Vikan - 25.01.1968, Blaðsíða 49

Framhald af bls. 23.
þegar þér eruð að undirbúa yðar fullkomlega löglega hjónaband með
nýfengnum ástvini, langar yður sannarlega sízt til, að þessi kyrfilega og
giftusamlega gleymdi eiginmaður yðar skjóti skyndilega upp kollin-
um, sérstaklega, þegar ofan á allt annað verður ekki betur séð, en að
hann sé að krefaj yður reikningsskapar á sjálfri yður. En óttist
ekkert í því efni; ég hef aldrei sagt, að ég ætli að leggja neinn stein
í götu hjónabandsáætiana yðar, ef þær eru yður svo mikils virði.
Slík staðfesting á kæruleysinu var mesta svivirðingin, sem hann gat
ausið yfir hana. Hann hefði varla getað gefið til kynna á gleggri hátt
þá staðreynd, að hann varðaði ekki lengur neitt um hana, heldur en
með því að sýna henni hve fús hann væri að leyfa henni að giftast
einhverjum öðrum, og einnig með þeirri staðreynd hve hann lét sér
í léttu rúmi liggja, þótt þau öll þrjú lentu í bókstaflega guðlausu
ástandi. Hann var orðinn forhertur og ólýsanlegur syndari. Þetta var
óskiljanlegt! Annaðhvort hlaut hann að vera genginn af vitinu eða
hún.
Við þessa auðmýkingu náði hún aftur valdi á sjálfri sér, hún rétti
úr sér og leit á hann stolt í bragði, en ósjálfrátt þrýsti hún um hönd
sína, sem einu sinni hafði borið giftingarhringinn.
— Hvað mig snertir, hafa orð þín enga þýðingu. Fimmtán ár kunna
vel að hafa liðið, en úr því þú ert ennþá lifandi, er ég ennþá eiginkona
þín í augum guðs, ef ekki augum mannanna.
Andartak breytti Rescator um svi]). Gegnum svip þessar-ar konu, sem
hann neitaði að viðurkenna sem eiginkonu sína, kom hann allt í einu
auga á ungu, aðalbornu stúlkuna, sem stóð stif af ótta, þegar hann
bauð hana velkomna til hallarinnar í Toulouse.
En hann sá ekki aðeins það, heldur sá hann þá miklu hefðarkonu,
sem hún hlaut að hafa verið í Versölum. Fegurst allra kvenna, hafði
hann heyrt sagt. — Meiri drottning en drottningin sjálf.
Á augabragði afklæddi hann hana í huganum, svipti af henni þykk-
um, grófum .fötunum og sá hana í öllum sinum ljóma, mjallhvítt bak-
ið, nakið undir kertaljósunum, fullkomnar axlirnar, drjúpandi af gim-
steinum, þegar hún rétti úr sér með sömu mildu og óbugandi hreyf-
ingunni.
Og hann fann, að hann gat ekki afborið hugsunina.
Hann stóð upp, því þrátt fyrir ákvörðupn hans að láta ekkert á sér
sjá, var hver taug í líkama hans stríðþanin.
En þegar hann leit á Angelique aftur eftir langa þögn, var sami
harði og ósveigjanlegi svipurinn á andliti hans.
— Það er rétt, sagði hann. — Þér eruð i rauninni eina konan, sem
ég hef nokkurn tíma gengið að eiga. En ef trúa skal því, sem ég hef
heyrt, hefur yður sannarlega ekki farið eins. Þér voruð ekki lengi
ekkja eftir mig.
— Ég hélt að þú værir dáinn.
— Plessis-Bellére, sagði hann eins og hann væri að reyna að rifja
eitthvað upp fyrir sér. — Nú vill svo til að ég hef enn allgott minni og
ég man, að þér minntust á ungan frænda yðar, sem var vel þekktur
fyrir glæsilegt útlit, og sem þér voruð þegar nokkuð skotin í. Strax
og þér höfðuð losnað við þennan auðmann, sem faðir yðar hafði leitt
yður í hjónaband með, hamingjusnauðan og haltan að auki, gafst
yður ákjósanlegt tækifæri til að láta þá drauma yðar rætast, sem
þér höfðuð svo lengi átt í leynum.
Ósjálfrátt bar Angelique kreppta hnefa að vörum sér.
— Er þetta öll sú virðing, sem þú berð fyrir ástinni, sem ég sór þér?
spurði hún sorgmædd.
— Þér voruð barnung og höfðuð gaman að mér um stund. Og ég
skal viðurkenna að engin getur hafa verið ylndislegri eiginkona, en jafn-
vel á þeim tima datt mér ekki í hug, að þér hefðuö eðli til að vera
trú eiginkona. En nóg um það; mér heíur alltaf þótt tímasóun að út-
skýra það liðna, og það er hreint tilgangslaust að reyna að vekja það
til lífsins á ný. Og Þó, eins og þér bentuð mér á, eruð þér enn eigin-
kona mín og i krafti þess eru nokkrar spurningar, sem ég óska að
leggja fyrir yður, sem snetra íleiri en okkur og geta verið mikilvæg-
ari fyrir þá en okkur.
