Vikan - 26.07.1984, Qupperneq 9

ILANDSJÖKLI
nokkru móti enst lengur en 500
kílómetra.
Allir sem hafa ferðast lengri
vegalengd en 500 kílómetra á
jöklinum fengu vistir sendar með
flugvélum eöa tóku þær úr birgða-
stöðvum sem áður hafði verið
komið upp. Svo hafa margir látið
sleðahunda draga matarbirgðirn-
ar og jafnvel étið hundana þegar
allur matur var þrotinn.
Týrólabúarnir þrír, Róbert
Peróní (39 ára), Pepí Schrott (32
ára) og Wolfgang Thómaseth (33
ára), létu sér allt slíkt í léttu rúmi
liggja. Hinn heimsfrægi Wegener-
Koch leiðangur var tvö ár á leið-
inni yfir jökulinn á sömu slóðum
en í þeirri ferð voru hestar notaðir
til að draga vistirnar. Þremenn-
ingarnir fóru leiðina sem kortið
sýnir, 1400 kílómetra, á 88 dögum.
Ofurhugarnir voru sannast
sagna alls ekki fífldjarfir. Þeir
höfðu úthugsað ferðina í smá-
atriðum og sömdu áætlunina í
samræmi við rannsóknir: Sterkur
maður getur við misjöfn snjóaskil-
yrði farið af stað meö allt að 100
kílóa sleða ef þunginn minnkar
stöðugt á leiðinni. Og ef samsetn-
ingin er alveg hárrétt, ekki einum
buxnahnappi of mikið, mega 40 af
þessum 100 kílóum fara í sleöann
og útbúnað allan.
Peróní og félögum tókst að
skera þessi 40 kíló niður um þriðj-
ung með því að nota títan-málm í
allan búnaðinn. Þessi málmur er
bæði léttari en sambærilegir
málmar og hann hentar betur
vegna þess hve hann er þéttur í
sér. Þéttleikinn veldur því að sleði
úr títan rennur betur og því er
hægt að hlaða meiru á hann en
sambærilega heimskautasleða.
Samkvæmt læknisfræðilegum
rannsóknum þarf maðurinn 6000
til 7000 kaloríur á dag til að geta
skilað hámarksafköstum við
heimskautaskilyrði. En þessi for-
múla miðast við venjulega fæðu
sem er melt á venjulegan hátt.
Þremenningarnir létu sér nægja
3000 kaloríur á dag. Þeir lifðu á
sérstöku fæði sem skilar nær
helmingi meiri orku en venjulegur
matur. Þeir nærðust á Biosorbin
MCT sem er mjög fjörefna- og
eggjahvítuefnaauðug fæða og inni-
heldur svo til engin útskilnaöar-
efni. Biosorbin MCT samanstend-
ur af auðmeltum fituefnum sem
fara beint út í blóðið, stoppa stutt
við í maganum og taka því litla
orku í meltinguna.
Ferðin sjálf gekk ekki áfalla-
laust. Strax á fyrsta degi fundu
þeir fyrir taumlausum óttanum,
þegar maður stendur með Norður-
Atlantshafiö að baki og framund-
an eru 1400 kílómetrar. Þeir
þurftu að bera hvem sleða fyrir
sig yfir jökulsprungurnar upp af
ströndinni. Pepí Schrott var næst-
um horfinn ofan í jökulsprungu.
ísinn yfir henni brast en á síð-
asta augnabliki sló hann örmun-
um beint út og hinum tókst að
draga hann upp á brúnina. Fyrir
leiðangursbyrjun höfðu þeir gert
með sér samning um að sá sem
veiktist eða slasaðist illa yrði skil-
inn eftir — siðlaus og ólöglegur
samningur.
Þeir komust ekki nema 100
metra fyrstu 12 klukkutímana. En
eftir það fór aö ganga betur og
ferðuðust þeir allt að 3 kílómetra á
dag þar til komið var upp á hálend-
ið á þrítugasta degi. En Wolfgang
Thómaseth losnaði aldrei við ótt-
ann um að illa færi, honum leið
djöfullega það sem eftir var
ferðarinnar.
Uppi á hálendinu komust þeir
upp í 14 kílómetra á dag og á 36.
degi ákvað Peróní að skilja 30 kíló
af vistum eftir, þeir höfðu sam-
kvæmt öllum útreikningum vel
efni á þessu. En Thómaseth varö
viti sínu f jær af hræðslu og öskraði
að þeir mundu drepast. Pepí
Schrott hafði hins vegar lagt
traust sitt á leiðangursstjórann
Peróní svo að áfram var haldið
með minni vistir.
Mest kvöldu kyrrðin og tómið
ferðalangana. Á jöklinum var
ekkert líf, á hverjum degi sást
bara ísbreiðan í allar áttir og flat-
ur sjóndeildarhringurinn. Peróní
varð var við ofskynjanir þegar
fjórar vikur voru liðnar. Á 65. degi
fylltist hann ótta um að þeir hefðu
farið vitlausa leið og tapaði næst-
umþví stjórnásér.
En á 70. degi fór að halla undan
fæti. Félögunum þrem létti óum-
ræðilega, þeir voru komnir yfir
hálendið. Fimmtán dögum síðar
komu þeir að Igdlulik-þorpi og
urðu fyrir áfalli. I þorpinu var
engin sála. Þeir höfðu tekið vit-
lausa stefnu. Matarbirgðirnar
nægðu til eins dags í viðbót en þeir
áttu fyrir höndum fimm daga ferð
að næsta þorpi fyrir sunnan.
En síðdegis tókst Thómaseth að
skjóta ungan sel og þeir héldu
veislu. Síðan komust þeir á leiðar-
enda án frekari áfalla. En hvað
höfðu þeir upp úr þessu öllu?
I fyrsta lagi prófuðu þeir nýjan
búnað og klæðnað sem virðist hafa
gefið góða raun. En leiöangurs-
stjórinn segir aö ferðin hafi haft
annað og meira gildi fyrir sig.
Hann líti lífið öðrum augum, hafi
aðra afstöðu til matarneyslu og
drykkjar, trúhneigðar og dauð-
ans. Peróní segist hafa fundist
hann vera frjáls eins og fuglinn á
þessu ferðalagi.
Annað mat leggur Thómaseth á
ferðina. Honum fannst hann allan
tímann vera fangi kringumstæðn-
anna með enga undankomuleið.
Frelsið er meðal annars spurning
um sjónarhorn, segir vestur-
þýska tímaritið Spiegel í frásögn
af leiðangri þremenninganna.