Vikan - 01.02.1973, Síða 10

Mér er Maó (til vinstri) að spjalla við bónda nokkurn. Myndin er frá
árinu 1927, þegar hinn verðandi formaður var um þrítugt.
GANGAN
LANGA
nýtízku hergagna höfðu átt
þýzkir herráðgjafar, sem þýzka
stjórnin hafði góðfúslega lánað
Sjang.
Sókninni var beint gegn fylk-
inu Kíangsí í Kína suðaustan-
verðu, en þar var þá stærsta
samfellda svæðið, sem komm-
únistar höfðu á valdi sínu, svo
og aðalbækistöðvar þeirra og
stærsti hluti herstyrks þeirra.
um hundrað þúsund manns. Lið
þetta var miklu verr vopnum
búið en her Sjangs, meira að
segja fór því fjarri að allir her-
mennirnir hefðu byssur og
urðu þá í staðinn að bjargast
við frumstæð áhöld eins og
klubbur og spjót. En á hinn
bóginn var lið þetta hjarta-
prútt með afbrigðum og magn-
að af hugsj ónalegum baráttu-
móði.
Maó Tse-túng var æðsti mað-
ur „þjóðlegrar ráðstjórnar“,
sem kommúnistar höfðu í des-
ember 1931 sett á laggirnar í
Júitsjin í Kíangsí, en hann var
þá ekki enn orðinn formaður
kommúnistaflokks Kína.
Um þessar mundir höfðu
Japanir í raun réttri þegar haf-
ið árásarstyrjöld gegn Kína, en
stjórn Sjangs skeytti lengi vel
miklu minna um sína erlendu
óvini en þá innlendu. Hins veg-
ar sagði stjórn kommúnista
Japönum stríð á hendur þegar
í apríl 1932. Japanir höfðu þá
hremmt Mansjúríu og ráðizt á
Sjanghaí.
Þá sömu daga og Sjang var
í þann veginn að greiða komm-
únistum í Kíangsí það högg, að
hann vonaði að þeir þyrftu
ekki fleiri, kom til Júitsjin
maður, sem á næstunni hafði
mikil áhrif á gang mála hjá
kommúnistum og þar með á
framvindu Kínasögu og raunar
veraldarsögunnar í heild. Sá
var þýzkur að þjóðerni og Otto
Braun að nafni, þá þegar gam-
alreyndur kommúnisti. Hann
hafði starfað á vegum þýzka
kommúnistaflokksins á þriðja
áratugnum, flúið síðan undan
yfirvöldum föðurlands síns til
Moskvu og lært þar hernaðar-
vísindi. Braun var þegar hér
var komið sögu rúmlega þrí-
tugur að aldri, fæddur alda-
mótaárið og ættaður úr Efra-
Bæjaralandi. Það var Komin-
tern, alþjóðasamband kommún-
ista, sem gert hafði hann út til
Kína. Hann fór fyrst til Man-
sjúríu og tók þátt í baráttu
andspyrnuhreyfingarinnar þar
gegn Japönum. Þaðan fór hann
til Sjanghaí og setti sig í sam-
band við neðanjarðarhreyfingu
kommúnista þar.
Otto Braun býr nú í Austur-
Berlín og er vel metinn borg-
ari austur-þýzka alþýðulýð-
veldisins; starfar þar sem þýð-
andi og bókaútgefandi. Hann
segir svo frá, að í Sjanghaí hafi
hann forðazt allt samband við
Kínverja, nema leynilegt, en
annars falsað vegabréf, sem
kynnti hann sem virðingar-
verðan bisnissmann, svo að
hann átti greiðan aðgang að
klúbbunum í alþjóðahverfinu í
Sjanghaí. Meðal þeirra, sem
Braun hafði samband við í
Sjanghaí var dr. Richard Sor-
ge, sem síðar varð heimsfræg-
ur fyrir njósnir sínar fyrir
Sovétríkin í Japan. Japanir átt-
uðu sig um síðir á hver hann
var í raun og veru og drápu
hann, en eftir stríðið var hann
í Sovétríkjunum útnefndur
„sovéthetja". Einhver hefur
fengið þann titil fyrir minna,
því að Sorge hafði upplýst
Stalín um, að hann þyrfti ekki
að óttast innrás af hálfu Jap-
ana í Austur-Síberíu. Það leiddi
til þess að Sovétmenn sáu sér
fært að kalla vestur á bóginn
her þann, sem hafður hafði
verið á verði gegn Japönum,
og hann kom á vettvang ná-
kvæmlega nógu snemma til að
hrinda árás Þjóðverja á
Moskvu.
