Vikan - 02.12.1971, Síða 19

ERNESTO CHE GUEVARA
CHARLIE CHAPLIN
ÞÓRBERGUR ÞÓRÐARSON
HALLDÓR LAXNESS
Charlie
Chaplin
(EinræSis-
herrann):
ast og yfir vofir minnir allra
helzt á tröllasögu framan úr
heiðni . . . Samt tel ég mig
ekki svartsýnismann, frekar
hið gagnstæða. Ég er iafn-
vel svo giarn á að treysta
sigri skynseminnar, að ég er
ekki alveg viss um að ragna-
rök séu .yfirvofandi, og það
kalla ég fádæma biartsýni.
Ágirndin hefur eitrað sálir
mannanna, reist um heiminn
víggirðingar haturs, leitt okk-
ur á gæsagangi til óhamingju
og blóðsúthellinga. Við höf-
um náð auknum hraða, en þó
innilokað okkur. Við höfum
vélar, sem veita allsnægtir,
en búum engu að síður við
skort. Kunnátta okkar hefur
gert okkur að hundingjum.
Okkur hefur aukizt dugnað-
ur, en jafnframt harðúð og
fiandsemd. Við hugsum of
mikið og skynjum of lítið.
Við höfum meiri þörf fyrir
mannúð en vélar. Við höfum
meiri þörf fyrir vinsemd en
dugnað. Án þeirra eiginleika
fyllist líf okkar af ofrfki og
við missum allt . . .
Hermenn! Gangið ekki á
Sir Norman
Angell
(The Great
lllusion);
hönd harðstjórunum sem fyr-
irlíta ykkur, gera ykkur að
þrælum, sem drottna yfir lífi
ykkar, segja ykkur fyrir um
hvað þið eigið að gera, hugsa
og skynja! Þeir þvæla ykkur
út í æfingum, meðhöndla
ykkur sem búpening og nota
ykkur til að fóðra fallbyssur.
Gangið ekki á hönd þessum
óeðlilegu mönnum — vél-
mönnum með vélhug og vél-
hjörtu! Þið eruð ekki vélar!
Þið eruð menn! Með mann-
legan kærleik í hjörtum. Hat-
ið ekki! Þeir einir hata sem
enginn ann — þeir sem eng-
inn ann og þeir óeðlilegu! . . .
Þið, fólkið, hafið valdið —
valdið til að skapa vélar.
Valdið til að skapa hamingju!
Látum okkur berjast fyrir
nýjum heimi — sómasamleg-
um heimi sem veitir mannin-
um möguleika á að starfa,
gefum honum framtíð.
Enginn trúir því að stríð
borgi sig, en næstum allir
halda að stjórnarstefnur, sem
leiða af sér stríð, borgi sig.
Allar þjóðir óska eftir friði í
hjartans einlægni, og allar
fylgja þær stjórnarstefnu sem
er þess eðlis að friður verð-
ur óhugsandi.
Göran Palm I tungu Eskimóa er ekkert orð
(En orattvis til yfir stríð.
betraktelse):
Tarjei Vesaas
(Prestisje
eller fred):
Eldri tíma konungar og lands-
stjórnendur síðari tíma sömu-
leiðis fá oft blóðug eftirmæli.
En á þeirri reglu eru undan-
tekningar. í Rímkróníkunni
er til dæmis sagt um Olaf
konung kyrra, að hann hafi
stofnað bæinn Björgvin og
hlotið blessaðan orðstír fyrir
friðsemd sína. Fleira er ekki
um þennan konung sagt í
króníkunni. Það er líka nóg.
Betri eftirmæli getur ekki. í
stað þess að drepa og brenna
byggði Olafur kyrri bæinn
Björgvin.
Enn þann dag í dag er
enginn hörgull á herkonung-
um. Vegna virðingar ákveð-
inna aðila blæðir stöðugt
fjölda manns út eða brennur
í hel í Austurlöndum fjær.
Heimur, sem kemur slíku og
þvílíku í kring, er brjálaður.
Metnaðarsjúkur heimur, sem
Framháld á bls. 45.
48. TBL. VIKAN 19