Vikan - 01.12.1938, Qupperneq 9

1
Nr. 3, 1938 VIK AN
Bókmenntir
Guðrún Lárusdóttir:
Sólargeislinn hans og fleiri
sögur.
Steindórsprent h.f. 1938.
D ÓK þessi, sem er um 140 bls. að stærð,
hefir að geyma 9 sögur, sem sumar
hafa áður birzt í blöðum, en aðrar ekki
komið út fyrri en nú. Hefir sonur höfund-
árins, Lárus Sigurbjömsson, valið sögum-
ar og skrifað stuttan formála fyrir þeim.
Mun það ekki ofsagt, sem þar stendur, að
sögurnar séu „sprottnar af ríkri frásagn-
arþörf, börnum og unglingum til ánægju
og leiðbeiningar, en ívaf þeirra alvara og
trú —“. Frú Guðrún hafði ríka hneigð til
bókmennta og afkastaði furðanlega miklu
á því sviði, þrátt fyrir mikið annríki og
mörg áhugamál önnur, eins og kunnugt
er. Mun margt enn óprentað eftir hana af
ritgerðum og sögum, og myndu hinir f jöl-
mörgu unnendur fagna því að það yrði
gefið út áður en langt um líður.
Sólargeislinn hans og fleiri sögor em
sérstaklega sniðnar við hæfi þroskaðra
barna og unglinga. — Margar skemmti-
legar myndir (teikningar) prýða bókina.
Sveinn úr Dölum:
Fyrir austan mána, Sólmey
og Draumur Dísu litlu.
Þrír æfintýraleikir.
Bókaverzl. Guðm. Gamalíelssonar 1938.
HAÐ er virðingarvert af bókaforlagi að
ráðast í útgáfu jafn margra leikrita
og bókverzlun Guðm. Gamalíelssonar hefir
gert á þessu ári, þar sem mjög mikill
skortur er á góðum leikritaútgáfum. Nú
eru leikrit fyrst og fremst ætluð til leiks,
en það er mjög mikill misskilningur, að
leikrit þurfi að vera leiðinleg aflestrar. Góð
leikrit eru skemmtilestur, sem tekur fram
flestum skáldsögum, og þá bregst það ekki
að sömu leikrit eru vel fallin til sýninga.
Nú eru ævintýraleikir Sveins úr Dölum
engan veginn lýtalausir, en þeir eru blæ-
fagrir og hollasta viðfangsefni fyrir böm
og unglina, t. d. þar sem leikrit eru leikin
af skólabörnum.
L. S.
Jakobína Johnson:
Kertaljós.
tJrvalsljóð.
ísafoldarprentsmiðja h.f. 1938.
jKETTA er falleg bók, smekkleg og yfir-
^ lætislaus, — í fáum orðum sagt: ein
af þeim bókum, sem gaman er að hand-
leika.
Um bókina að öðru leyti er það að segja,
að ýmsir munu opna hana með nokkurri
forvitni .Hér heima er nafn skáldkonunn-
ar öllu meira þekkt heldur en kveðskapur
hennar og fer það að vonum, þar sem ekki
hefir gefizt kostur á að kynnast honum
fyrr á einum stað. Væntanlega hættir
mönnum einnig til að gera að fyrra bragði
meiri kröfur til höfundarins, er þeir minn-
ast þess, að hann var boðinn hingað fyrir
þremur árum í viðurkenningarskyni fyrir
bókmenntaafrek sín. Býst ég við að mörg-
um sjáist yfir það, að þó frú Jakobína
Johnson geti engan veginn talist stórskáld,
og geri víst heldur ekki kröfur til að vera
talin það, þá er það, sem hún hefir gert,
svo merkilegur og ánægjulegur vitnisburð-
ur um þrautseigju íslenzks þjóðernis, ís-
lenzks máls og menningarviðleitni, að sér-
hver viðurkenning væri í alla staði rétt-
mæt og æskileg.
Það er heldur ekki svo, að um ljóð skáld-
9
konunnar sé yfirleitt minna vert en um
Ijóð margra annarra íslenzkra góðskálda,
sem hlotið hafa alþýðuhylli. Flest þeirra
eru orkt af mikilli smekkvísi og ríkri skáld-
hneigð, og öll eru þau gagnsýrð af ást á
íslenzkum erfðum og norrænum anda. Bezt
eru þó þau kvæði, sem innblásnust eru af
móðurlegri samúð og viðkvæmni, tilfinn-
ingum, sem höfundinum virðast mjög eig-
inlegar. Nægir í því sambandi að benda á
kvæði eins og Vögguljóð og Ég veit, er
veður breytist. Hvorugt þessara kvæða
lætur mikið yfir sér, en engum, sem þannig
yrkir, verður neitað um að hann sé skáld.
Það er ísafoldarprentsmiðja h.f., sem
gefið hefir bókina út og gert það af frá-
bærri smekkvísi eins og áður segir.
T. G.
Kristján Jónsson:
Misskilningurinn.
Gleðileikur í fjórum þáttum.
Bókaverzl. Guðm. Gamalíelssonar 1938.
I^RISTJÁN Jónsson, sem einatt var kall-
^ aður Fjallaskáld, var um skeið eitt
vinsælasta ljóðskáld þjóðarinnar þó hvorki
entust honum aldur né örlög til að verða
slíkt skáld, sem efni stóðu til. Hitt hafa
færri vitað, að geymst hefir í handriti
leikrit eftir Kristján, sem nú er komið út.
Það er skrifað í skóla og leikið þar á sín-
um tíma, en var fyrst fyrir fáum árum
„uppgötvað“ af Lárusi Sigurbjörnssyni,
sem er manna fróðastur í öllu er við kem-
ur íslenzkri leiksögu. Leikritið var síðan
flutt í útvarpinu undir stjórn Lárusar og
þótti hið skemmtilegasta, og nú hefir hann
enn búið leikritið undir prentun, en Guðm.
Gamalíelsson gefið það út. Er það um leið
fyrsta heftið í ódýru, ísl'enzku leikrita-
safni, sem gert er ráð fyrir að út komi,
sérstaklega með þau félög og einstaklinga
út um land fyrir augum, sem fást við leik-
sýsingar, en sem hingað til hafa búið við
skort á hæfilegum viðfangsefnum. Verð-
ur næsti leikur í þessu safni annað gam-
alt skólaleikrit, „Skammkell“, eftir Árna
Helgason í Görðum.
Eins og segir í formála útgefandans er
þetta leikrit Kristjáns „borið uppi af
græskulausri kímni og æskuf jöri“, og mun
öllum þeim, er halda tryggð við ljóðmæh
höfundarins, þykja fengur í að eignast
þetta æskuverk hans.
Bréf lil ung-frú X.
Oss þykir mjög fyrir því að hafa valdið yður
bókmenntalegum kvíða og áhyggjum út af því
að oss skyldi verða það á að setja inn í grein í
síðasta tbl. nafn á víðfrægu skáldverki (Kapi-
tólu), í stað annars, sem er ekki síður heims-
frægt, sögunnar Quo Vadis. Getum vér ekki gef-
ið aðra skýringu á þvi en þá, að fleiri geti verið
utan við sig en prófessorar. Það er iika, eins og
þér áttuð tal um, mjög bagalegt að i sama blaði
skuli fæðingarstaður Halldórs K. Laxness vera
tileinkaður Kjósinni, og biöjum vér yður, Mos-
fellssveitina og alla aðstandendur afsökunar á
þessari hreppaskiptingu.