Vikan - 13.07.1939, Blaðsíða 18

18
VIKAN
Nr. 28, 1939
honum og honum var vísað inn í einka-
skrifstofu bankastjórans.
— Hver eruð þér maður minn? spurði
bankastjórinn heldur óþýðlega, um leið og
Jónas kom inn úr dyrunum.
Jónas sagði til nafns síns.
— Jónas á Bergsstöðum. Já, rétt er það.
Ég kannast við nafnið. Fáið þér yður
sæti.
Jónas fékk sér sæti þegjandi. Það var
eins og andrúmsloftið þarna inni legði
höft á tungu hans, svo að honum var erfitt
um að hefja viðræður.
— Hvað er yður á höndum? spurði
bankastjórinn eftir stutta þögn.
Jónas tók upp kröfuna frá bankanum og
gat þess, að hún væri tilefni þess að hann
væri þangað kominn.
Bankastjórinn athugaði kröfuna gaum-
gæfilega.
•— Hm. Jú, þetta stendur heima. Ég
Vona að þér hafið skilið þetta til fullnustu.
Víxillinn er fallinn. Hálfgerður óreiðumað-
ur þessi Gunnar. Aldrei nein afborgun.
Það er ekki hægt að framlengja þennan
víxilskratta lengur. Þér skiljið —.
Jónas sagðist skilja þetta alltsaman
mjög vel, en spurði svo hvort það væri
meiningin að hann greiddi þessa skuld taf-
arlaust.
— Vitanlega maður. Við getum ekki lát-
ið þetta danka svona lengur. Hjá þessum
Gunnari er ekkert að hafa, og þér hljótið
að skilja, að bankinn verður að ganga eftir
sínu.
■— En ég sé enga möguleika á því að
greiða þessa upphæð eins og sakir standa,
sagði Jónas með hægð.
— Tja, það er verri sagan, en þér mein-
ið það ekki. Þér eruð í fullgóðum kringum-
stæðum, svo að þér hafið alltaf einhver
ráð, því að við getum ekki umliðið í það
óendanlega.
Jónas þóttist sjá að þetta yrði þungsótt-
ur róður, en hann endurtók það, að hann
sæi enga leið til þess að standa skil á þess-
ari upphæð allri í einu, nema því aðeins
að skerða bústofn sinn svo tilfinnanlega.
Sér hefði því dottið í hug að fara fram á
að mega greiða þessa upphæð smátt og
smátt á nokkuð löngum tíma, því að sér
væri ljóst að hjá því yrði ekki komizt að
hann greiddi þessa skuld, þó að hann hefði
ekki stofnað til hennar í fyrstu.
— En sjáið þér, góði maður, sagði
bankastjórinn og hamraði óþolinmóðlega
með fingurgómunum á borðplötuna. Þér
hafið þó hlotið að gera yður Ijóst þegar
þér genguð í þessa ábyrgð að illa kynni
að fara. — Frekari umlíðing er því miður
ómöguleg. Bölvuð peningavandræði. Bank-
inn þarf á öllu sínu fé að halda núna í
kreppunni. Kreppa á öllum sviðum, mað-
ur minn. Þér hljótið að skilja —.
Jónas sagðist skilja þetta aUtsaman
mjög vel. En hann sagðist vonast til að
bankastjórinn skildi það líka, að sér væri
það ofvaxið að greiða þessa upphæð í einu
lagi, en hins vegar gæti hann klofið það
að greiða svo sem tvö til þrjú hundruð
krónur á ári.
— Nei, góði maður, það getum við ekki
gengið inn á. Bankinn þarf á öllu sínu fé
að halda. Við erum orðnir kvekktir á enda-
lausum loforðum. Ég vona að þér skiljið
mig fullvel. Þessi víxill getur ekki slarkað
svona lengur.
Bankastjórinn reis hægt á fætur eins og
hann vildi með því gefa til kynna að sam-
talinu væri lokið. En Jónas vildi ekki gef-
ast upp strax. Frekari tilraunir urðu þó
árangurslausar. Hann sá þess vegna sitt
óvænna og kvaddi stuttlega og snaraðist
út. Skap hans var komið í töluverða æs-
ingu við að mæta óbilgirni bankastjórans.
Hann hafði komið þangað vongóður og
búist við sanngirni, en nú fór hann þaðan
vonsvikinn. Erindum hans er lokið svo að
hann leggur tafarlaust af stað heimleiðis,
einn síns liðs út á mjallahvíta snjóbreið-
una.
Það var orðið hálf-rokkið. Veðrið var
það sama og um morguninn, stillt og
bjart. Skíðin smugu með lágu ískrandi
hljóði í gegnum snjóinn við hvert fótmál.
Nokkrar stjörnur skinu dauflega í nætur-
sortanum á austurloftinu.
Jónas var farinn að hægja gönguna.
Hann var orðinn þreyttur bæði á sál og
líkama. Vonbrigðin í sambandi við erindi
hans lögðust þungt á hann. Aldrei þessu
vant hálf-kveið hann fyrir því að koma
heim og verða að segja konu sinni það, að
ferð hans hefði verið til einskis. Hún tók
þátt í öllum hans framtíðardraumum og
áformum. Það var jafnvel enn þá meira
henni að þakka hvað allt hafði gengið vel
fyrir þeim. Og hann kveið fyrir því að
umgangast skepnurnar sínar, sem nú voru
ekki nema að nokkru leyti hans eign. Þær
voru allar vinir hans og á þeim byggði
hann afkomu sína og sinna. Honum fannst
hann hafa svikið þær í tryggðum, með því
að skrifa nafn sitt á þennan óheilla-
víxil.