Hann hleypti í svartar brýrnar og augun, sem stundum voru næst-
um gullin, þegar gleðin lýsti þau upp, urðu nú dimm. Reiði og tortryggni
gerði þau svört og nístandi.
Um leið þekkti Angelique þennan svip, sem hafði svo oft heillað
hana. — Já, þetta er hann! Þetta er sannarlega hann, sagði hún við
sjálfa sig og uppgötvunin gerði hana veikburða, þótt hún vissi ekki
hvort það var af örvæntingu eða gleði.
— Hvað hafið þér gert við syni mína? Hvar eru þeir?
Skelfingu lostin át hún eftir honum. — Syni þína?
— Ég hélt, að ég hefði talað fullkomlega skýrt. Já. Svni mína. Yðar
einig! Þá, sem ég er faðir að. Sá eldri þeirra tveggja, Florimond, var
fæddur í Toulouse, í höll hinna glöðu vísinda. Og þann yngri, sem ég
sá aldrei en heyrði um, Cantor. Hvar eru þeir? Hvar hafið þér skilið
þá eftir? Ég veit ekki hversvegna, en ég ímyndaði mér ósjálfrátt, að
ég myndi finna þá meðal þessa ofsótta fólks, sem þér báðuð mig að
taka um borð. Ég hefði glaðzt yfir að sjá yður í hlutverki móður,
sem reynir að bjarga sonum sínum frá ranglátum öriögum, en það
er enginn unglingur um borð, sem gæti verið annar þeirra. Og öll yðar
athygli beinist að dóttur yðar. Hvar eru þeir? Hversvegna komuð þér
ekki með þá með yður? Hvar hafið þér skilið þá eftir? Hver gætir
þeirra?
9. KAFLI
Henni var kvöl að þvi að þurfa að svara. Með orðum sínum myndi
hún innsigla íjarveru þessara tveggja glöðu, litlu drengja, sem nú
voru horfnir að eilífu. Það var fyrir þeim, sem hún hafði barizt og
þeirra vegna sem hún hafði þjáðst. Hún hafði lagt allt í sölurnar til að
koma í veg fyrir að þeir liðu skort, og til þess að vinna þeim aftur
þann rétt, sem þeim bar í þjóðfélaginu. Hana hafði dreymt um að sjá
þá vaxa upp, hávaxna og glæsilega, létta i fasi og dugmikla. Nú
myndi hún aldrei geta fylgzt með uppvexti þeirra, því þeir höfðu líka
yfirgefið hana.
Henni var tregt um tungu að hræra.
—• Florimond fór burtu, fyrir löngu. Hann var þrettán ára þá. Ég
fékk aldrei að vita hvað varð um hann. Cantor .... dó niu ára gamall.
Ef til vill hélt hann, að hljómieysið í rödd hennar væri vottur um
kæruleysi.
— Ég beið þess, að þér segðuð mér þetta. Mig grunaði það. Það er
nokkuð, sem ég mun aldrei fyrirgefa yður, sagði Rescator og beit
reiðilega á jaxlinn. — Ég skal aidrei fyrirgefa yður kæruleysið í garð
sona minna. Þeir minntu yður á kafla í ævi yðar, sem þér kusuð að
gleyma, svo þér ýttuð þeim til hliðar, meðan þér lifðuð gleðilífi og
unduð yður við ástarævintýri. Og, nú segið þér mér án minnstu til-
finningasemi, að annar sé sennilega enn á lífi. Ég gæti hafa fyrirgefið
yður ýmislegt, en aldrei þetta! Nei, aldrei!
Eitt andartak vissi Angelique ekki, hvaðan á hana stóð veðrið, svo
tók hún undir sig stökk í áttina til hans og stóð þar hnarreist og náföl.
Af öllum þeim ásökunum, sem hann halði borið fram var þessi sú
ótrúlegasta og ósanngjarnasta. Hann hafði sakað hana um að hafa
gleymt honum; það var ekki satt; hann hafði sakað hana um að vera
honum ótrú, og Það var, því miður, að nokkru leyti satt. Að segja,
aö hún hefði aldrei unnað honum var kvikindislegt. En framar öllu
öðru ætlaði hún aldrei að sætta sig við að verða kölluð slæm móðir,
þegar þeir timar höfðu verið, sem hún fórnaði öllu fyrir syni sína.
Hún hafði ekki verið sérlega mikið fyrir að útbásúna móðurkærleika
sinn og hafði ekki alltaf verið hjá börnunum sínum, en Florimond
og Cantor skipuðu ævinlega öndvegi i hjarta hennar — ásamt Joffrey.
