Vikan - 17.05.1979, Page 23

Hádegis-
verðurinn
i Smásaga eftir Somerset Maugham
En það færðist breitt bros yfir stóra skinhelga
andlitið á honum um leið og hann svaraði: —
Vissulega! Það er einmitt til slíkur aspas,
dásamlega stór, matarmikill og mjúkur.
— Ég er ekkert svöng, sagði gestur minn og
andvarpaði, en úr því að þér hvetjið mig til þess,
þá ætla ég að þiggja einn eða tvo stöngla ..
Ég pantaði aspas fyrir einn.
— En hvað um yður? Viljið þér ekki svolítið
líka?
— Nei, mér þykir aspas ekki góður.
— Jæja, það er skrýtið. Ég þekki fleira fólk,
sem ekki vill aspas. Viljið þér að ég sé alveg
hreinskilin við yður? Þér eyðileggið góminn í
yður með öllu þessu kjötáti...
Við biðum meðan aspasinn var að soðna. í
þetta sinn fann ég hvernig skelfingin gagntók
mig. Það var ekki lengur um það að ræða hve
mikið ég mundi eiga eftir af peningum til að lifa
á til mánaðamóta, heldur hvort ég hefði næga
peninga til að borga reikninginn. Hversu
auðmýkjandi væri það ekki að vanta einn eða
tvo franka og þurfa að fá þá lánaða hjá gesti
mínum. Nei, aldrei gæti ég .. . Ef reikningurinn
sýndi hærri upphæð en ég ætti, þá yrði ég að
stinga hendinni í vasann og reka upp átakanlegt
óp:
— Þaðer búiðað stela buddunni minni!
En ef hún hefði ekki nógu mikla peninga
heldur? Það væri ennþá óþægilegra. Þá væri
aðeins eitt ráð til, að skilja eftir úrið mitt og
segja að ég kæmi aftur seinna og leysti það út.
Aspasinn kom, geysistórir stönglar, freistandi
og safaríkir. Ilmurinn af brædda smjörinu kitl-
aði vit mín, eins og reykurinn af fórnum hinna
dyggðugu Israelsmanna hafði kitlað vit Jahve.
Meðan ég ræddi kurteislega um stöðu bók-
menntanna í Balkanlöndunum, horfði ég á
þennan kvenmann háma í sig aspasinn með
sýnilegri nautn og i stórum munnbitum, án þess
að skammast sin hið allra minnsta. Loks lauk
hún þeim síðasta.
— Kaffi? spurði ég.
— Þakka yður fyrir, ekkert annað en ís og
kaffibolla.
1 öngum mínum pantaði ég ís og kaffi handa
henni og kaffi handa mér.
— Ég er alveg sannfærð um eitt, sagði hún og
bragðaði á isnum sínum með súkkulaðinu,
maður ætti alltaf að standa upp frá borðinu með
það á tilfinningunni að maður sé ekki saddur.
— Eruð þér ennþá svangar? spurði ég veikri
röddu.
— Nei! Ég hef enga lyst eins og þér sjáið. Ég
drekk tebolla á morgnana og borða heitan mat á
kvöldin, en um hádegið borða ég aðeins einn
rétt. Ég átti við yður.
— Jæja!
Nú gerðist skelfilegt atvik. Meðan við biðum
eftir kaffinu, kom yfirþjónninn, hræsnisfullur á
svipinn og með fleðulegt bros, að borðinu til
okkar með kúffulla körfu að stórum plómum
sem voru rjóðar í kinnum af blygðun; þær báru
þennan hlýja lit itölsku sveitanna. Hvað skyldu
þær kosta, guð minn góður? Ég komst brátt að
raun um það, því gestur minn, sem var með
allan hugann viðeintal sitt, tók eina.
— Þarna sjáið þér hvað ég á við? hélt hún
áfram. Þér eruð svo saddur af öllu þessu kjöti
(vesælu litlu kótelettunni minnil, að þér getið
jafnvel ekki bætt á yður einum ávexti. En ég,
sem aðeins hef nartað í matinn, borða eina
plómu með mestu ánægju.
Ég fékk reikninginn. Ég gat borgað hann, en
aðeins með því að skilja eftir alltof litla drykkju-
peninga. Ég sá að augnaráð frú N . . . hvíldi á
þessum vesælu þremur frönkum, sem lágu eftir
á disknum. Ég skildi það vel, að hún áleit mig
nirfil.
Þegar ég var kominn út fyrir dyrnar, átti ég
eftir . . . að lifa heilan mánuð, án þess að eiga
einn einasta eyri í vasanum.
— Farið að dæmi mínu, yður er óhætt að trúa
mér, sagði gestur minn og þrýsti hönd mína.
Látið yður nægja einn rétt um hádegið.
— Ég ætla að ganga ennþá lengra en það,
svaraði ég um hæl. Ég ætla alls ekki að borða
neitt í kvöld.
— Æringi! kallaði hún glaðlega um leið og
hún stökk upp í vagninn.
Loksins átti ég að fá hefnd. Ég er ekki hefni-
gjarn maður, því fer fjarri, en þegar hinir
ódauðlegu guðir taka mál okkar í sínar hendur,
þá er það afsakanlegt þó maður virði fyrir sér
afleiðingarnar með nokkurri velþóknun.
Nú vegur frú N .. .hundrað og þrjátíu kíló.
20. tbl. Vlkan 23