Vikan - 13.03.1975, Síða 23

Rauöar eru rósirnar
smásaga eftir John Davies.
Fræöimenn þakka þetta land-
fræöilegri legu Fairmead og sér-
stökum eiginleikum jarövegsins,
en hvorugt er rétt.
Fairmead er svart og hvitt hús
frá timum ElisabEtar fyrstu Eng-
landsdrottningar. Þaö er 35 mllur
frá London, I Berkshire-héraði.
Þaö var byggt áriö 1587 af John
Beaumont, fjarskyldum ættingja
Roberts Devereux, jarls af
Essex, en jarlinn var I miklum
metum hjá drottningu.
Fyrstu árin á Fairmead liðu
sem ljúfur draumur. Strax og
húsiö var fullgert kvæntist John
Beaumont fallegri franskri konu,
og fjölskyldan stækkaöi hratt. A
fyrstu fimm árum hjónabandsins
eignuöust þau fjögur börn, tvo
syni og tvær dætur.
Gamli rósagarðurinn var gjöf
John Beaumont til konunnar I til-
efni fæöingar fyrsta barnsins,
sem var sonur.
Skeljagöngin voru byggð
nokkrum árum siðar. Þau saman
standa af nokkrum litlum hellum,
sem eru innbyrðis tengdir meö
göngum og klæddir skeljum. Lltill
lækur rennur eftir göngunum og
endar I tjörn, sem var vatnsgjafi
garösins — og er reyndar enn aö
nokkru leyti.
Það þótti skemmtilegt upp-
átæki aö láta gera þessi göng, og
þau vekja enn mikla hrifningu
gesta, sem koma til Fairmead.
Flestir, sem koma inn i göngin,
viöurkenna, aö þeir verði fyrir
einhverjum áhrifum þar inni, og
oft hlæja þeir svolitiö óstyrkir,
þegar þeir lýsa þvi yfir. Þeir hafa
einnig á oröi, hve undarlega hrá-
slagalegt sé inni I göngunum,
einkum viö tjörnina litlu.
En snúum okkur aftur aö sögu
Fairmead. A fyrstu árunum var
þaö, eins og ég hef sagt, glaðvær
staöur. 1 húsinu sátu kærleikur
og kátina við völd, ekki aöeins
innan fjölskyldunnar, heldur og
meðal starfsfólksins. Til dæmis
var garöyrkjumaöurinn, Walter,
mjög ástfanginn af Rósu
Summers, einni af eldabuskun-
um.
Þaö var daginn, sem fjóröa
barn húsráðenda fæddist, sem
Rósa og Walter bundust tryggöa-
böndum. Þáu ætluöu aö elskast aö
eilifu og aldrei að skilja...
Þau gat ekki grunaö á hve
dapurlegan hátt óskir þeirra áttu
eftir aö rætast.
Þaö var siöla árs 1600, sem ský
tók aö draga fyrir sólu á
Fairmead. Þaö var þá, sem
Essex jarl kom. Hann var fallinn I
ónáö hjá Elisabetu drottningu og
var aö undirbúa uppreisn gegn
henni. Tilgangur hans meö heim-
sókninni til Fairmead var aö fá
John Beaumont á sitt band.
Hann fékk ekki sitt fram. John
Beaumont var tryggur drottningu
sinni. En hann var lika hygginn
og forsjáll maður. Honum var of
annt um öryggi fjölskyldu sinnar,
til aö hann segöi jarlinum strax
hug sinn. Hann reyndi aö leika
tveimur skjöldum, en þvi miöur
varö.þaö ekki til annars en auka
erfiöleikana.
1 von um að koma máli sinu
fram framlengdi jarlinn dvöl sina
á Fairmead. Þaö átti eftir að
veröa notað á móti John
Beaumont, þegar að uppgjöri
kom.
En dvöl jarlsins haföi einnig
skjótari og alvarlegri afleiöingar.
Meöan hann dvaldist með
fylgdarliöi sinu á Fairmead, fór
einn af liðsmönnunum, eöa hugs-
anlega jarlinn sjálfur, aö veita
Rósu litlu Summers athygli. Hún
var fögur sem nýútsprungin rós.
Hvað gerðist eftir það hefur
aldrei veriö upplýst að fullu.
Allt, sem John Beaumont og
fjölskylda hans fengu aö vita var,
aö eina nótt heyröust óp og vein
og um morguninn fannst lik
Walters, garðyrkjudrengsins, á
grasflötinni i gamla rósagaröin-
Um. Rósa Summers var horfin.
Astæöan fyrir þvi, aö þetta mál
var aldrei upplýst, er kannski sú,
aö enginn lagöi sig fram um þaö.
Þvi var slegiö föstu, aö jarlinn,
eöa einhver úr liöi hans, heföi
numiö Rósu og brott og Walter
heföi veriö drepinn, þegar hann
ætlaði aö reyna aö koma j veg
fyrir þaö. Hann haföi áreiöanlega
falliö fyrir karlmannshendi, þvi
hann haföi veriö lagöur I gegn
meö sveröi. Liklegast þótti, aö
Rósa heföi veriö flutt meö leynd
til London — þaö var ekki I fyrsta
skipti, sem slikt geröist.