Og hér var hann nú og vogaði sér að ávíta hana fyrir það, sem gerzt
hafði, árin, sem hann sigldi um höfin, án þess að hugsa til hennar eða
sona sinna, sem hann hafði nú allt i einu sv'o mikla ábyrgðartilfinn-
ingu gagnvart. Var það hann, sem hafði dregið þá upp úr því allsleysi
og niðurlægingu, sem þessum litlu sakleysingjum hafði verið varpað
í, þegar hann var að engu gerður? Hún ætlaði að spyrja hann hverj-
um það væri að kenna, að hinn stolti, litli Florimond, hafði alltaf
verið nafnlaust barn, barn án titla, barn með lægri þjóðfélagsstöðu
en þótt hann, hefði verið óskilgetinn, Hún ætlaði að segja honum,
hvernig dauða Cantors hefði borið að höndum. Það hafði verið honum
að kenna! Já, honum! Því það var hans sjóræningjaskip, sem hafði
sökkt frönsku galeiöunni með hinum unga sveini de Vivonnes hertoga.
Henni var þungt um andardráttinn af reiði. Þegar hún opnaði
munninn til að hefja máls, reið þung alda undir skipið og hún hrasaði,
varð að grípa um borðið til að verja sig falli. Hún var ekki eins stöð-
ug og Rescator, sem var eins og gróinn við gólfið, en þessi stutta
truflun gerði Angelique fært að halda aftur af þeim óbætanlegu orð-
um, sem hún ætlaði að þyrla yfir hann. Hvernig var hægt að segja
föður, að hann væri ábyrgur fyrir dauða barns síns?
Höfðu ekki örlögin einnig verið Joffrey de Peyrac grimm? Höfðu
þau ekki nærri ráðið honum bana? S-vipt hann öllum sínum auði
og vísað honum á bug? Gert hann að útlaga án nokkurra réttinda
annarra en þeirra, sem hann gat unnið sér með sverði sínu?
Hver var hún, að kenna honum um það, að nú var hann orðinn
annar maður, með skapgerð sem mótaðist af óumbreytanlegum lög-
um þeirra, sem verða að drepa, til þess að verða ekki sjálfir drepnir?
Það var hún, Angelique, sem haíði verið svo ótrúlega barnaleg að
ímynda sér annað. Kaldur raunveruleikinn hlýddi öðrum lögum. Hvað
gott gæti af því leitt að bæta gráu ofan á svart, með því að segja
honum, að hann hefði orsakað dauða yngri sonar: þeirra. Nei, hún
ætlaði aldrei að segja honum frá því. Nei, aldrei! En á einhvern hátt
ætlaði hún að segja honum allt hitt, sem hann virtist langa til að
vita. Hún ætlaði að segja honum frá tárum hennar og skelfingu,
þegar hún, barnung kona, án nokkurrar veraldarreynlu, lenti meðal
úrkastisins, yfirgefin og allslaus. Hún ætlaði ekki að segja honum
hvernig Cantor heíði látizt, heldur hvernig hann hefði fæðzt, nóttina,
sem bálið stóð á Place de Gréve, og hvernig hún varð að örsnauðum
aumingja, sem ýtti á undan sér, eftir ísköldum götum Parísar, hjól-
börum með tveimur litlum, kringlóttum andlitum, bláum af kulda;
andlitum sona hans. Þá myndi hann ef til vill skilja. Hann dæmdi
hana hart nú, en það var vegna þess, að hann vissi ekkert um líf
hennar.
Þegar liann vissi það, myndi hann þá komast hjá því að verða
snortinn? Myndu orð hennar ekki endurvekja þann neista, sem blund-
aði ef til vill i öskunni i hjarta hans, sem hafði kynnzt svo mikilli
eyðileggingu — hjarta, sem hafði verið sóað til einskis?
Hún vissi, að minnsta kosti, að hún gat elskað. Hún ætlaði að krjúpa
frammi fyrir honum, hún ætlaði að grátbiðja hann. Hún ætlaði að
segja honum frá öllu því, sem hún hafði þráð að segja honum — að
hún hefði alltaf elskað hann, að líf hennar án hans hefði ekkert verið
annað en löng, hungruð bið. Hafði hún ekki stefnt sér í voða í leit að
honum, í trássi við bann konungsins, og hafði leit hennar ekki leitt
hana um ótrúlega refilstigu?
Þá sá hún, að Rescator beindi ekki athyglinni lengur að henni. Hann
liorfði forvitnislega á káetudyrnar, sem opnuðust hægt — mjög hægt.
Því var hann óvanur. Márinn gætti þeirra vandlega. Hver hélt, að
hann hefði rétt til að koma fyrirvaralaust inn í híbýli meistarans?
Var það vindurinn eða var það þokan?
4. tw. VIICAN 49