Vikan - 13.07.1939, Blaðsíða 8

8
V I K A N
Nr. 28, 1939
Cbatiieid, lindvarnarmálaráðtierra brezka heimsveldisins.
í annað skipti í sögu Englands
komst liðsforingi á þing*
Lítill og væskilslegur maður skundar eftir
Downing Street. Hann er í gráum sumar-
frakka og ber loðinn flókahatt á höfði. -Hann er
skarpleitur og munnurinn samanbitinn, en í hin-
um stóru, móbrúnu augum þessa manns bregður
fyrir leiftri mannkærleika og skilnings.
Við fyrstu sýn verður manni á að álíta, að
þama fari einhver skrifstofumaður í einhverju
ráðuneytinu, en því oft-
ar, sem maður mætir
honum fær maður ein-
hvem óljósan grun um,
að vel gæti þetta verið
einhver hinna miklu
manna á bak við tjöldin.
Og sú er lika raunin á.
Þessi maður er Chat-
field lávarður. Hann er
einn af leiðandi mönnum
Englands, og Chamber-
lain skipaði hann fyrir
skömmu landvarnar-
málaráðherra, en það er
talin mjög erfið og
vandasöm staða.
Þegar England, í ágúst 1914, að öllu óviðbúið,
dróst inn í heimsstyrjöldina, var Kitchener skip-
aður hemaðarmálaráðherra og fekk hann þá sæti
í neðri málstofu brezka þingsins. Það var í fyrsta
skipti í sögu brezka þingsins, sem launaður
starfsmaður hersins var látinn koma fram á póli-
En það þykir ekki leika á tveim tungum, að
Chamberlain hafi valið réttan mann í þessa stöðu.
Chatfield lávarður er sjóliðsforingjasonur og kom
í þjónustu flotans 13 ára gamall. 65 ára gamall
lagði hann niður störf og hafði þá öðlast þá æðstu
nafnbót, sem hægt er að hljóta í enska sjóliðinu:
admiral of the Fleet. Hann var liðsforingi í stríð-
inu og tók þátt í orustunni við Jótlandsskaga.
Síðar gegndi hann ýmsum ábyrgðar-
stöðum í flotanum, m. a. sem yfirfor-
ingi Atlantshafsflotans, og síðar hafði
hann yfirstjórn með Miðjarðarhafs-
flotanum. Við þessi nánu kynni sin af
sjóliði Breta komst Chatfield lávarður
fljótt að raun um, að flotinn var ekki
eins sterkur og skyldi til varnar svo
miklu riki. Beitti hann nú öllum
skipulagshæfileikum sinum, vilja-
þreki og áhrifavaldi
til að endurbæta þessa
hlið landvamanna og
fekk aukið framlag
til flotans úr 50 millj.
sterlingspundum á ári
upp í 127 milljónir.
Síðan Nelson leið er
talið, að enginn yfir-
maður í brezka sjó-
liðinu hafi átt slíkum
vinsældum að fagna
og Chatfield, sem almennt er nefndur „old chat“,
eða gamli vaðalskollur. Þetta gælunafn er þó
laust við alla illgirni og háð, en það þykir hins
vegar bera vott um vinsældir landvarnarmála-
ráðherrans, að menn skuli hafa þorað að nefna
hann slíku gælunafni.
Chatfield lávarður, landvarnarmálaráðherra Breta, hefir verið í þjónustu flotans síðan hann var 13 ára.
tískum vettvangi. Og nú, þegar Chatfield lávarð-
ur er skipaður landvarnarmálaráðherra, endur-
tekur þetta sig. Störf þessa nýja ráðuneytis eru
fólgin í þvi að hafa yfirumsjón með skipulagn-
ingu landhers, lofthers og flota, og sem vænta
má er það viðurhlutamikið og vandasamt verk.
Djóðverjann Otto Lilienthal verður
að telja upphafsmann svifflugs-
ins. Eftir 30 ára viðstöðulausar til-
raunir hóf hann sig til flugs á renni-
flugu sinn 1891. Á næstu 5 árum fór
hann yfir 2000 renniflugferðir, og
sveif lengst I lofti 400 metra.
Þessa renniflugu sína gerði Lilien-
thal úr sterku bómullarefni, er hann
strengdi á þurrkaða pilviðarspelka.
Þessi flughamur vó 20 kíló, en var
að flatarmáli 107 ferfet. Neðan í
miðjan flughaminn voru festir smeyg-
ar, og þar hékk svo flugmaðurinn á
upphandleggjunum. Til að hefja sig
til flugs varð Lilienthal að fleygja
sér „fyrir björg“, og til þess útbjó
hann dálitinn stökkpall í garðinum
sínum. Síðar reyndi hann að fljúga
á móti vindi í hæðóttu landslagi utan
við Berlín. Þar reisti hann sér síðar
flugskýli og renndi sér af þaki þess.
Otto og bróðir hans Gustave hófu
flugtilraunir sínar á fermingaraldri
og höfðu vængjaburð fugalnna sér til
fyrirmyndar.
Árið 1896 hafði Lilienthal náð svo
góðum árangri með renniflugu sinni,
að nú virtist tími til kominn að setja
vél í fluguna, og lét hann því smíða
handa sér 2,5 hestafla sterkan mótor,
er vó 45 kg., og setti hann í samband
við fluguna. Síðla sumars fýsti hann
að reyna þessa vélknúðu flugu, en er
hann hafði farið nokkrar ferðir féll
hann úr 16 metra hæð og meiddist
hættulega í baki. Þegar svo slysa-
lega tókst til missti Gustave áhugann
fyrir flugmálunum, og nýja renni-
flugan með mótornum fekk að fúna
niður i flugskýlinu. Þannig fór það.
Pyrsti silupÉrii i sig lil llugs 1891.
Þjóðverjinn Otto Lillenthal flaug yfir 2000 sinnum í renniflugu sinni, er var gerð úr bómullarefni og [)urrum pilviði.
o