Vikan - 30.07.1970, Síða 21

Ilann er tákn þess sem koma skal í
Ameríku. Hann er „sjáli'gerður“ maður,
alinn upp í fátækrahverfi, en komst í
háskóla með ríkisstyrk. Sumsstaðar er
honum líkt við John F. Kennedv. Hann
hefir mikla persónutöfra til að bera, er
víðsýnn og fær fólk til að hlusta á sig.
En lengra er ekki hægt að fara í þeim
samanburði, því að Carl B. Stokes er
forsvarsmaður nýjunga í amerískum
stjórnmálum; hann er blökkumaður.
Hann er fyrsti þeldökki borgarstjóri í
stórborg, nefnilega Cleveland, Ohio. En
hann er ekki blökkumannaleiðtogi, eins
og Martin Luther King eða Malcolm X.
— Eg trúi á samvinnu kynflokkanna,
segir Stokes. Framtíð blökkumanna (og
hinna hvítu) liggur í samvinnu og skiln-
ingi, ofar hinum þröngu kynþáttaskilum:
sameinuðum Bandaríkjamönnum, sem
taka höndum saman til jafnréttis fvrir
alla!
Það er vegna skoðana hans sem stjórn-
málamenn álíta hann hentugan samherja
Edwards Kennedy, við forsetakosning-
arnar 1976. Kennedynafnið er ekki sér-
lega hátt skrifað eins og er í Ameriku,
en Bandaríkjamenn eru fljótir að glevma,
segja þeir sem þykjast vita bezt, og
Kennedy er maðurinn við næstu kross-
götur. Ekki sízt ef hann hefir þeldökkan
mann, sem varaforsetaefni.
Stokes var persónulegur vinur Johns
F. Kennedy og hitti hann oft. Og með-
an Johnson var forseti, var Stokes líka
tíður gestur í Hvíta húsinu. Og þegar
Xixon var kjörinn forseti, var Stokes
mjög framarlega í fylkingum demokrata.
En hvað segir þessi vinsæli borgar-
stjóri sjálfur um framtíðarhorfurnar til
að ná toppstöðu í amerískum stjórn-
málum?
— Eg hefi lieyrt fólk tala um mig í
sambandi við forsetakosningarnar 1976.
Það fólk verður að svara sér sjálft. Per-
sónulega hefi ég ekki óskað eftir að
verða varaforsetaefni. Það var mitt tak-
mark að verða borgarstjóri hér í fæð-
ingarborg minni. Þessu takmarki hefi ég
náð og ég ætla að gera allt, sem á mínu
vakli stendur, til að betrumbæta það
ástand, sem hér liefir ríkt og frægt er að
endemum.
Þetta er kannske svar, sem við er að
búast af reyndum stjórnmálamanni, sem
veit hvenær hann verður kallaður. Stok-
es veit að liann græðir lítið á því nú, að
láta nefna sig í sambandi við varafor-
setaembættið. Ameríka er ekki ennþá
móttækileg fyrir slíka framvindu mála.
Líklega hefði hann ekki unnið borgar-
stjórakosningarnar, nema vegna þess að
40 prósent kjósenda í Cleveland eru
blökkumenn, Ennþá er þróunin sú að
Ameríkanar kjósa eftir litarhætti og trú-
arskoðunum. Það er langt þangað til
sælúríki Stokes verður að veruleika;
þjóð, þar sem hörundslitur skiptir ekki
máli, og kösnir verði menn og málefni í
stað flokka.
Frá blökkumannahverfinu.
Hvernig hefir maður eins og Carl B.
Stokes, ungur blökkumaður frá einu
versta blökkumannahverfi Clevelands,
komizt svona langt?
I upphafi leit ekki vel út. Hann fædd-
ist 21. júní 1927 í Central Cleveland,
götu þar sem fátæklingunum var hrúgað
saman.
Faðir Carls vann í þvottahúsi, en áð-
ur en Carl varð tveggja ára lézt hann,
og frú Louise Stokes varð ekkja, ineð
tvo syni á framfæri, Carl og Louis, eldri
bróður hans.
Þetta var á kreppuárunum, þegar
mannkosta og kunnáttufólk. átti erfitt
með að fá vinnu og varð að halla sér að
því að betla eða að fá styrk frá opinber-
um aðilum. Móðir Carls stritaði dag og
nótt, hún tók hvaða vinnu.sem var að
la, aðallega við þvotta og heimilisstörf.
Drengirnir hjálpuðu eins vel og þeir gátu,
með því að bera út blöð og sendast fyrir
kaupmeiínina í nágrenninu. En þegar
launin dugðu ekki fyrir fæði, varð frú
Stokes að leita á náðir þess opinbera.
— Ég man þá daga, Guð minn góður!
Við Louis urðum að hafa prik með okk-
ur, til að komast áfram í þvögunni við
dyrnar hjá fátækrahjálpinni, til að fá
dagskannnt af mat og mjólk. Þarna voru
glorsoltnir strákar í stórum hópum, og
þeir svifust einskis, ekki einu sinni að
berja þá minni máttar, til að ná í
skannntinn þeirra. Við vorum ekki allt-
af snyrtilegir, þegar við komum heim úr
slíkum bardögum, rifnir og blóðugir. En
venjulega komumst við heim, með okk-
ar skammt!
Þegar ég óx úr grasi, datt mér í hug
að það væri gott að læra box, enda kom
það á daginn, bæði til að berja frá sér
og til að sýna á kappleikjum. A háskóla-
árunum vorum við einir fjórir, sem unn-
um fyrir okkur með því að sýna box, og
svo fórum við út í negrahverfin og skor-
uðum á stráka í slag. Það var heilmikið
veðjað, en það var ólöglegt og líklega
hefði okkur verið vísað úr háskólanum,
Framhald á bls. 36.
Borgarstjórinn veit að tækifæri amerísku blökkumannanna eru hjá þeirri kynslóð, sem nú er að vaxa upp. og hann lætur ekkert tækifæri ónotað til að
tala við unglingana.
31 1bI VIKAN 21