Einn Vesturlandamanna
þeirra, sem Otto Braun kynnt-
ist um þessar mundir í Kína,
var bandaríski blaðamaðurinn
Edgar Snow, sem þegar á þess-
um árum var farinn að fylgj-
ast með þróun mála hjá kín-
verskum kommúnistum. Kín-
verskir flokksbræður Brauns
kölluðu hann upp á sina tungu
Lí Te-tungsíi, en það þýðir
Dygðumprýddur Félagi Lí. Sér
til hægri verka kölluðu þeir
hann í daelegu tali bara Lí Te.
Ferðin frá Sjanghaí til Júit-
sjin varð síður en svo nein
lystireisa fyrir Otto Braun, en
hvað leggur sannui- byltingar-
maður ekki á sig, þegar frelsi
mannkynsins er annars vegar.
Fvrsta áfangann fór hann með
brezku strandferðaskipi til
Svatá, sem nú heitir Sjantá og
er hafnarborg um þrjú hundr-
uð kílómetra austan við Hong-
kong. Á eina evrópska hótel-
inu, sem fvrirfannst í þeim
stað, hitti Braun annan agent
trá Komintern, sem líkt og
hann fóru huldu höfði. Kín-
verskir kommúnistar, sem
bjuggu utan yfirráðasvæði
sinna manna, þurftu ekki síður
að fara varlega, því að um
þessar mundir lét Sjang Kaí-
sék drepa alla úr þeim hópi
sem hann náði til.
Frá Svatá héldu þeir Otto
Braun og hinn Kominternlið-
inn inn í land, fótgangandi.
Lögregla Sjangs stöðvaði þá
oft, en vegabréfin þeirra voru
nógu laglega gerð til að blekkja
það fólk. Stundum þótti fylgd-
armönnum Brauns þó vissara
að fela hann alveg. Þannig létu
þeir hann eitt sinn á þriðja sól-
arhring liggja í skoti undir
þiljum á djúnka, og var þar
svo þröngt um hann að hann
gat ekki hreyft legg eða lið.
Djúnkinn fór upp eftir fljóti
nokkru, og oft urðu tafir á ferð
hans. Heyrði Braun nokkrum
sinnum harðorðar skipanir og
fyrirgang á þiljunum yfir sér,
er hermenn og lögregla Sjangs
rannsakaði skipið. Varð hann
þeirri stund fegnastur, er þeirri
vatnaferð lauk. Þá tóku við
Braun kommúnískir skærulið-
ar, sem fylgdu honum síðasta
áfangann til yfirráðasvæðis ,
sinna manna. Ferðuðust þeir
aðeins um nætur, en sváfu um
daga í skógúm sem voru orðn-
ir næsta hitabeltislegir þetta
sunnarlega. Var þar mikið um
mýbit, sem hrjáði Braun sár-
lega, svo að hann naut lítt
svefns. Á nætumar gat hann
að vísu hálfdottað á baki múl-
dýrsins, sem kínversku félag-
arnir höfðu honum til reiðar,
en sjálfir fóru þeir fótgang-
andi. Eftir nokkurra daga ferða-
lag á þennan hátt komst Otto
Braun til yfirráðasvæðis komm-
únista.
Þar var þá ástandið orðið
hið versta. Sjang Kaí-sék hafði
bannað öll viðskipti við svæð-
ið, og matvælaskortur var orð-
inn þar mikill. Þá höfðu þjóð-
ernissinnar Sjangs tekið upp
nýjar hernaðaraðferðir, sem
reyndust harla áhrifaríkar.
Meginatriðið í þeim var að slá
um yfirráðasvæði kommúnista
hring af rammgerðum virkj-
um. Upphafsmaður þessarar
baráttuaðferðar var raunar
ekki Sjang Kaí-sék sjálfur,
heldur þýzkur ráðgjafi hans,
von Seeckt hershöfðingi. Fyr-
irætlun þeirra Sjangs og von
Framhald á bls. 44.
10 VIKAN 5.TBL.