Vikan - 06.06.1974, Blaðsíða 44

Úrklippan hér að ofan er tekin
úr ensku blaði og sýnir brot af
auglýsingum frá fjölda smá-
klUbba og diskóteka, sem birtast
að jafnaði i þessu blaði. Tilgang-
urinn með þessari grein, er að
benda á þá fjarstæðukenndu
stefnu sem rikir eða virðist rikj-
andi i byggingu og rekstri sam-
komuhUsa hérlendis. Hingað til
hefur þeirri stefnu verið dyggi-
lega fram fylgt, að byggja sem
stærst samkomuhUs, sem gætu
rUmað sem flesta i einu Jafn-
framt þvi er fólki skylt að mæta i
sinum finustu fötum. Allt þetta
gerir það að verkum,.að hafi ein-
hver hug á þvi að leggja leið sinæ
á veitingahUs, þarf sá hinn sami
að hafa á þvi nokkurn fyrirvara,
þvi komi hann ekki að aðgöngu-
dyrum veitingahUss i sinu finasta
og helst með þverslaufu, á hann
það á hættu að vera sendur heim
aftur. Dyraverðir slikra staða
hafa þau fyrirmæli, að hleypa
engum inn, nema hann sé gjald-
gengur við jarðarför. Þvi, sem
hér að ofan er lýst, gerist oft og
iðulega, þó margur sé farinn að
vara sig á þessu nU i seinni tið.
Annar ókostur á þeirri fjar-
stæðukenndu stefnu sem I upphafi
var á minnst, er sá að með þvi að
byggja samkomustað, sem hefur
á sér allt svipmót verksmiðju-
hUss, er fólki safnað saman á fáa
staöi, sem i sjálfu sér gæti verið
ágætt fyrir leigubilstjóra og lög-
reglu, en er þvi miður afskaplega
leiðigjarntfyrir langmestan hluta
fólksins. Inni á slikum stöðum
skapast þvilik örtröð, að annað
eins hefur ekki sést I mörg herr-
ans ár ef þá nokkurn tlma. Slik
örtröö, auk þess sem fólki hættir
til að drekka áfengi og ef til vill fá
sér snUning, leiðir það að verk-
um, að finu fötin fara yfirleitt fyr-
ir litið og þurfa i mörgum tilfell-
um viðgerðar við, a.m.k. hreins-
unar. Hver er svo hagurinn af öllu
þessu öngþveiti? JU, veitinga-
hUsa^eigendur eru þeir einu, sem
hafa einhvern hagnað, hvort sem
hann er beinn eða óbeinn.
Sökum þess hve veitingastaðir
eru fáir hérlendis, og er hér sér-
staklega átt við Reykjavikur-
svæðið, rikir sem næst engin
samkeppni meðal veitingahUsa-
eigenda, sem þar með komast
upp með að sýna þvi sem næst
enga ku^teisi i garð neytandans,
svo ekki sé minnst á þjónustu.
Þetta er mjög algengt, en þó finn-
ast hér vissulega undantekning-
ar. Meginverkefni veitingahUsa-
eigenda flest kvöld, er að halda
fólki utan staðanna, þvi nóg er af
þvi innan dyra. Slikt ástand getur
ekki leitt af sér nema eitt, — ó-
ánægju neytandans. En þörfin er
rik og þvi er best að láta ekki ó-
ánægju sina i ljós, þvi einhver
dyravarðanna gæti borið kennsl á
gripinn og neitað um inngöngu
um næstu helgi. Slikt er ástandið i
raun.
Eina lausn þessa vandamáls er
að sjálfsögðu fjölgun skemmti-
staða, þvi litið þýðir að banna
fólki að skemmta sér. Til þess að
slikt geti orðið að raunveruleika,
þarf að koma til hugarfarsbreýt-
ing. Það gagnar ekki að byggja
stærriog stærri veitingahUs. Slikt
mun ekkert gott af sér leiða.
Lausnin er greinilega stofnsetn-
ing smærri klUbba og diskóteka.
