Vikan - 06.06.1974, Blaðsíða 38

þar. Þarna bar nú fundum þeirra
saman, og urðu báðir undrandi,
þvl hvorugur átti von mannaferða
á þessum slóðum. Auðvitað hafði
Jackson heyrt Nansens og Fram-
leiðangursins getið, en ekki bar
hann kennsl á Nansen fyrst I stað,
og bar hvort tveggja til, að hann
. hugði Nansen dveljast á Fram, ef
þaö væri þá enn i skipa tölu, og að
Nansen var þannig ásýndum i
tötrum sinum, að drjúgt hug-
myndaflug þurfti tii þess að láta
sér detta i hug, að þar færi sið-
menntaður Norðurálfumaður.
Jackson hafði meðferðis sendi-
bréf til Nansens, er fluttu honum
þær fregnir, að öllum ástvinum
hans heima liði vel.
Hinn. 26. júli kom „Windward”,
skip Jacksons, og með þvi héldu
þeir tvimenningar heimleiðis
hinn 9. ágúst. Hinn 13. ágúst komu
þeir til Varðeyjar.
Heimkoman
Þeir tvimenningar hröðuðu sér
ilandog áleiðis til simstöðvarinn-
ar. Þegar þangað kom, lagði
Nansen stafla mikinn af sim-
skeytum á borð simstjórans, og
voru sum þeirra fleiri þúsund orð
að lengd. Stöðvarstjórinn starði á
þá, en þegar hann leit á skeytin og
sá, að þau voru undirrituð nafni
Nansens, heilsaði hann þeim tvi-
menningum grátfeginn. Sending
skeyta þessara var margra daga
vinna, og vart höfðu þau, er fyrst
voru send, náð ákvörðunarstað,
er skeyti tóku að berast til stöðv-
arinnar svo hundruðum skipti og
hvaðanæva úr veröldinni.
Svo kynlega vildi til, að Mohn
prófessor, sá er skrifað hafði
greinina forðum um Jeanette-
leiöangurinn og oliubuxurnar og
siðar orðið góðvinur Nansen, var
einmitt staddur i gistihúsi bæjar-
ins um þessar mundir. Nansen
heimsótti hann þegar, og prófess-
orinn faðmaði hann að sér og grét
eins og barn.
Það eitt skyggði á fögnuð þeirra
tvimenninga, að enn hafði ekkert
spurzt til Fram eða félaga þeirra.
Er Nansen kom til Hammerfest
var vinur hans, Sir Georg Baden-
Powell, skátaforinginn heims-
kunni, staddur þár á skemmti-
snekkju sinni, en hann hafði verið
i rannsóknarför til Novaja Zemlja
og hafði nú i hyggju að halda
norður að rekisnum og svipast.
eftir Fram og leiðangursmönn-
um. Hann bauð Nansen þegar
snekkjuna til fullra umráða.
1 sama mund komu þau Eva
Nansen og einkaritari hans til
Hammerfest, og var þeim hjón-
um haldin veizla þar i bæ.
Að morgni hins 20. ágúst barst
Nansen simskeyti þess efnis, að
Fram væri komið heilu og höldnu
til Skarfeyjar og að öllum skip-v
verjum liði vel. Skeytið var frá
Ottó Sverdrup. Kvað hann skipið
mundu halda beinleiðis til Troms-
eyjar.
Skemmtisnekkjan létti þegar
akkerum og hélt þangað til móts
við Fram.
Fram lá þar á höfninni, þegar
snekkjuna bar þar að. Þarf ekki
að geta þess, að þar urðu fagnað-
arfundir.
Þegar þeir Nansen og Johansen
lögðu af stað frá skipinu i leiðang-
ur sinn til Norðurheimsskauts, lá
það á 84 gráðu 4’ n. br. og 100
gráöu austl. 1. I október náði það
85. gráðu 57’ n.br. og komst það
lengst i norðurátt. Oft var skipið
hættkomið i hamförum rekissins,
en stóðst þó jafnan tröllatök hans.
