins og und-
anfarin ár — en hver segir að
litla daman megi ekki ganga í
prjónakápu eins og mamma
liennar eða stórasystir?
Þórdís Árnadóttir.
Ástir á Suðurhafs-
eyjum
Framhald af bls. 11.
um stærri en Evrópa. Flestar eru
eyair þessar smóar, nema Nýja
Sjáland, sem er heldur stærra en
Stóra Bretland. Næst stærst er
Havaí, sem er tæplega þriðjungi
stærri en Sjáland. Flestar stærri
eyjanna eru hálendar og með eld-
fjöllum, sem til allrar guðslukku eru
útbrunnin, með fáeinum undantekn-
ingum þó. Hinar smærri eru yfir-
leitt kórlaeyjar.
Loftslagið á Pólýnesíu er með
afbrigðum milt, sumarblíða árið
um kring, nema þá helzt á Nýja
Sjálandi og nærliggjandi eyjum.
Einangrun eyjanna og hið víð-
áttumikla hafsvæði, er þær eru
dreifðar um, hefur auðvitað átt
mikinn þátt í mótun íbúanna og
menningu þeirra. En það furðu-
lega er, að yfirleitt er munurinn á
siðafari á hinum ýmsu pólýneslsku
eyjaklösum varla meiri en sams-
konar munur á til dæmis Þjóðverj-
um og Svíum. Og tungumálið er
því nær hið sama á eyjunum öll-
um. Það þykir hljómafgurt og
myndríkt og ekki náskylt öðrum
málum, þótt málfræðingar telji það
hafa nokkur tengsli við tungur
Malaja og Míkrónesa.
Hin efnalega og tæknilega menn-
■m
ing Pólýnesa var heldur einföld í
sniðum, en vel löguð eftir lands-
háttum. Húsdýr þeirra voru svín,
hænsni og hundar, og átu þeir kjöt
allra þessara dýra af jafngóðri
lyst. Fiskimenn voru þeir miklir.
Þá lifðu þeir í stórum stíl af gróðri
jaðrar, sem fremur lítið þurfti fyrir
að hafa.
Ekki var það siður Pólýnesa að
safna matvælum og öðrum verald-
argæðum, enda erfitt að halda því
óskemmdu í hinu heita loftslagi.
Þess í stað komu þeir sér upp nokk-
urskonar tryggingakerfi, sem var
á þá leið, að ef einhver fjölskylda
komst í kröggur, voru nágrannarn-
ir skyldugir að rétta henni hjálpar-
hönd. Þessi gjafmildi var þvi til-
komin algerlega af félagslegri
nauðsyn, en ekki endilega neinum
kristilegum bróðurkærleika, eins og
Evrópumönnum hætti til að halda.
Gestrisni Pólýnesa misskildu
Evrópumenn á svipaðan hátt. Eyja-
skeggjar voru ferðalangar miklir,
en gistihús engin ( ríkjum þeirra.
Þótti því öllum sjálfsagt að taka
vel við hverjum þeim gesti, er að
garði bar, því vel gat svo farið, að
gestgjafinn sjálfur þyrfti á hlið-
stæðri greiðasemi að halda innan
tíðar, og þá ef til vill frá hendi
þeirra, er áður höfðu sótt hann
heim.
Aður en Pólýnesar kynntust
Evrópumönnum, þekktu þeir ekki
til notkunar málma, en voru hins
vegar smiðir góðir og gerðu sér
mörg hagnýt tól úr þeim fábreyttu
efnum, sem völ var á. Hæpið er
að kalla þá steinaldarmenn, því
flest áhöld sín gerðu þeir úr tré,
skjaldbökuskel og beini, einkum
voru mannabein í hávegum höfð
af smiðum Suðurhafseyja. Skipa-
smiðir voru þeir góðir og stóðu þar
tii dæmis Indíánum Norður-Amer-
íku langtum framar; voru kanóar
þeirra glæsileg langskip, sem borið
gátu allt að hundraði manns og
siglt mörg þúsund kílómetra vega-
lengd á opnu hafi. Hús þeirra, sem
voru að miklu leyti gerð úr pálma-
blöðum, voru einnig reist af ör-
uggri smekkvísi.
Að vopni höfðu pólýneskir stríðs-
menn lensur, spjót og gaddakylfur,
VIKAN 52. tbl. —
BEIIMT í MARK