Vikan - 27.05.1976, Blaðsíða 36

— Þetta hefur verið erfiður dagur, Guðríður.
$$$ '
- Þér finnst kannski veröið hátt samanboriö við það, sem
var í gær, en ef þú hugsar til morgundagsins, þá er þetta
gjafverð. ^
PRÉULA
Þessi planta er gimsteinninn í
safni mínu: Primula Caspiensis
Davidii. Eg komst að því, að hún
var til, þegar ég kynntist af til-
viljun rússneskum grasafræðingi,
sem hafði flúið undan bolsévism-
anum og vann fyrir sér eftir bestu
getu í Júgóslaviu. Hér kemur sag-
an:
Ég hugsaði um það, sem hann
hafði sagt mér og ákvað að ná
sambandi við Sovétstjórnina og fá
hjá henni leyfi til þess að takast á
hendur þann rannsóknarleiðang-
ur, sem ég hafði í huga. En áður
en ég fór frá London, kynnti ég
mér allt, sem ég gat um landið,
sem hann hafði lýst. Ég frétti, að
síðustu upplýsingarnar um þetta
hérað hefðu komið frá félögum í
bresku hersveitunum, sem höfðu
verið sendar þangað rétt eftir
stríðið. Hershöfðinginn hafði
látið lifið fyrir hendi bolsévískra
skæruliða, en einn af liðsforingj-
um hans ráðlagði mér að heim-
sækja ekkju hans, svo að ég fór.
íbúðin hennar var við lægri
enda Sloane-strætis. Viðhafnar-
stofnan var dimm, þrátt fyrir
stóran bogaglugga. 1 gluggakist-
unni voru japönsk dvergtré, en
slíkur óskapnaður fellur mér ekki
í geð. Hún var hávaxin, tíguleg,
harðneskjuleg kona að nálgast
fimmtugt.
Mig iangaði að heyra um
landið, þar sem eiginmaður henn-
ar féll. Hún vac fús til að segj-a
mér allt, sem hún vissi. Hann
hafði hrifinn skrifað heim lýsing-
ar á þessu landi, því að hann var
mjög ákafur fiskveiðimaður.
Hún sýndi mér mynd af honum,
ósköp venjulegum miðaldra her-
manni. Augun eru allt, sem ég
man, sérkennilega glettin.
Þarna voru líka nokkrar kola-
teikningar af sléttu vatni, lágri
strandlengju og nokkrum gróf-
gerðum kofum. Maður hennar
hafði teiknað þær.
Sá ég þennan höfða? Það var
hinum megin við hann, sem hann
hvarf, þegar hann var-á fiskveið-
um.
„Skrýtið er það,” sagði hún, „að
ég hafði alltaf slæmt hugboð
gagnvart þessum fiskveiðum
hans.”
Eg fletti í laumi blöðum í
teikniblokkinni. Á meðan hélt
gestgjafi minn áfram að tala í
léttum tón og lá nokkuð hátt róm-
ur.
Já, hann hafði langað til að þau
eyddu hveitibrauðsdögunum við
einhverja á í Bæheimi, en hún
vildi fara með hann til hinnar
„elskuðu Flórens”. Vatnslita-
myndirnar á veggjunum voru
„minningar frá hamingjudögum”.
llún var án efa nógu skemmtileg
kona, en þessir siamskettir henn-
ar reikuðu um og framleiddu sín
hvimleiðu hljóð — en mér geðjast
nú ekki að köttum.
Hershöfðinginn hafði verið
mikill rússneskumaður og af
þeim sökum hafði honum verið
falin stjórn þessarar hersveitar,
sem send var inn í óbyggðir Mið-
Asíu.
Ekkert skeði svo mánuðum
skipti. Hersveitin réði sendimenn
til þess að afla upplýsinga um
það, sem var að gerast innst inni á
meginlandinu. Á meðan skutu,
fiskuðu og skemmtu félagar sveit-
arinnar sér eftir bestu getu.
Staðurinn hlýtur að hafa verið
paradís í augum hershöfðingjans.
Fiskveiðar. Auðvitað hafði hún
aldrei í raun og veru reynt að
stöðva þær, en þegar þær rákust á
einhverja atburði í samkvæmislif-
inu, hafði hún gert sitt besta til
þess að hafa áhrif á hvort hann
valdi heldur. 1 hernum var sam-
kvæmislífið svo mikilvægt,
einkum í Indlandi.
Jæja, eftir nokkra mánuði tók
atburðarásin óskemmtilega
stefnu. ískyggilegur orðrómur
barst úr norðri. Það gekk á matar-
birgðirnar. Einu sinni eða tvisvar
voru slitrótt viðskipti sveitarinn-
ar við aðalstöðvarnar rofin. Einu *
sinni heyrði liðsforingi á anda-
veiðum byssukúlu þjóta rétt
framhjá sér. 1 eina viku eða svo
var allt rólegt, en þá var einn af
bátum sveitarinnar brenndur að
næturlagi, og morgun einn fannst
varðmaður dauður með hníf í )
bakinu.
Liðsforingjarnir urðu órólegir.
Þarna voru þeir á verði, ekkert
tækifæri virtist vera til bardaga,
og landið, sem hafði boðið þá vel-
komna, var greinilega að snúast
gegn þeim.
Stundum um nætur urðu þeir
varir við, að fólk var að læðast um
tjaldbúðirnar. Síðan gat þögn
þessa líttbyggða lands vafist um
þá svo dögum skipti.
Svo var það í rökkurbyrjun
kvöld nokkurt, að þeir sáu bál
einhvers staðar norður með
ströndinni. Hershöfðinginn
kallaði á ráðstefnu. Fyrirskipanb-
ir þær, sem hann fór eftir, höfðu
verið fremur óljósar og ekki
varpað mikilli ábyrgð á æðri
yfirvöld: „að athuga og gefa
skýrslu um aðgerðir óvinarins,
stjórnmála- eða hernaðar-
legar, o.s.frv., o.s.frv., en setja
ekki öryggi hersveitarinnar
í óþarfa hættu.” Eftir langar
umræður var ákveðið að
allt skyldi viðbúið brottför
með klukkustundar fyrirvara. En
þar sem matvæli voru af skornum
skammti, skyldi veiðum í vatni og
á landi haldið áfram af liðsfor-
ingjunum, og var það þeim vafa-
laust mikill léttir.
Svo var það dag einn, þegar