Vikan - 24.06.1982, Blaðsíða 23

Handvirk
stjórn rat-
sjárinnar.
Nef Harriersins er úr
málmi sem truflar
ekki ratsjárgeisla.
Ratsjárgeisli sendur
Uull
Rafeinda-
búnaður fyrir
ratsjána.
Ratsjárioftnetið
leikur upp/niður og
til hliðanna á öxli,
sjálfvirkt eða stjórn-
að af flugmanni.
Endurkastaðurgeisfi.
Ratsjá — sérstakur búnaður býr til bylgjur sem ratsjárloftnetið
sendir. Þegar bylgjurnar lenda á einhverju endurkastast þær til
loftnetsins og hluturinn kemur fram i ratsjárglugganum. Geisl-
arnir eru sendir mörgum sinnum á hverri sekúndu.
Ratsjáin í Sea Harrier kallast ,,Blái refurinn" og er hönnuð með
ratsjána í Westland Lynx kafbátaleitarþyrlunum sem fyrirmynd.
Rafeindabúnaður ratsjárinnar er i beinu sambandi við flugvélar-
tölvuna þannig að flugmaðurinn geti notað ratsjána á alla mögu-
lega vegu eftir þvi sem mismunandi aðstæður krefjast. Hægt er
að nota hana til dæmis til að leita úr lofti og skjóta á óvinaflugvél
eða til að kanna sjóinn á stóru svæði framan við flugvélina. Þegar
flogið er lágt yfir land gefur ratsjáin lika greinilegar upplýsingar
um öruggustu leiðina.
eöa jafnvel látiö hana fara
afturábak. Hlutfalliö milli þyngd-
ar flugvélarinnar og afls
hreyflanna er mjög hátt sem
þýöir aö þotan er ótrúlega
viöbragössnögg og fljót aö ná
fullum hraöa. Turbofan heitir
þessi endurbætta gerö flugvéla-
hreyfla. Það sem einkum vannst
með þeim var mun betri nýting á
eldsneyti og auk þess eru þeir
ekki eins hávaðasamir og eldri
gerðir. Olíkt öörum orrustuflug-
vélum eru hreyflarnir á Harrier
mjög framarlega á skrokknum,
loftinntakiö, sem svo mikið ber á,
er til dæmis rétt aftan viö flug-
stjórnarklefann. Ut fer loftið síöan
um tvö op á hvorri hlið vélarinnar
og í þeim opum búa töfrar
þotunnar. Flugmaðurinn getur
með því aö hreyfa lítið handfang í
klefa sínum breytt stefnu loft-
blástursins. I flugtaki og lendingu
er loftstraumnum beint lóörétt
niöur, þegar þotan á aö fara á-
fram eins og venjuleg flugvél fer
loftið lárétt aftur og loks getur
hún bakkaö með því aö beina loft-
straumnum niöur og lítið eitt fram
á viö.
Eins og allar nútímaflugvélar
er Sea Harrier búinn flóknum
tölvubúnaði til að auövelda flug-
manninum störfin. Á löngum flug-
leiðum getur hann meira aö segja
fengið sér hænublund því tölvan
sér um að flugvélin haldi -éttum
hraða, flughæö og stefnu. í
lendingu, sem alltaf er lóörétt,
þarf vélin aöeins 24 fermetra og
því má ekki miklu muna. Meö sér-
stöku tölvustýrðu miðunarkerfi
fæst svo mikil nákvæmni í lend-
ingunni aö litlu sem engu skeikar.
Sea Harrier er ekkert lamb að
leika sér við í nútíma hernaði. Það
hafa Argentínumenn nú fengið að
reyna. Flugmenn þotanna hafa út
í ystu æsar notfært sér sérstaka
tækni sem Harrier þotur geta
einar boðið upp á. VIFF kalla
Bretar þessa tækni sem byggist á
þeim eiginleika Harrier að geta
mjög skyndilega breytt um stefnu
og jafnvel beðið kyrr í loftinu
meðan óvinaþotumar æða áfram
og framhjá þeim. Þá er ekkert
auöveldara en senda þeim kveðju
í afturendann.
Flugmaður Sea Harrier getur breytt flughraða og stefnu mjög
snögglega með því að breyta stefnu loftblástursins frá hreyfl-
unum. Þessi eiginleiki gerir Harrierinn að ógnvekjandi orrustu-
flugvél í návígi við venjulegar orrustuþotur.
Harrierinn hefur mjög fulikomið björgunarkerfi til að bjarga
flugmanninum ef eitthvað fer úrskeiðis. Tíminn frá því að
Martin-Baker 10 öryggissætið skýst upp og þar til fallhlífin
opnast er aðeins 11/2 sekúnda. Sprengiþráður er byggður ínn
í ramma glerkúlunnar á flugstjórnarklefanum sem losar hana
sjálfvirkt rétt áður en flugmaðurinn og sætið skjótast upp.
25. tbl. Vikan 23