Vikan - 29.11.1990, Page 12

og fleginn. Skinnin eru síöan skafin, þvegin og
negld upp á þil. Síðan þarf aö taka þau niður
og hugsa um þetta að öðru leyti þar til maöur
getur komiö þeim í verð, sem í raun ekkert er
nú. Selkjötið hefur farið í loðdýrafóður," segir
Jón. Eitthvað boröar hann sjálfur af selkjötinu
en ekki segir hann það mikið. Meðan ég dvaldi
fyrir norðan fékk ég hjá honum selkjöt og sett-
um við töluverða klípu af smjöri á hvern bita.
„Fannst þér hann ekki góður?" spyr Jón mig
og ég svara því til að ekki hafi mér þótt hann
vondur, sem satt er, en betra kjöt hef ég þó
bragðað. „Þú fékkst bara svo lítið af þv(,“ segir
hann og hlær við.
Skyldi ekki vera einmanalegt hjá sumar-
bóndanum að hírast einn í koti sínu? „Það
kemur nú stundum fólk en enginn fastamaður
er þar nema ég. Svo kemur nú alltaf ágætur
maður í selveiðarnar. Hann er búinn að vera
um þrjátíu vertíðir í þessu. Baldvin heitir hann
Leifsson og kemur héðan að sunnan en er af
Skaga. Hann þekkir þetta náttúrlega mjög vel
orðið en ég er alltaf með,“ segir Jón hógvær
og ber það af sér að hafa umsjón með veiðun-
um. „Það voru nú ekki nema fjörutíu og fimm
selir núna, það var dálítið óhagstæð tíðin þeg-
ar við byrjuðum. Við gátum ekki lagt á réttum
tíma og selurinn var að dreifa sér þegar við
gátum loksins lagt. Kópurinn er um það bil
mánaðargamall þegar best er að veiða hann.
Þá er kæpan búin að venja hann undan og
hann verður dálítið ráðvilltur eftir.“
FÚAVARINN RÚSSNESKUR REKI
Nokkuð er um reka á Skaga. „Það er nokkur
reki, já, en maður veit nú aldrei hvað nóg er.
Trén koma frá Rússlandi en kom áður fyrr
miklu meirafrá Skandinavíu. Þeir eru farnir að
passa þetta miklu betur. Mér skilst að nú ætli
Rússarnir líka að reyna að passa upp á þetta
hjá sér. Annars er þetta minna heldur en var
hér á árum áöur.“ Það getur tekið rekann mörg
ár að komast til Islands, segir Jón mér og bætir
við að nokkuð af rekanum geti strandað í ís á
leiðinni. Og sjórinn varðveitir timbrið. „Þetta er
alveg fúavarið þegar það kemur úr sjónum
enda eru girðingarstaurar úr rekaviði sterkari
en aðrir." Jón segir suma vera komna með
sögunarvélar og þeir sagi í húsavið og ýmis-
legt annað.
„Ég hef alltaf rifið staurana," segir hann og á
þar við að fleygar eru reknir í staurana með
sleggju þar til þeir klofna. Hann segist vera
hættur því sjálfur en grípi til manna sem koma
í heimsókn og fái þá til að rífa svolítið. Það get-
ur undirritaður staðfest ásamt því að flokka
þau vinnubrögð undir heilmikið puð og skal
engan undra þó að Jón, kominn fast að sjö-
tugu, skuli nýta þá sem til hans koma og tilbún-
ir eru að hreyfa sig svolítið. „Þaö er voðalega
misjafnt hve mörgum staurum maður nær. Það
fer mikið eftir því hve mikið rekur og hvað
koma margir duglegir menn.“
ÁTTI 3000 KRÓNUR
Hafnir eru nokkuð stór jörð enda voru þar áður
tvö býli. „Strandlengjan er á milli tíu og tuttugu
kílómetrar. Ætli jörðin öll sé ekki svona um það
bil sjötíu ferkílómetrar en þetta eru nú tvær
jarðir. Kaldrani var eiginlega jafnlandstór jörð
og Hafnir. Kaldrani fylgdi bara með í kaupun-
um þegar ég keypti Hafnir.“ Á þessum árum
segist Jón hafa átt um þrjú þúsund krónur en
fengið hundrað og þrjátíu þúsund að láni til að
Hér stendur Jón við gamlar útskurðarmyndir af æðarfugli og hilluskraut. Það er Guðmundur nokkur
Pálsson sem á heiðurinn af þessu afbragðs handbragði, sem nú skipar heiðursess á heimili Jóns i
Reykjavík.
• Og sjórinn varðveit-
ir timbrið. „Þetta er
alveg fúavarið þegar
það kemur úr sjónum
enda eru girðingar-
staurar úr rekaviði
sterkari en aðrir.“
• Seinni konu sína,
Kömmu Thordarson,
missti hann 1986 og
nú fer farfuglinn ein-
samall norður á bóginn
og virðist taka því
hlutskipti vel.
grænfriðungum og Brigitte Bardot svoleiðis að
það hefur ekki verið neitt verð á skinnum í
mörg ár.“ Hafði þá Brigitte Bardot mikil áhrif á
selveiðibændur norður á íslandi? „Nei, ekki að
öðru leyti en þessu, held ég. Okkur þótti verst
að við hefðum lítið hugsað um hana öðruvísi!"
Hagsmunasamtök selveiðibænda komu líka til
af öðru. „Það var hafin herferð gegn selnum.
Hringormanefnd vildi fækka honum sem allra
mest, ef ekki útrýma honum alveg. Það hefði
þýtt að þessi gömlu hlunnindi hefðu alveg
gengið til þurrðar. Ég hef nú trú á því að þetta
lagist með skinnamarkaðinn þegar fram líður.
Þetta ber nú ekki allt upp á sama daginn.
Stundum gengur vel og stundum illa.“
SELVEIÐAR (VÍSINDASKYNI
Ekki vill Jón meina að hagur strympu sé neitt
að vænkast núna. „Þetta hafa eiginlega verið
veiðar í vísindaskyni - til að vita hvort það væri
einhver markaður fyrir skinnin. Nú er búist við
að verðið verði um 2000 krónur á skinnið. Ef
skinnin væru á eðlilegu verði væri það ákaf-
lega hliðstætt verði á meðaldilk. Það er nefni-
lega mikil vinna við þetta. Selurinn er veiddur
Þegar ég heimsótti Jón i Hafnir settist hann við gamalt fótstlgið orgel og lék af fingrum fram.
I 2 VIKAN 24. TBL 1990