Vikan - 12.05.1966, Blaðsíða 12

Fimm
rilhðfumdar
oo
blafla-
meia
saurflir:
„TELJIÐ ÞÉR, AÐ ÞÆR
FJÖRAR SKALDSÖGUR,
EFTIR rSL. HÖFUNDA,
SEM ÚT KOMU A SlÐASTA
ARI: DÆGURVfSA, ORGEL-
SMIÐJAN, BORGARLlF OG
SVÖRT MESSA, MUNI
MARKA TÍMAMÓT I
SKALDSAGNAGERÐ
SVIPUÐ ÞEIM, SEM VEF-
ARINN MIKLI OG BRÉF
TIL LARU MÖRKUÐU A
SÍNUM TÍMA?“
THOR VILHJALMSSON
rithöfundur
Á þetta að vera fyndni?
Kannski skil ég ekki reikningsaðferð-
ina sem hér ó að beita. Er spurt um hvort
allir þessir höfundar fjórir samanlagðir
tókni tímamót, hvernig er hægt að leggja
þó saman sem eru ólíkir nema tveim
þeirra svipar saman furðu mikið? Eða er
spurt um hvort hver um sig tókni tíma-
mót, og þó kannski um fernskonar tíma-
mót að ræða? Að hverju leyti, — það
skil ég ekki nema ef væri hvað snertir þó
tvo sem svipar saman að hvor um sig
tókni tímamót í ævi hins.
En það er afskaplega ósanngjarnt gagn-
vart þessu fólki að minnast á Laxness og
Þórberg í sambandi við það og alveg ó-
þarft. Hvort sem það er samanlagt eða í
sínu lagi. Eg held áfram að reyna að
skilja spurninguna úr því ég er lentur í
því að eiga að svara henni. Skyldi geta
verið átt við það að í þessum verkum
er þjóðfélagsádeila, kannski í þeim öll-
um að einhverju leyti? Er þjóðfélagsá-
deila ný bóla hér? í landi Halldórs Lax-
ness! í öllum hans bókum er þjóðfélags-
ádeila en fyrst og fremst eru þær lista-
verk sem gera aðrar bækur svo smáar í
samanburðinum.
Kannski álítur spyrjandinn ekkert hafi
gerzt í íslenzkum bókmenntum síðan Vef-
arinn mikli og Bréf til Láru komu út þar
til þetta ágæta fólk bauð sig fram.
'------------------------------------------------
EIÐUR GUÐNASON,
fréttastjóri
Því miður get ég varla talizt bær um að
svara þessari spurningu Vikunnar, þar
sem ég aðeins hef lesið eina af þeim
fjórum nýútkomnu bókum, sem um er
spurt. Takmarkast því svarið af sjálfu sér
við hana.
Borgarlíf, eftir Ingimar Erlend Sigurðs-
son var auglýst með stórum fyrirsögnum,
þegar hún kom út og hástemmdu lýsing-
arorðin ekki spöruð. Almannarómur sagði,
að persónur bókarinnar væru teknar svo
gott sem hráar af ritstjórn stærsta dag-
blaðsins f borginni, þar sem höfundur
reyndi fyrir sér við blaðamennsku um
skeið. Varla hefur sá almannarómur spillt
fyrir sölu bókarinnar.
Þessi bók olli mér vonbrigðum. Ég bjóst
við að þarna væri jafnvel nýr og hress-
andi blær á ferðinni, en því miður var
þar aðeins um áttleysu að ræða. Á stöku
stað í bókinni vottar þó fyrir skemmti-
legri hugsun að baki skrifanna, en þeir
staðir eru ekki margir. Ekki tjóar að bera
þessa bók saman við Bréf Þórbergs til
Láru eða Vefara Kiljans; hún á þeim ekk-
ert sameiginlegt, nema ef til vill að vera
prentuð í Víkingsprenti.
Mér kemur þetta ritverk fyrir sjónir
(skáldverk er það varla) sem örvænting-
arfull tilraun til að gera upp einhverjar
sakir við einhvern eða einhverja; tilraun,
sem jafnframt rennur gjörsamlega út í
sandinn. Heimur bókarinnar verður les-
andanum aldrei raunverulegur, jafnvel
þótt stuðzt sé við lifandi fyrirmyndir í
ríkum mæli. Höfundi tekst aldrei að skrifa
sig burt frá lágkúrunni og umhverfinu,
hann situr á sama stað í bókarlok og í
upphafi.
„Listamenn eru eina fólkið í mannfél-
aginu sem getur sagt mannfélaginu sann-
leikann um sjálft sig", segir í tilvitnun í
James Baldwin í upphafi þessarar bókar.
Þetta er mikið rétt, en þetta geta þó ekki
allir listamenn, og ekki eru allir lista-
menn, sem svo vilja láta kalla sig.
v___________________________________;
VIKAN 19. tbl.