Skipverjar voru samt alltaf við
þvi búnir að verða að yfirgefa
skipiö. Þriðja heimsskautsnóttin
varð þeim erfiðust og bar margt
til þess. Að visu sinntu þeir vis-
indastörfunum með mestu kost-
gæfni, en höfðu samt minna að,
starfa en áður. Nýmetið var af
skornum skammti, þó enn hefðu
þeir nægar matarbirgðir. Og svo
voru þeim horfnir félagar og vinir
úr hópi og báru þungar áhyggjur
þeirra vegna.
Það jók þeim þó hugrekki, að
mælingar sýndu, að skipinu mið-
aði vel i áttina, út úr rekísnum.
Er birta tók, skutu þeir nokkur
bjarndýr.
Sama daginn og Nansen og Jo-
hansen komu til Varðeyjar,
komst Fram úr rekisnum i auðan
sjó.
Hetjum fagnað
Förin suður með ströndum
Noregs var óslitin sigurför. 1
Niðarósi var þeim Nansen og
Framverjum fagnað með til-
komumiklum hátiðahöldum i
dómkirkjunni. 1 Björgvin hlutu
þeir og hinar glæsilegustu og við-
hafnarmestu móttökur.
Þegar til Oslóar kom, sigldu öll
gufuskip, er þar lágu, til móts við
Fram með herskip og tundur-
spilla i fararbroddi. Er Fram-
verjar stigu á land, hófu söng-
flokkar borgarinnar söng sálms-
ins „Vor guð er borg á bjargi
traust” og að honum loknum ,,Ja,
vi elsker”, en mannfjöldinn tók
undir þúsundraddað. Siðan óku
leiðangursmenn til háskólans um
skreyttar götur, en hvitklæddir
Iþróttamenn mynduðu heiðurs-
raðir beggja vegna. Er leiðang-
ursmenn komu að háskólanum og
Nansen hafði mælt nokkur orð
fyrir hönd leiðangursmanna,
gengu stúdentar fram og krýndu
„hetjurnar norðan úr isauðninni”
grænum sigursveigum. Mann-
fjöldinn laust upp gleðihrópum,
og var þá likast að heyra og þegar
þungur brimgnýr-bergmálar við
sjávarkletta. Óskar konungur,
sem þá var konungur Sviþjóðar
og Noregs, hélt fagra ræðu, er
gengið var til konungshallar. Um
kvöldið voru blysfarir farnar,
leiðangursmönnum til heiðurs,
eldar loguðu á bersvæðum og ás-
um, og öll borgin bar vitni um
fögnuð og hrifningu.
Hátiðahöldin stóðu i fimm daga
samfleytt. Hátiðasýning var i
leikhúsinu á laugardag, hetjunum
til heiðurs, á sunnudaginn var
haldin þjóðhátið á virkistorginu.
Erlendir háskólar og visinda-
stofnanir sendu fulltrúa. Ræður
voru haldnar og skálar drukknar,
og Björnstjerne Björnson, önd-
vegisskáld Norðmanna og vökul
samvizka landa sinna á þeim
tima, reyndist glöggskyggn á til-
finningar mannssálarinnar þá
eins og endranær. t ræðu sinni
komst hann svo að orði, að ef
Framverjar mættu á þessari
stund velja um ræðu eða isbjarn-
arkjöt, væri hann viss um, að þeir
mundu heldur velja kjötið.
Meðal flestra þeirra, er hylltu
ishafsgarpana, mun iþróttalegt
afrek þeirra, þrautseigja og karl-
mennska hafa verið efst I huga.
En hver varð visindalegur árang-
ur ferðarinnar, sá árangur, sem
Nansen taldi aðalmarkmið henn-
ar?
