Vikan - 22.09.1966, Síða 44

fangelsi eða þrælkunarvinnu ævi-
langt. Það hefur þó enn ekki verið
gert í tilfellum sem þeim, er hér
um ræðir.
Ítalía: 5 ór.
Þar í landi telst það ekki til af-
brota að vera ölvaður við stýrið,
nema maður valdi slysum. Verði
hann mannsbani, er litið á það
sem hvert annað manndráp og dóm-
urinn verður minnst sex mánaða
fangelsi. Þá missir hinn seki öku-
réttindin ævilangt og verður að
greiða aðstandendum hins drepna
skaðabætur. Fyrir afbrot Biebauts
hefðu ítalskir dómstólar sjálfsagt
látið koma þyngstu refsingu, sem
lög landsins leyfa.
Vesfur-Þýzkaland: 5 ár.
Lágmarksrefsing fyrir ölvun við
akstur þar í landi er 8-900 króna
sekt eða sex vikna fangelsi. Ef
ölvaður ökumaður veldur bana-
slysi, missir hann ökuréttindin, hlýt-
ur að greiða skyldmennum hins
drepna skaðabætur og er dæmdur
í fimm ára fangelsi eða þrælkun-
arvinnu. I samræmi við það hefði
dómur Biebauts í Vestur-Þýzkalandi
orðið.
Danmörk: 1 ár.
Þar hljóta menn frelsisskerðingu
fyrir ölvun við akstur, og valdi þeir
banaslysi, verður refsingin að
minnsta kosti átta mánaða fang-
elsi. Biebaut hefði fengið að
minnsta kosti ár.
Finnland: 7 ár.
Þar í landi er hægt að dæma
„persónu, sem er skeytingarlaus í
meðferð bifreiðar" í allt að þriggja
ára þrælkunarvinnu, en í meinlaus-
ari tilfellum eru skaðabætur látnar
duga. Valdi ölvaður ökumaður slys-
um á fólki, fær hann sex ára þrælk-
unarvinnu, en sé um banaslys að
ræða, verður refsingin sjö ára
þrælkunarvinna. Sá hefði orðið
dómur Biebauts í Finnlandi.
Noregur: 6 ár.
Aki maður þar bíl með yfir 0.5
prómille alkóholmagn í líkamanum,
hlýtur hann 21 dags fangelsisvist.’
Valdi ökumaður banaslysi, verður
dómur hans þriggja ti! sex ára
fangelsi. Hafi ökumaður einhverjar
frambærilegar málsbætur, er hægt
cð draga verulega úr þessari refs-
ingu. Biebaut hefði í Noregi sjálf-
sagt hlotið dóm upp í sex ár.
Spánn: 15 ár.
Að aka bíl ölvaður er þar ekki
refsivert. Er ölvaður maður lendir í
árekstir en veldur ekki blóðsút-
hellingum, hlýtur hann' að greiða
sekt, sem getur orðið mjög mis-
þung eftir brotinu, allt frá smá-
vægilegri upphæð upp í þrjú til
fjögur þúsund krónur. En valdi öku-
maður blóðsúthellingum, vandast
málið heldur fyrir hann, því þá
sleppur hann ekki með minna en
tveggja ára fangelsi og degi bet-
ur! Sé um banaslys að ræða, miss-
ir hann ökuréttindi ævilangt og
hlýtur að minnsta kosti fimm ára
fangelsi. Er þá litið á slysið sem
hvert annað manndráp. A Spáni
er það ekki til siðs að mæla alkó-
holmagn í blóði manna, heldur er
ölvunarástand þeirra metið eftir því
hve mikið sést á þeim. Dómur Bie-
bauts á Spáni: Að minnsta kosti
15 ára fangelsi og glötuð ökurétt-
indi.
ísland: 6 ár.
Hegningarlög okkar varðandi
það atriði, sem hér um ræðir, eru
margræð og ramminn rúmur. Refs-
ingarvert er að vera staðinn að
akstri með 0.5 prómille áfengis-
magn í líkamanum, og varðar bað
sektum. Sé ökumaður með 1.23
TÍZKUVERZLUN
UNGA FÓLKSINS
KARNABÆR
AUGLÝSIR:
Hausttizkan komin
KARNABIE - STREET
LOMDOH
HERRAR:
# Stakir jakkar
# Stakar buxur
# Föt
# Peysur
# Leðurjakkar
# Skyrtur
# Bindi
# Vesti
# Belti
NÝJASTA TÍZKAN BEINT FRÁ
TÍZKUMIÐSTÖÐ UNGA FÓLKSINS
UNGFRU YNDISFRIÐ
býður yður hið landsþekkta
konfekt frá N Ó A.
