Vikan - 01.02.1973, Qupperneq 44

GANGAN LANGA
Framhald af bls. 10.
Seeckts var sú að svelta bar-
áttuþrekið úr kommúnistum,
sjá til þess að enginn þeirra
kæmist út úr hringnum til að
taka upp baráttuna annars
staðar og greiða atlöguna þá
fyrst er virkjahringurinn yrði
orðinn það öflugur að allar út-
brotstilraunir hlytu að mistak-
ast. Ofan á allt annað hélt flug-
her Sjangs uppi linnulausum
árásum á yfirráðasvæði komm-
únista, og fórust í þeim ótald-
ar þúsundir manna, bæði her-
menn og óbreyttir borgarar.
Jafnframt gerði landher þjóð-
ernissinna sífellt smáárásir,
með virkjakeðjuna, sem stöð-
ugt varð þéttari og margfald-
ari, að bakhjarli. Hersveitir
kommúnista urðu að þoka, fet
fyrir fet, og í septemberlok
1934 höfðu þeir á valdi sínu í
Kíangsí aðeins tíunda hluta
þess svæðis, er þeir höfðu ráð-
ið tveimur árum áður. For-
ingjar hers og flokks sáu fram
á„ að þarna yrði hvorutveggja
gereytt, svo fremi þeir bryt-
ust ekki út þegar í stað. Og
einn aðalskipuleggjandi út-
brotsáætlunarinnar var Otto
Braun. Þannig verður ekki
annað sagt en hugkvæmni og
skipulagshæfni Þjóðverja í
hernaði hafi á þessum árum
notið sín báðum megin víglín-
unnar í kínversku borgarastyrj-
inni.
Auk Maó Tse-túngs voru þá
áhrifamestu menn í liði komm-
únista Sjú En-laí, yfirkomm-
issar fyrir herinn og þannig
ábyrgur fyrir pólitískri upp-
fræðslu hans, og Sjú Te, yfir-
hershöfðingi. Útbrotstilraunin
var gerð aðfaranótt seytjánda
október 1934, og heppnaðist
með ágætum. Baksveitir komm-
únista höfðu skömmu áður
gert gagnáhlaup á svæðum
fjarri útbrotsstaðnum og þann-
ig tælt þaðan meginher þjóð-
ernissinna. Það var ekki fyrr
en tveimur dögum síðar, að yf-
irmenn þjóðernissinna áttuðu
sig í raun og veru á því, sem
gerzt hafði. Yfir hundrað þús-
und manns brutust þarna út
úr herkvínni, þar á meðal
margir óbreyttir borgarar.
En Sjang Kaí-sék áttaði sig
fljótt og sigaði herjum sínum
á eftir flóttaliðinu. A næstu
tveimur mánuðum gerðu þeir
því fjögur meiriháttar fyrir-
sát, en rauði herinn kínverski
sópaði úr vegi öllum þeim
hindrunum. Auk þess lenti
flóttaherinn víða í erfiðleikum,
er hann lagði leið sína yfir ill-
fært fjalllendi, þar eð ekki var
ávallt kostur góðra leiðsögu-
manna og landabréf fá og lé-
leg. Þetta var þó ekki nema
byrjun erfiðleikanna á tíu þús-
und kílómetra leið, sem komm-
únistar um síðir áttu að baki
er þeir loksins komust á áfanga-
stað. Sú leið er álíka löng og
frá Peking til Lissabon. Sam-
tímis því er leiðangurinn hófst
frá Kíangsí lagði liðstyrkur
kommúnista upp frá þeim
svæðum öðrum, er þeir héldu
þá víðsvegar um landið, eink-
um í Anhúei (í austanverðu
landi miðju), Húnan (í miðju
landi sunnan Jangtse-fljóts),
Hónan (nokkru norðar) og
Setsjúan (í Kína vestanverðu).
