Vikan - 24.01.1980, Blaðsíða 24

Úr nýjum bókum
þeir. Strákurinn hafði vist kært þá fyrir
eitthvað, og þeir hefndu sin með því að
berja hann til bana, sagði Milla og var
óðamála.
— Mér þykir þú segja fréttirnar. En af
hverju segirðu ekki lögreglunni þetta?
— Af því að þá yrði ég næst. Þeir
hefna alltaf. Ég verð bara að sitja og
standa eins og þeir vilja. Þeir fóru til
Ameríku í morgun og þess vegna gat ég
farið ein út í kvöld. Þeir koma eftir
helgina.
— Og hvað skyldu þeir félagar vera að
gera í svo stutta ferð til fjarlægrar heims-
álfu?
— Ég veit það ekki. Ég veit bara að
allt sem þeir hugsa og aðhafast er
einhver óhugnaður og óþverri. Ég er
alveg glötuð eftir að við hættum að vera
saman. Ég elskaöi þig svo mikið, Kalli
minn. Við ættum að fara burtu frá þessu
ógeði öllu, fara til útlanda, kaupa okkur
litla eyju einhvers staðar. Ó, Kalli, þú
verður að gæta þín, sagði hún og ég sá
að hún var gráti nær. Hún stóð upp,
snerti við handleggnum á mér, og var
farin.
Guðný kom skömmu síðar. Hún
brosti, hin sjálfsörugga kona sem veit
innra með sér að hún er sigurvegarinn.
— Hvað vildi þessi unga kona?
— O, svo sem ekkert. Ekki nokkurn
skapaðan hlut, sem skiptir máli, sagöi
ég. Það gat þó varla dulist neinum að ég
var eins og úti á þekju og eitthvað
órólegur. Ég stakk upp á að við yfir-
gæfum staðinn og héldum heim á leið.
Morguninn eftir var ég snemma á
fótum. Ég hringdi strax i kunningja
minn og vin, Elías Hallbjörnsson, rann-
sóknarlögreglumann. Ég sagði honum
að ég yrði að hitta hann strax.
Við mæltum okkur mót á kaffihúsi niðri
i bænum.
Ég sagði Ella frá mínurn högum.
Hann var ánægður að fá staðfest það
sem hann reyndar vissi um það mál,
enda var hann einn úr klíkunni, og hún
hafði ekki komið saman nokkuð lengi
vegna breyttra aðstæðna hjá mér. Síðan
sagði ég honum frá leikhúsförinni
kvöldið áður. og frá því þegar ég hitti
Millu. Ég sagði honum að mér líkaði
ekki allskostar það sem hún hafði sagt
mér.
Elli þagði við, tottaði pípuna og drakk
kaffiö.
— Að vísu verð ég að segja eins og er.
Það er ekki allskostar rétt allt það sem
Emilia segir. Hún er mjög mikið í fíkni-
efnum allskonar, meira að segja LSD og
STP. Hún hefur trúlega verið á „trippi”
þegar þú hittir hana í gærkvöldi. Ég hef
að hluta til með rannsóknir á fikniefna-
brotum að gera. Milla hefur, þér að
segja, hjálpað nokkuð vel í þessum
efnum. En sumar upplýsingarnar hafa
verið talsvert ruglingskenndar.
Elias sagði að þeir Rottan og Kutinn
væru ekki annað en bófaforingjar,
verndaðir af flokknum. Hann hefði
VITNIÐ
SEM
HVARF
sjálfur unnið að rannsókn á þessum
pörupiltum, meðan það var leyft, eins og
Elli orðaði það. Hann sagði að ekkert
hefði beinlínis sannast á þessa tvo menn,
en þrír undirsátar þeirra væru nú í fang-
elsi með dóma. Þeir virtu hinsvegar lög-
mál undirheimanna og kæmu ekki upp
um neinn. Félagar þeirra sæju hinsvegar
vel fyrir þeim í fangelsinu svo að þeir
liðuengan skort.
— Ég hef oft verið að þvi kominn að
segja upp starfir.u, sagði Elli. Þetta er
tilgangslaust streð. Hér er haldið uppi
stórkostlegri glæpastarfsemi í skjóli
valdamanna. Og auðvitað liggur
beinast við að halda að einhverjir aðilar
innan stjórnmálanna njóti góðs af þessu
illa fengna fé af fikniefna- og áfengis-
smygli.