Kannski væri hægt aö áfellast
John Beaumont fyrir aö hafa ekki
fylgt málinu eftir, en þaö er auö-
skiliö, hvers vegna hann geröi
þaö ekki. Það var meira i húfi en
örlög eldabusku og garöyrkju-
drengs. Og enginn gat hvort eö
var veriö óhultur um lif sitt,
þegar pólitisk óvissa var jafn
mikil I landinu.
Upp frá þessu færöi Fairmead
ibúum sinum ekki annaö en
óhamingju. John Beaumont var
flækt saklausum inn i Essex-svik-
in og hann siöan rekinn I útlegö
meö fjölskyldu sina. Fairmead
var gert upptækt og rann til
drottningar, en hún gaf staöinn á
gamalsaidri ungum manni, sem
hún hafði dálæti á. Hver hann var
skiptir engu máli I þessu sam-
bandi.
Upp frá þessu var eins og
Úhöppineltu Fairmead. Sum voru
venjuleg óhöpp, sem elta mann-
kynið hvar sem er, en ööru hverju
gerðust atburöir, sem voru svo
ótrúlega likir hvarfi Rósu og láti
garöy rk judrengsins.
1 hvert skipti hvarf kona á
óskiljanlegan hátt, og i hvert
skipti heyrðust óp og vein nóttina,
sem hún virtist hafa oröið upp-
numin. Ekkert lik var sjáanlegt
daginn eftir, en fótspor sáust og
grasið var troðið.
Fram til þessa hafa fjórar kon-
ur horfið á þennan hátt. Allar
hafa þær verið ungar og fagrar.
Ein var eiginkona landeiganda,
önnur dóttir, ein unnusta, og ein
var þjónustustúlka, eins og Rósa
litla Summers.
Þær áttu allar eitt sameigin-
legt. Þær höföu veitt bliöu sina ut-
an hjónabands. Arið 1644 gaf laföi
Cicely sig á vald hershöföingja
einum I von um aö geta þannig
bjargaö lifi húsbónda sins, sem
fylgdi krúnunni aö málum. Um
þaö bil öld slðar, áriö 1720, geröist
heimasætan á Fairmead ástmey
gamals, riks manns, I von um aö
geta þannig bjargaö viö fjárhag
fööur slns. Arið 1815 veitti þáver-
andi heimasæta á Fairmead unn-
usta sinum bliöu sina, þegar hann
kom heim af vigvellinum, særöur
banvænu sári.
A siöasta valdaári Viktoriu
drottningar þýddist ung vinnu-
kona húsbónda sinn til að komast
hjá þvi aö veröa rekin úr vistinni
og lenda á sveitinni. Opin og vein-
in nóttina, sem hún hvarf, voru
hærri og átakanlegri en heyrst
höföu, siöan Rósa litla Summers
hvarf mörgum öldum fyrr.
Engin þessara kvenna var vond
kona. Þær höföu ekki gert mikiö
af sér, ekki frekar en Rósa litla
Summers. Hún var aöeins of ein-
föld, saklaus og eftirlát — þaö var
allt og sumt. Hún geröi sér aldrei
grein fyrir þeirri hættu, sem hún
var i.
Walter haföi séö hættuna, og
hann haföi þrábeöiö hana um aö
hlaupast á brott meö honum. Þaö
væri sama hvert þau færu, ef þau
gætu aðeins veriö saman. Hún
haföi ekki sinnt þvi, en veriö meö
glens og gaman, þar til þaö var
um seinan. Þangaö til hún var
tekin meö valdi og Walter hljóp
beint á sverösoddinn — i dauöann.
Nú á Anna, dóttir núverandi
eiganda Fairmead, von á gesti
frá London. Ungum manni. Hann
er aöeins kunningi hennar, en það
er mjög liklegt, aö hann fái vilja
sinum framgengt meðan hann er
hér. Hún mun veitast honum
eftirlát, fyrir þá sök eina, aö hún
vill sýna honum, aö hún sé heims-
kona, en ekki saklaus
sveitastelpa.
A þessum siöustu og verstu
timum kann honum aö finnast
þetta smámál og kannski henni
lika. En meö þessu mun hún gera
kvenlegu eöli meiri skömm til en
aumingja Rósa litla Summers og
allar hinar.
Og ef hún gerist brotleg á þenn-
an hátt, veröur hún aö gjalda
fyrir það. Hvers vegna ætti hún ...
hvers vegna ætti nokkur þeirra aö
fá að lifa, úr þvi Rósa litla
Summers varö aö deyja fyrir
minni sök?
Vafalaust munu þeir rannsaka
skeljagöngin aftur. Geri þeir svo
vel. Þeir munu aldrei finna leyni-
staöinn.
Sagt er, aö eftir aö svona lagaö
kemur fyrir blómstri rósirnar
meira og séu dekkri en ella. Þær
ættu að veröa rauöari I sumar en
þær hafa veriö lengi.
Aö vanda munu gestir dást aö
blóö-rauöum litnum. Þeir munu
koma meö kenningar um, hvernig
á þvi standi, aö garöurinn haldist
svo ótrúlega snyrtilegur.
Eg gæti sagt þeim þaö. Eg gæti
sagt þeim svo margt. Þvi ég,
Walter, hef veriö garöyrkjumaö-
ur hér á Fairmead i — já, I nær
fjögur hundruð ár.
ll.TBL. VIKAN 23