Skammt norður af Ný-Siberiu-
eyjum fann Nansem ishafsland-
grunnið, sem mönnum var áður
ókunnugt um. Þegar landgrunn
þetta þraut, tók við djúpáll mikill,
er náði sums staðar 3—4000 metra
dýpi. Mæling þessa djúpáls er ein
mesta landfræðileg uppgötvun
vorra tlma. Af henni mátti draga
þá ályktun, sem rannsóknir siðari
tima hafa staðfest, að heims-
skautsisbreiðan lægi á hafdýpi en
ekki landi. Þess utan fram-
kvæmdu leiðangursmenn mark-
verðar visindalegar athuganir,
sem ollu straumhvörfum á sviði
haffræði og veðurfræði.
Otto Sverdrup átti enn eftir að
leggja af mörkum drjúgan skerf
til rannsókna á Norðurhöfum. Ar-
ið 1898 lagði hann upp i annan
leiðangur á Fram, og varð land-
fræðilegur og haffræðilegur
árangur hans hinn markverðasti.
Það var Nansen, er átti frum-
kvæði að þessu afreki hins trausta
samferðamanns sins úr Græn-
landsleiðangrinum og Framför-
inni.
Hátiðahöldunum lauk, en afrek
Nansens og þeirra félaga
gleymdist ekki og gleymist ekki
með Norðmönnum. Slikar dáðir
g'era hverja þjóð rikari af fjár-
sjóðum, er standa beztu sonum
þeirra til reiðu, þegar mest á rið-
ur. Og það er eðli þeirra fjár-
sjóða, að þeir aukast að innstæð-
um, i hvert skipti sem þjóðirnar
heimta úr þeim styrk til baráttu
og afreka. Niu árum siðar háðu
Norðmenn harða baráttu fyrir
merkift
Hrúts
merkift
21. marz —
20. april
Vandamál, sem þú
hefur átt við að etja
hlýtur skjótan endi.
Þú ættir að taka þér
hvild um nokkurn
tima sé þess nokkur
kostur. Boð hjá
ætting jum eða
kunningjum þinum
muh veita þér mikla
ánægju.
Nauts-
merkift
21. aprll —
21. mai
Þú skalt treysta á
hagstæfta lausn mála
þinna. Láttu vonir
þinar og óskir I ijósi
við þær persónur, sem
helzt geta orðiö þér að
liði. Þú munt mæta
skilningi þaðan sem
þú áttir sizt von á.
Get'öu þér tima til tóm
stundaiðkana.
Tvibura-
merkift
22. mai —
21 jiinl
Það getur verið, að þú
þurfir að leggja meira
á þig til að ná settu
marki heldur en þú
kærir þig um. Allt
bendir til þess, að
takist þú erfiðið á
hendur, fari allt vel,
og þú munir telja þig
heppinn. Sinntu verk
efnunum, sem hlaðizt
hafa upp að undan
förnu.
22. júni —
211. jtill
Þetta verður
óvenjulega þægileg
vikameðskemmtilegum
atburftum. Sýndu að
þú sért sjálfur fær um
að ráða fram úr þeim
vanda, sem steðjar að
þér. öskir þínar munu
njóta stuðnings at-
burðarrásarinnar
Vertu vel á verði
gagnvart tilboðum
annarra.
Ljóns
merkift
24. júli
21. ágiist
, Haltu þig sem mest að
’ fjölskyldu þinni, þvi
aft hún mun veita þér
. mesta uppfyllingu.
Leggðu ekki út i neitt
ferðalag, áður en þú
hefur athugað að
stæður, það getur
sparað þér tima og
erfiði. Það eru góðir
tlmar framundan,
sem munu Rera þér
mikla hamingju.
Meyjar
merkift
24. ágúst —
23. sept.
Þú finnur til einhvers
einmanaleika, en
hristu hann af þér og
veittu þér smá upp-
lyftingu. Þú hefur
hugsað meira um
liftan annarra en þina
eigin. Láttu ekki
hugfallast, þótt ekki
gangi allt að óskum,
þvi málin munu taka
aðra og farsælli stefnu
upp úr helginni.
r
38 VIKAN 23. TBL.