HVAR E R ÖRKIN HANS NOA?
I»að er alltaf sami leikurinn í henni Ynd-
isfríð okkar. Hún hcfur falið örkina hans
Nóa elnhvers staðar í hlaðinii og hcltir
góðum verðiaunum handa þeim, sem fjctur
fundið örklna. Verðlaunin eru stór kon-
fektkassi, fullur af bezta konfekti, og
framleiðandinn er auðvitað Sælgætisgerð-
in Nói.
Nafn
Heimill
Örkin er á bls.
Síðast er dregið var hlaut verðlaunin:
Ragnar Guðmundsson,
Laugalæk 18, Reykjavík.
Vinninganna má vitja í skrifstofu
Vikunnar. 38. tbl.
DÖMUR:
# Buxnadragtir
% Pils
* Sportbuxur
# Kjólar
engir tveir eins
# Kápur,
engar tvær eins
* Peysúr
* Blússur
* Skór
# Regnjakkar
o. m. m. fl.
KARNABÆR
Týsgötu 1 - Sími 12330.
44 VIKAN
prómille og þar yfir, sætir hann
varðhaldi, sem getur orðið mjög
mislangt samkvæmt laganna bók-
staf, allt frá fimm dögum og upp
í tvö ár. Fyrir brot á umferðarlög-
unum er líka hægt að svipta menn
ökuleyfi, í mánuð að minnsta kosti
og jafnvel ævilangt. Fyrir manndráp
af gáleysi er hægt að láta menn
sæta sektum, varðhaldi eða fang-
elsisvist, allt að sex árum, sam-
kvæmt hegningarlögum frá 1CM0,
215 gr. Það hefði verið þyngsti
dómur, sem Biebaut hefði getað
hlotið hér á landi fyrir brot sitt.
☆
Platon
Framhald af bls. 17.
sýn" yfir viðfangsefnin, en að dómi
Platosar voru heimspekingar beztu
mennirnir, og þess vegna áttu þeir
að.stjórna ríkinu, og samkvæmtupp-
eldisskipulagi hans voru þeir ,,út-
valdir" til þess. Heimspekingarnir
voru æðsta stéttin og hinar stétt-
irnar tvær áttu að hlíta boði þeirra
og banni. En einmitt vegna þess,
að þeir voru æðsta stéttin, voru
gerðar til þeirra mestar kröfur. Al-
gjör sameign átti að vera meðal
þeirra. Þeir áttu að að matast í
opinberum matstofum og sofa sam-
an ( hermannaskálum. Þar sem gert
var ráð fyrir því, að þeir hefðu
engra persónulegra hagsmuna að
gæta, var þeim að sjálfsögðu ætlað
að vera algjörlega hafnir yfir mút-
ur, og hið eina metnaðarmál þeirra
átti að vera — að stuðla að rétt-
læti meðal manna.
Hvernig átti svo afstaða manna
í ríki Platons að vera til trúar-
bragðanna? Platon hafði mjög op-
in augu fyrir veilum goðsagnanna
og fjölyrðistrúarbragða Grikkja yf-
irleitt, og hélt því fram, að þau
trúarbrögð ein væru samboðin viti
bornum mönnum, er væru í sam-
ræmi við heilbrigða skynsemi. Þess
vegna er Homer, með allar sínar
barnalegu sögur af Olymposguðun-
um, útlægur ger úr ríki Platons. —
Hvernig áttu svo mennirnir að koma
fram hver við annan? Öll þeirra
viðskipti áttu að grundvallast á rétt-
læti og göfugmennsku. Annars leit
Platon hornauga til verzlunarvið-
skipta. Hann hélt því fram, að
naumast væri unnt að stunda þau
störf á fullkomlega heiðarlegan
hátt. — Ekki vildi Platon refsa fyr-
ir glæpi. Glæpamenn eru aumkv-
unarverðar mannverur, sem skilja
hvorki, hvað sjálfum þeim er fyrir
beztu, eða öðrum. Það er ekki hægt
að temja ólman hest með þv( að
berja hann, og félagslega óþroskað-
ur maður verður ekki bættur eða
mildaður með því að fara með
hann eins og úrhrak. Glæpamenn
þurfa á uppeldi og lækningu að
halda.