Áætlunin gekk út á að allir
skyldu hóparnir mætast í Sén-
sí í Norður-Kína, ekki alllangt
sunnan eyðimerkurinnar Gó-
bí, þar sem vonazt var til að
vígstaða yrði vænlegri. Alls
voru það um þrjú hundruð
þúsund manns, hermenn,
flokksmenn, skæruliðar og
borgarar, sem um þessar mund-
ir lögðu upp til fyrirheitna
landsins í Sénsí, en af þeim
komst aðeins tíundi hlutinn á
leiðarenda. Hinir féllu í bar-
dögum eða úr ófeiti, urðu of-
þreytu og sjúkdómum að bráð,
týndust í dýjum, drukknuðu í
fljótum eða hröpuðu fyrir
björg.
Gangan langa, eins og Kín-
verjar kalla þennan leiðangur,
er meðal langmestu afreka
mannkynssögunnar. f saman-
burðinum verður för Hanni-
bals með fílana sína yfir Alp-
ana að ómerkilegu príli til
skemmtunar, og sama má segja
um för Xenófóns með tíu þús-
undirnar frægu frá Mesópóta-
míu norðuryfir Kúrdistan og
Armeníu.
Á þessari göngu lagði meg-
inher kommúnista, sá er brauzt
út úr kvínni í Kíangsí undir
stjórn aðalforingjanna, leið
sína yfir átján háa fjallgarða,
og voru fimm þeirra þaktir
jökli ofanvert. Herinn fór yf-
ir tuttugu og fjögur stórfljót,
þar á meðal nokkur hinna
mestu í Asíu. Hann marséraði
gegnum tólf fylki, þar sem tvö
hundruð milljónir manna
bjuggu. Á leiðinni unnu komm-
únistar yfir sextíu stórar borg-
ir og um fjögur hundruð
minni, og skildu víða eftir
skæruliða í þeim tilgangi að
þreyta her og yfirvöld þjóð-
ernissinna, tefja eftirförina og
hvetja almúgann til and-
spyrnu.
Rauði herinn átti ekki ein-
ungis við her þjóðernissinna að
etja, heldur og víða í vestur-
hluta landsins við fólk af hin-
um ýmsu þjóðernisminnihlut-
um, sem í aldaraðir hefur átt
í vök að verjast fyrir ásælni
Kínverja og hataði þá því alla
jafnt. Þessi þjóðarbrot eru
mörg hver meira í ætt við Tí-
beta og íbúa Indókína, Taí-
lands og Búrma en Kínverja
sjálfa. En auðvitað voru her-
menn Sjangs skæðasti óvinur-
inn. Tíu sinnum gerðu þeir
kommúnistum meiriháttar fyr-
irsát, en hetjurnar rauðu gengu
óstöðvandi gegnum allar þær
fylkingar.
Á göngunni lagði Rauði her-
inn frá Kíangsí að meðaltali
þrjátíu kílómetra að baki dag-
lega, þrátt fyrir slæmt ferða-
veður á miklum hluta leiðar-
innar: dynjandi steypiregn,
kafaldsbylji, þrúgandi hita og
ískulda til skiptis. Og oftast
var farið um vegleysur, þar eð
á aðalvegum hefði fióttaherinn
staðið of vel til höggs frá her-
sveitum Sjangs. Þessi göngu-
hraði við aðrar eins aðstæður
vitnar einn út af fyrir sig um
slikan hetjumóð og þrek, að
það verður naumast kallað
mannlegt.
Sjang og hans kumpánar
urðu þeim mun skelfdari sem
Gangan langa færðist lengra
vestur í land og síðan norður
— i til Júnnan sem liggur að
Búrma, þaðan norður í Setsjú-
an. Móðursýkiskennd hræðsla
þjóðernissinna fékk útrás í hin-
um furðulegustu kynjasögum,
sem málpípur þeirra fram-
leiddu fyrir vestræna fjöl-
miðla. Þjóðernissinnar full-
yrtu þannig, að velgengni sina
ættu kommúnistar því að
þakka að þeir hefðu fengið
mikinn liðstyrk frá Sovétríkj-
unum, og lugu því blákalt að
„fjallháir kestir“ fallinna sov-
ézkra hermanna hefðu fundizt,
þegar vaiurinn var kannaður
eftir orrustur við kommúnista.