— En hvað þig varðar. Þá held ég að
þama hafi sú stutta verið að rugla. Þeir
þora hreinlega ekki til við þig. Jafnvel
þótt þú hafir einhverntíma vakiö þá úr
brennivínsroti með köldu vatni, eins og
ég hef heyrt. Þeir eru slóttugir. Þeir vita
að þú ert of mikilvægur. Þeir snerta þig
ekki. Og hvað varðar það að komast yfir
eignirnar þinar, þá sérðu sjálfur hvaða
bull það er. Kjaftæði. Þeir eiga einhverja
peninga. En að eignast eitthvað af því
sem þú átt. Það kemur einfaldlega ekki
til mála.
Ég fann að Elli var mér til trausts og
halds. Hann sannfærði mig um að
ekkert væri að óttast. Hann lofaði lika
að hafa augu með öllu. Ég mundi ekkert
þurfa að óttast.
Daginn eftir hringdi Greg Hutchinson
á slaginu klukkan níu á skrifstofuna.
Þeir voru komnir frá Washington og
óskuðu eftir framhaldsviðræðum. Gæti
ég komið i sendiráðið klukkan þrettán-
hundruð?
í sendiráðinu var eins og vörðurinn
biði komu minnar. Herra Karlsson,
gjörið þér svo vel, sagði hann og leiddi
mig eftir rangala. Innst á ganginum drap
hann á dyr. Þær virtust vera læstar
heyrðist mér, þegar opnað var að innan.
Inni i herberginu sátu þeir þrir,
Hutchinson, aðmírállinn Dove og þriðji
maður sem ég hafði ekki hitt fyrr.
Hann var kynntur fyrir mér sem
prófessor von Eschenbach. Hann var
nokkru eldri en hinir tveir og talaði
ensku með talsverðum þýzkum hreim.
Allir voru þeir borgaralega klæddir og
þeir aðmírállinn og Greg voru áberandi
hressir og kátir. en sá þýzki miklu minna
og virtist hálft í hvoru viðutan eins og
sagt er að prófessorar séu oftast.
— Jæja, það gengur vel með viðskipt-
in, Karlsson, sagði Hutchinson. Allt á
uppleið aftur. Við höfum haft spurnir af
ykkur. Þú verður að afsaka það.
— Ég fæ annars ekki séð að þú sért
að hugsa um viðskiptin við okkur, sagði
aðmírállinn. Hann sat við skrifborðið og
virtist vera i aðalhlutverki hér. Frá
okkur fórstu beint til Camden í New
Jersey. Mér finnst að þetta sé tvöfaldur
mórall. Við vorum búnir að ræða við þig
fyrst.
— Ég hef enga samninga gert við
Camden, það hljótið þið að vita, eins og
allt annað, sagði ég. Þessar njósnir
kunni ég illa við og sagði þessum þremur
meiningu mína.
— Þetta er ekkert tiltökumál, svaraði
aðmírállinn. Þetta gera allar stóru
þjóðirnar. Við verðum að gæta
hagsmuna okkar hér sem annars staðar.
Sjálfir stundiö þið njósnir um markaði í
okkar landi, ja kannski ekki njósnir, en
allt að því. Það er ekki nema eðlilegt.
Ég var lítið hrifinn af þessu funda-
haldi, og tókst ekki að leyna því. Ég
ákvað aö kveða upp úr með það að ekki
yrði úr neins konar samningum.
— Eins og ég lofaði, þá hef ég engum
sagt frá okkar fundum. Og það mun ég
að sjálfsögðu ekki gera. Hitt er svo
annað mál, og það hlýtur að vera ljóst,
ykkur sem allt vitið, jafnvel hvað menn
hugsa, að ég er ekki hrifinn af
samningum sem þessum. Ég veit að þeir
færa okkur mikið fé í aðra hönd. Málið
er bara þetta: Við framleiðum allt aðra
vöruflokka, alls konar vörur fyrir efna-
iðnaðinn. Vítisvélar framleiðum við
ekki. Eftir að hafa hugsað þetta mál
niður i kjölinn, þykir mér fyrir því að
verða hér og nú að tilkynna að við erum
ekki tilbúnir til frekari samningagerðar.
Mér þykir fyrir því að hafa narrað ykkur
svo langa leið til einskis.