Platon lagði mikla áherzlu á lík-
amsrækt, eins og flestir Grikkir.
Hélt hann því fram, að Kkamleg
KAUPIÐ ÞIÐ STÖL, ÞÁ KAUPIÐ
GÓÐAN STÖL - N0RSKI
HVÍLDARSTÓLLINN
FRAMLEIÐANDI ÍSLENZK HÚSGÖGN H F.
KÓPAVOGI AUÐBREKKU 53 SÍMI41690
vanheilsa ætti oftast rót sína að
rekja til fáfræði, engu síður en sál-
rænir sjúkdómar, og að með við-
eigandi uppeldi ætti að vera hægt
að útrýma sjúkdómum að miklu
leyti. Þeir, sem ganga með ólækn-
andi sjúkdóma, eiga að hafa leyfi
til að stytta sér aldur, því að skjót-
ur dauðdagi er betri en langvarandi
veikindi, sem hvort sem er geta ekki
endað nema með dauða.
Platon var heldur illa við lög-
fræðinga. Ekki er þörf á neinum
málaferlum. þar sem réttlæti og
þekking sijta að völdum. Lögin eiga
að vera fá og auðskilin. Sérhver
ný lög eru líkleg til þess að skapa
nýja tegund lögbrjóta. Stjórnendur
ríkisins eiga umfram allt að kenna
þegnum sínum að stjórna sér sjálf-
ir.
Samkvæmt skoðunum Platons,
þeim, er fram koma í „Politeia", er
höfuðhlutverk hverrar ríkisstjórnar
aðeins eitt: — að tryggja þegnunum
hamingju, en til þess að svo megi
verða, þurfa þeir að njóta góðrar
heilsu og nægilegra tómstunda. —
Emerson segir ( einu riti s(nu: „Gef
mér heilbrigði og yfirráð yfir ein-
um degi — og ég mun gera við-
höfn keisara hlægilega". — Plató
vildi gefa þegnum ríkisins yfirráð
yfir dögum sínum, en gera þá fyrst
færa um, að fara með þau yfirráð
á viturlegan hátt. Var það aðal-
lega þrennt, er hann lagði áherzlu
á í þv! sambandi: fegurð, réttlætl,
kærleikur. Þessi þrjú orð virðast (
vitund Platons þýða næstum því
eitt og hið sama. í lýðveldi hans
er fyrirmyndarmaðurinn sá, sem
helgar líf sitt þeirri iðju að skapa
fegurð og færa hana ríkinu að gjöf,
annað hvort í formi niðja, lista-
verka eða göfugra dáða. „Fegurð"
er inngangsorðið að sölum eilífð-
arinnar.
Hér hafa nú verið raktar helztu
kenningar Platons, en að v(su mjög
lauslega. Sumar af þessum kenn-
ingum sínum fékk hann tækifæri til
að prófa í verki, er hann þáði boð
Dionysiusur, konungs í Syracuse, um
að leiðbeina sér og aðstoða sig
við ríkisstjórnina. Dionysius var þv(
miður aðeins konungur, — ekki
heimspekingur, og svo fór, að harð-
stjóri þessi seldi Platon í ánauð.
Platon tókst ekki að breyta konung-
inum f heimspeking, en spek-
ingurinn varð að sætta sig við að
vera gerður að þræli. Ekki var það
þó nema um stundarsakir. Maður-
inn, sem keypti Platon til að kenna
börnum sínum, var ekki aðeins
hlynntur heimspekiiðkunum, heldur
og góður maður og réttlátur. Hann
gaf Platon frelsi og leyfði honum
að hverfa aftur til Aþenu. En eftir
þetta mun Platon hafa breytt kenn-
ingum sínum að einhverju leyti, sér-
staklega þeim, er að stjórnmálum
lutu, og kemur það fram í seinni
ritum hans.
Einu sinni hlýddi ég á fyrirlestur
um Platon. Fyrirlestarinn var ensk-
ur, og sagði frá því, að hann hefði
einu sinni hlustað á fyrirlestur um
þennan sama mann. Gerði hann
VIKAN 45