Vikan - 20.09.1990, Síða 32

morðingjann kom hún það flatt upp á gagnrýn-
endur að segja má að á einni nóttu hafi Agatha
Christie orðið á allra vörum.
En þá lést móðir hennar skyndilega. Hún var
yfir sig þreytt og hrædd um að hjónabandið
væri að fara í mola. Það varð henni um megn
og föstudagsmorguninn 4. desember árið
1926 fór Agatha Christie akandi frá heimili
sínu, Styles í Berkshire. Þegar hún kom ekki
heim hringdi Christie major í lögregluforingj-
ann í Surrey sem síðar skýrði frá þessum at-
burði sem furðulegasta og leyndardómsfyllsta
máli sem hann hefði nokkurn tíma fengið til
meðferðar.
Tveim dögum síðar fannst bíll Agöthu
Christie með framhjólin hangandi fram af
klettasnös. Málið fór þó að verða alvarlegra
þegar maður tilkynnti lögreglunni að hann
hefði séð konu snemma á laugardagsmorgni.
Hár hennar var úfið og hún hafði sýnilega
grátið. Hann var viss um að þessi kona var
Agatha Cfiristie. I tvær vikur kembdu lögreglu-
menn, sjálfboðaliðar, blóðhundar og einkaflug-
vélar umhverfið. Hvarf Agöthu Christie varð
sífellt leyndardómsfyllra og einn af aðdáend-
um hennar minntist þess að Poirot hefði einu
sinni sagt að það væri enginn vandi að hverfa
þannig að engin spor yrðu rakin.
DULARFULLT HVARF SEM ALDREI
VAR UPPLÝST AÐ FULLU
lllgjarnir fréttadálkahöfundar komu því á kreik
að þetta væri auglýsingabrella af hennar hálfu.
En sannleikurinn var sá að Agatha Christie
missti einfaldlega minnið. Læknarnir sögðu
síðar að þetta hefði verið „venjulegt minnistap
sem orsakaðist af ofþreytu."
Úr kvikmyndinni Dauðinn á Níl. Peter Ustinov í
hlutverki Poirot. Leikkonan heitir Angela
Lansbury, en hana þekkjum við úr sjónvarpsþátt-
unum Morðgáta.
Vanessa Redgrave fór með hlutverk Agöthu Christie í kvikmynd sem gerð var um hið dularfulla hvarf
skáldkonunnar í desember 1926. Dustin Hoffman fór þar með hlutverk blaðamannsins sem mikið kom
við sögu. Myndin var sýnd i sjónvarpinu síðastliðinn vetur. í atriðinu sem myndin hér fyrir ofan er
frá sést skáldkonan lesa forsíðufrétt um hvarf sitt.
Hálfum mánuði síðar sá þjónustufólk á
Yorkshirehóteli að svipur var með mynd af
hinni horfnu skáldkonu og einum hótelgesta,
Teresu Neal frá Höfðaborg, sem bjó þar á her-
bergi númer 105. (Það kom á daginn síðar að
Teresa Neal var nafn stúlku sem síðar varð
eiginkona Christie majors.) Frú Neal hagaði
sér fullkomlega eðlilega, söng oft og spilaði á
píanó fyrir hótelgesti eftir kvöldverðinn. Lög-
reglan var kvödd til og bar strax kennsl á hina
týndu Agöthu Christie en þá var hún algerlega
minnislaus.
Vikurnar þar á eftir gengu kjaftasögurnar.
Hafði taugaáfallið skaddað heila hennar?
Myndi hún nokkurn tíma verðá fær um að
skrifa skáldsögu framar?
Sex mánuðum síðar var drottning glæpa-
sagnanna komin aftur til vinnu, úthvíld og
endurnærð og farin að leggja á ráðin um eitt af
sinum „fullkomnu" morðum.
ERFITT AÐ FINNA NÝJAR LEIÐIR
TIL AÐ MYRÐA FÓLK
„Það fer nú að verða erfitt að finna nýjar leiðir
til að myrða fólk,“ sagði Agatha Christie eitt
sinn. „Ég held alltaf að hver bók verði mín síð-
asta en alltaf kemur eitthvað i Ijós sem tekur
hug minn allan. Ó, ég er orðin eins og sjálfvirk
pylsuvél!"
Hvers vegna var þessi feimna, blíðlynda,
hamingjusama og bjartsýna kona svo áköf að
segja frá einmitt þessari tegund glæpa?
„Morðin hafa engin tilfinningaleg áhrif á
mig,“ sagði Agatha Christie rólega.
Hún átti nokkuð erfitt með að útskýra hvern-
ig hún færi að því að haga atburðarásinni
þannig að lesandinn biði í ofvæni eftir því sem
skeði í næsta kafla. Einn söguþráðurinn kom í
huga hennar þegar hún var í rennistiga í stóru
verslunarhúsi; annar þegar hún var að horfa á
fagra postulínsstyttu á arinhillu móður sinnar
og einn þegar hún hlustaði á tal tveggja manna
á veitingahúsi um hagfræðilega útreikninga.
„Ég var nýbyrjuð á skáldsögu og þessi tölfræði
náði tökum á mér.“
HUGMYNDIRNAR KOMU HVAR
SEM VAR OG HVENÆR SEM VAR
Sannleikurinn er sá að Agatha Christie fékk
hugmyndir sínar hvar sem var og hvenær sem
var. Þegar hún stoppaði í sokka, stóð við elda-
vélina (hún var snillingur í matargerð) eða
nagaði epli í baðinu, sem var mjög fornlegt
með breiðri mahónfhillu þar sem hún gat látið
ýmislegt á; tebolla, blýanta og eplakjarna.
„Það var dásamlegur og næðissamur staður
því engum dettur í hug að ónáða neinn í bað-
inu. En nú eru ekki byggð slík baðherbergi svo
ég hef eiginlega lagt þá aðferð niður.“
Hún var oft vikum saman með sömu hug-
myndina, jafnvel mánuði. Síðan skrifaði hún
skáldsöguna eftir minnisblöðum á sex til tólf
vikum. Henni fannst það gefa sögunni eðlilegri
tón ef hún var skrifuð strax þegar hugmyndin
vaknaði. „Það getur verið vandamál þegar
maður verður fyrir truflun, það getur verið mikill
léttir að hætta en það er líka erfitt að taka þráð-
inn upp aftur."
Venjulega lagði hún fyrst útlínur sögunnar.
„Fyrst dettur maður niður á hvernig hægt er að
blekkja lesendur og vinnur svo aftur á bak.“
Hún var snillingur ( að láta lesendur gruna
meira en eina lausn, í sakleysislegum setning-
um eða atvikum sem svo reynast vera lausnin.
VAR RIFIÐ AF DAGATALINU
FYRIR EÐA EFTIR MORÐIÐ?
Táknrænt dæmi er þegar leynilögreglumaður-
inn spyr brytann hvort rifið hafi verið af daga-
talinu síðan morðið var framið. Brytinn gengur
yfir gólfið, rýnir í dagatalið og svarar. Lesendur
detta þá í þá gildru að einblína á dagsetning-
una en það er staðreynd að brytinn hefur mjög
lélega sjón ...
Agatha Christie var á móti því að gefa rang-
ar lausnir: „Ég læt frekar skína í tvo mögu-
leika," sagði hún ákveðin. „Ég hef ekki rangt
við.“
Aðra fasta reglu hafði hún: „Morðið verður
að bera að snemma í sögunni svo lesandinn
þurfi ekki að bíða of lengi eftir spenningnum.
32 VIKAN 19. TBL. 1990