Samkomustaðir, sem reknir væru
sem meðlimaklUbbar og væru
starfræktir einn eða tveir I hverju
hverfi borgarinnar, rétt eins og
matvörubUð eða annað þjónustu-
fyrirtæki. Slikir staðir þurfa ekki
að rUma nema 200 manns og hafa
ekkert að gera með fullkomið eld-
hUs, eins og nU virðist nauðsyn-
legt til þess að geta rekið veit-
ingastað með vinveitingum. Fólk
getur bara borðað heima hjá sér
og er ekki of gott til þess. Það eru
hins vegar fáir, sem hafa
diskótek heima hjá sér eða
treysta sér til þess að taka á móti
öllum kunningjum sinum i hverf-
inu um hverja helgi, bara vegna
þess að þeir hinir sömu hefðu á-
huga á að spjalla vift náungann
um daginn og veginn eða hlusta á
góða tónlist i kunningjahópi.
Hávaði frá slikum stöðum yrði
afskaplega takmarkaður, þvi fátt
fólk væri þar saman komið, en
stundarhávaði og skvaldur frá
fólki, sem fer seinna að sofa en
klukkan 10, virðist vera hinn
mesti þyrnir i augum þeirra
hinna. í framhaldi af þvi, sem hér
hefur verið lýst, væri og nauðsyn
legt að lengja opnunartima sllkra
klUbba, I þeim tilgangi að dreifa
aðsókninni að staðnum yfir
lengra timabil hvers sólarhrings.
Þvi, sem hér hefur verið lýst,
eru staðreyndir varöandi
skemmtistaðarekstur væntan-
lega alls staðar annars staðar i
hinum vestræna heimi, nema á
tslandi. Svo hvenær kemur að
þvi, að við Islendingar, sem njót-
um þeirrar ánægju aö lifa við
eðlilega skemmtanaþrá og llfs-
gleði fáum að bUa við samsvar-
andi þjónustu og rikir annars
staðar I heiminum?
Það er ekki langt um liðið, sið-
an almenningsálitið var all mikið
á móti stUlkum, sem leituöust við
að spila rokktónlist. Það hafði
verið fyrirfram ákveðið, að stelp-
ur gætu ekki spilaö rokk. Það er
ekki mjög langt siðan heldur, sem
stUlkur reyndu ekki eiriu sinni að
spila rokk. Kvensöngvarar voru
ætlaðir sem sexsymból. Þær áttu
aö hafa fallega rödd og vera eitt-
hvað fyrir augað. Hljóðfæ'raleik
urinn var látinn eftir strákunum.
Þaö var karlmannsdjobb.
En svo kom Janis Joplin á vett-
vang og sannaði svo ekki var um
villst, að stUlkur gátu lika sungið
rokk og það með fléstum þeim til-
þrifum sem strákarnir áttu til.
Suzi Quatro, Carole King, Joni
Mitchell, Chi Coltrane, Laura
Nyro, Fanny, Linda Lewis og
Sandy Denny, eru flestar banda-
riskar, og eiga auk þess eitt sam-
eiginlegt. Þær syngja ekki bara
og semja rokk, heldur og spila
þær það. Aður en Janis Joplin
kom fram, var aöeins um tvær
tegundir söngkvenna að ræða.
Það voru „glamour” söngvararn-
ir i finu fötunum og með meikiö,
og svo hins vegar þjóölaga-
söngvararnir, Joan Baez, Judy
Collins o.fl. Þær gátu spilað vel á
gitarinn sinn, en þaö var aldrei
hægt að lita á þær, sem reglulega
„heavy” hljóðfæraleikara. Rokk-
tónlist var eftir sem áður Játin
karlmanninum eftir. StUlkur
höfðu ekki þaö sem þurfti, til að
geta spilaö rokktónlist. Til þess
þurfti töluverðan likamsstyrk og
um fram allt árásarhvöt, sem
kvenfólkiö hafBi ekki, að flestra
áliti, nema kannski gegn öðrum
kvenmanni.
Eins og venjulega byrjaði það i
undirheimum Bandarikjanna.
Slðla árs 1967 fór aö bera á nýjum
hópi i tónlistarheiminum þar,
kvenfólki sem samdi, spilaði og
söng sina eigin rokktónlist. Meðal
þeirra voru Melanie, Joni Mit
£
44 VIKAN 23. TBL.