Það er orðið aldimmt en hann er kominn
svo langt, að hann sér ljósið í glugganum
heima hjá sér. Oft er það búið að leiða
hann á rétta leið gegnum hríð og nátt-
myrkur. Geislar þess eru eins og útrétt
hönd, sem er að bjóða hann velkominn
heim’
Honum léttir við það að horfast í augu
við ljósið. Þreytan og beiskjan hverfa og
hann fyllist öryggi og bjartsýni. Hvísl
skíðanna við mjúkan snjóinn lætur betur
í eyrum. Það er eins og þau segi við hvert
spor: Ekki að gefast upp. Ekki að gefast
upp, og hann fer að endurtaka í hálfum
hljóðum. Ekki skal hann leggja árar í bát
þótt allt virðist rísa gegn honum. Þau eru
enn þá ung og hraust og skulu sigrast á
öllum erfiðleikum og vinna upp aftur það,
sem tapast.
En það verður erfitt. Það mun kosta
lengri vinnudag, meira erfiði, minni þæg-
indi, meiri áhyggjur, meiri sjálfsafneitun
og fleiri andvökunætur.
En það skal takast.
HIKÐFÍFLIÐ, SEM VAKÐ KEISARI.
Framh. af bls. 4.
með vígvélar og fíla, sem aldrei höfðu
áður sést á Englandi. Unnu þeir fullan
sigur og gerðu Bretland að rómversku
skattlandi. Er keisarinn kom heim til
Rómaborgar hélt hann stórfenglega inn-
reið í borgina sem sigursæll hershöfð-
ingi.
Árin liðu. Keisarinn var önnum kafinn
við stjórnarstörf, og sá ekki, eða vildi ekki
sjá, hvað gerðist á hans eigin heimih.
Messalína, drottning hans, gerðist með ári
hverju lauslátari og ósvífnari, en hinn
aldraði keisari unni hinu fagra flagði svo
heitt, að hann sá engan ljóð á ráði hennar.
Vildu og fáir verða til að segja honum frá
framferði hennar, enda var slíkt ekki með
öllu hættulaust, því Messalína hefndi
grimmilega allra mótgerða. Að lokum féll
hún þó á sjálfs síns bragði. Hún gerði
samsæri á móti keisaranum, er hann var
fjarverandi í Ostia, og giftist friðli sínum.
1 brúðkaupsveizlunni var drukkið fast, og
einn veizlugestanna klifraði í drykkjuæði
upp í tré úti fyrir veizlusalnum. Hinir sam-
særismennirnir spurðu hann í háði hvað
hann sæi úr trénu. Hann svaraði: ,,Ég sé
óveður koma frá Ostía.“ — Þetta reyndist
rétt. Keisarinn fékk fregnina um svik og
samsæri Messalínu, og Narcissus ráðgjafi
hans stappaði í hann stálinu að snúa tafar-
laust til Rómaborgar með lífvörðinn, bæla
uppreistina niður og ganga milli bols og
höfuðs á Messalínu. Uppreistarmönnum
féll allur ketill í eld, og þeir voru drepnir
flestir eða fyrirfóru sér. Messalína leiddi
börn þeirra Cládíusar, Octavíu og Britann-
icus, fram fyrir keisarann til að milda
hann, en hann var ósveigjanlegur. Daginn
eftir lét Narcissus einn lífvarðarforingjann
drepa drottninguna.
Örlögin höfðu leikið Cládíus grátt, en
þau áttu meira í pokahorninu handa hon-
um áður en lauk. Ráðgjafar hans og vild-
armenn komu því til leiðar, að hann gekk
að eiga bróðurdóttur sína, Agrippínu. Hún
var hin fríðasta sýnum og mjög fjöllynd,
en grimmúðug, stjórnkæn og drottnunar-
gjörn. Hún fékk brátt tögl og hagldir í
allri ríkisstjórn, og leysingjarnir, ráðgjaf-
ar Cládíusar sáu um seinan, að þeim hafði
áorðið hin mesta skyssa að gera hana að
drottningu. Agrippína réði Narcissus ráð-
gjafa af dögum, er hann gerðist henni mót-
snúinn, og fékk Cládíus til að taka Neró,
son hennar, sér í sonar stað. En árið 54
e. Kr. f. sá hinn gamli keisari, að líf hans
og Britannicusar sonar hans voru í hinni
mestu hættu frá hendi Agrippínu. Hann
reyndi því að tryggja hinum unga syni
sínum arf allan eftir sig, en Agrippína varð
fjjótari til. Hún lét byrla honum eitur. —
Cládíus var þá 64 ára gamall.
Eftir dauða hans varð Neró stjúpsonur
hans keisari og lét myrða Britannicus son
Cládíusar.
Cládíus hafði í lifanda lífi verið tignað-
ur sem guð bæði í austurhluta ríkisins og