Sannleikurinn er þó sá, að eini
stuðningurinn, sem kínverskir
kommúnistar fengu frá Sovét-
rikjunum í allri sinni baráttu,
var fólginn í ráðleggingum,
sem gáfust yfirleitt illa og
höfðu sumar nærri riðið
flokknum að fullu. Félagi
Stalín leit kínverska kommún-
ista alltaf hornauga og gekk
jafnvel svo langt að afneita
þeim opinberlega í lok síðari
heimsstyrjaldar, til að þókn-
ast bandamönnum sínum Eng-
ilsöxum. Lýsti bóndinn í Kreml
því þá yfir, að enginn væri
réttur og sannur leiðtogi kín-
versku þjóðarinnar nema Sjang
Kaí-sék. Þessi afstaða Stalíns
breyttist þá fyrst er kommún-
istar voru orðnir örugglega
ofaná í borgarastyrjöldinni.
Aðeins einn hvítur maður tók
þátt í Göngunni löngu, og sá
var ekki rússneskur, heldur
þýzkur — Bæjarinn Otto
Braun.
Á þessari ofurmannlegu
maraþongöngu háðu rauðu
•hersveitirnar þrjú hundruð og
fimmtíu orrustur, stórar og
smáar, og höfðu jafnan sigur
eða gengu >íð minnsta kosti
alltaf úr greipum óvinanna,
þótt oft munaði mjóu. Fiug-
her Sjangs lét göngumenn al-
drei í friði, en sótti stöðugt að
þeim með sprengjukasti og
vélbyssuskothríð. Vegna þess
var oft tekið það ráð að ganga
aðeins um nætur, en halda
kyrru fyrir meðan birtu naut.
í myrkrinu var líka auðveld-
ara að smjúga framhjá herj-
um Sjangs, sem voru yfirleitt
miklu fjölmennari og betur
vopnaðir. Hungur og þreyta
voru göngumönnum þó að lík-
indum enn skæðari óvinir en
þjóðernissinnar.
„Fólkið var oft svo aðfram-
komið af þreytu, að því verð-
ur ekki með orðum lýst,“ hef-
ur Otto Braun sagt frá síðar.
„Eina nótt sofnaði ég sjálfur
gangandi. Eg vaknaði við það
er ég álpaðist út í læk.“
Þegar kuldinn beit sem sár-
ast, reyndu menn að verjast
honum með því að ganga sem
þéttast. Þegar farið var yfir
fúamýrar og fenjasvæði, bundu
menn sig saman til að hindra
að þeir týndust í manndráps-
pyttunum. Oft létu hermenn-
irnir sig hafa það að taka sér
hænublund, þótt þeir stæðu í
leðju og vatni upp í mitti.
Stundum var farið yfir slíkt
þurrlendi, að hvergi var vatn
að fá, og bættu menn það upp
með því að drekka úr sér
hlandið, þegar í ýtrustu nauð-
ir rak. Langtímum saman var
liðið matarlaust með öllu, og
nagaði þá rætur og trjábjörk
til að reyna að draga fram
lífið.
Þrátt fyrir alla nánast óyfir-
stíganlega erfiðleika af manna
völdum og náttúrunnar létu
göngumenn ekki undir höfuð
leggjast að veita alþýðunni á
þeim svæðum, sem farið var
um, tilhlýðilega. hugmynda-
fræðilega uppfræðslu. Herinn
reiddi með sér á hrossum og
múldýrum, svo og á sjálfum
sér, fjölritunaráhöld og hand-
44 VIKAN 5:TBL.