Þessi ræða féll ekki í góðan jarðveg,
og augabrúnir aðmírálsins minntu tals-
vert á lýsinguna af Agli heitnum á Borg,
þegar skap hans þykknaði.
— Ekki til viðræðu, ha? Bandariski
herinn er ekki vanur að gefast upp svona
fljótt. Þessi mál þarf að athuga betur.
Við skulum ekki flana að neinu. Það
eru margar hliðar á máli sem þessu.
— Þér verðið að afsaka herra
aðmiráll. Ég sé aðeins eina hlið.
Verksmiðjurnar eru mín eign. Og fyrir
þeirra hönd er það ég sem tek allar
ákvarðanir, sagði ég gallharður.
— Júú, að visu heitir það svo. Við
vitum allt um eignaraðild að verksmiðj-
unum. En svo eru það pólitískar hliðar.
Þú veist að engu mátti muna að ríkið
tæki verksmiðjurnar. Nei, liklega veistu
að það munaði aðeins nctkkrum dögum.
Þú varst heppinn þar. En það sem þú
veist ekki er það að viðræður hafa farið
fram við ríkisstjórnina um þessa fram-
leiðslu. Algjörlega leynilegar viðræður,
og óformlegar, vitaskuld. Og ég get
treyst þér fyrir því að þær viðræður voru
mjög vinsamlegar, enda þótt þetta séu
víst allt hálfgerðir kommúnistar. Við
fengum eiginlega loforð fyrir því að
framleiðslan yrði leyfð og látin afskipta-
laus, ef ríkið fengi vel greitt fyrir. Þeir
eru raunar mjög umfram um að þetta
byrji sem fyrst.
— Því miður herra aðmíráll, ekki í
verksmiðjum Lindar. Ekki meðan ég lifi.
Við höfum okkar prinsipp. Við ætlum
að halda okkur við framleiðslu á vörum,
sem notaðar eru í friðsamlegum tilgangi.
Ég held að rétt væri að við hættum
frekari viðræðum um þetta mál, sagði ég
og var staðinn upp.
Það setti aö mér hálfgerðan beyg við
þau tíðindi, sem mér höfðu verið færð á
örfáum dögum. Mér fannst óþverrarnir
tveir slæmir, en útlendingarnir þó hálfu
verri. Og þeir höfðu líka sagt mér ýmis-
legt, sem ekki er gott að margir viti. Um
rotna ríkisstjórn sem vildi greinilega allt
til vinna til að lappa upp á fjárhaginn.
En stundirnar heima með Guðnýju og
krökkunum bættu þetta upp og bægðu
burtu öllum kvíða. Við vorum ákveðin í
að fara saman til útlanda eftir tíu daga,
þegar ég væri búinn að koma í kring
samningum við New Jersey-firmað. Ég
hafði haft samband við þá og þeir
ætluðu að koma á föstudaginn eingöngu
til að undirrita samningana. Og þeir áttu
að verða stærri en upphaflega var gert
ráð fyrir. Verksmiðjunum var borgið.
Ég varð fyrir tilviljun var við að
pentagonmennirnir voru enn í bænum.
Ég sá tvo þeirra, Hutchinson og Dove á
götu. Þeir gengu um með myndavélar.
rétt eins og hverjir aðrir ferðalangar,
berandi plastpoka með lopaflíkum.
Dagarnir liðu. Svo hringdi utanrikis-
ráðherrann. Hann bað mig að hitta sig á
skrifstofu sinni á miðvikudagsmorgun.
Ég mætti og gerði ráð fyrir að hann vildi
ræða vitisvélaframleiðsluna. Það var
rétt til getið.
Á skrifstofu ráðherrans var hann ekki
aldeilis einn. Forsætisráðherrann sat
þarna í hægindastól og beið mín. Mér
líkaði hálft i hvoru alltaf vel við þennan
gamla mann og fann til með honum,
fannst hann engan veginn ráða við þau
verkefni sem hann og hans menn áttu að
stjórna.
— Þú veizt væntanlega, Karl minn,
hvers vegna við boðum þig nú á okkar
fund.
— Ég hef vissar hugmyndir um það.
Og geti ég mér rétt til, þá verð ég að
hryggja ykkur með að segja þvert nei.
— Það er nú svo, hélt forsætisráðherr-
ann áfram. Það árar illa hjá okkur, Karl
minn. Hér er nokkur von um að rétta af.
Því var jrað að við vildum viðræður um
24 Vikan 4. tbl.