Vikan - 20.01.1995, Blaðsíða 37

maður á endastöð, þaðan
varð ekki auðveldlega farið í
framhaldsnám.
Annars dreymdi mig á
tímabili um að verða hjúkr-
unarkona og ég held að þar
hafi Sigríður Eiríksdóttir,
sem kenndi svokallaða
heimahjúkrun við Kvenna-
skólann, haft einna mest
áhrif á mig. Sigríður var
móðir Vigdísar Finnboga-
dóttur forseta, einstaklega
góður kennari og skemmti-
leg kona. Af þessu varð þó
aldrei og heldur ekkert af
öðrum draumi þar sem mig
langaði að verða ballerína.'1
Eftir útskrift úr Kvenna-
skólanum og sumarið góða í
Mosfellssveitinni fór Salome
að leita sér að vinnu og réð
sig á skrifstofu heildverslun-
ar. Tíðarandinn var ennfrem-
ur þannig að ætlast var tii að
konur störfuðu fyrst og
fremst sem húsmæður. Og
þeirri reglu fylgdi Salome eft-
ir að hún gekk i hjónaband.
Næstu tíu árin tóku við
barneignir og uppeldi auk
umfangsmikillar garðyrkju
eftir að Jóel tók við rekstri
garðyrkjustöðvar Reykjavík-
urborgar í Reykjahlíð. Sal-
ome gerðist þá húsmóðir yfir
fjölmennu búi en auk þess
að þar væri nokkur fjöldi
vinnufólks þá eiga þau Sal-
ome og Jóel þrjú börn;
Önnu, sem er fædd 1947,
Jóel Kristinn, fæddan 1951,
og Þorkel, fæddan 1952. Og
nú eru barnabörnin orðin
sjö.
Í FRAMBOÐI FYRIR
KOMMÚNISTA!
Tilurð þess að Salome fór
að hafa afskipti af stjórnmál-
um liggur í starfi kvenfélags-
ins í Mosfellsbæ. Henni bár-
ust fundarboð frá félaginu.
„Þá var ég rétt rúmlega tví-
Ef fólk er við góða
heilsu um sjötugt
þó er það jafnvel
enn ó besta aldri.
tug og hélt að allar konur
gengju f kvenfélagið og fór
því á fund. Síðar kom þó í
Ijós að þetta var alls ekki
sjálfgefið og ekki nærri allar
konur í sveitinni í félaginu.
Þannig álpaðist ég inn í
kvenfélagið af algerri tilviljun
og barnaskap! Fram að því
hafði ég aldrei tekið þátt í
neinu af þessu tagi og ekki
dottið í hug að ég ætti eftir að
standa upp og halda ræður
opinberlega. En að því kom
og ég man að ég var fyrst í
stað taugaóstyrk í meira lagi.
Ég iét í Ijós ýmsar hugmyndir
mínar sem var mörgum
hverjum vel tekið, meðal ann-
ars því að fólk hætti að kasta
sorpi í árnar og að leikskóla
væri komið á fót.
Ég veit ekki hverj-
ir stóðu fyrir því
að koma þessari
umræðu af stað
þótt ég hafi
ókveðna aðila
grunaða. En þegar
óþsegileg staða
kemur upp virðast
aðgerðir yfirleitt
beinast að konum.
Árið 1962 var ég síðan
beðin um að gefa kost á mér
í hreppsnefnd. Ég varð
skelfingu lostin og skildi ekk-
ert í konunni, sem fór þessa
á leit við mig, að láta sér
detta þvílíkt og annað eins f
hug. Það varð hins vegar úr
að ég færi í framboð fyrir
svokallaðan „Lista laun-
þega“. Þegar dró að kosn-
ingum komst ég að því að
ég væri eiginlega ekki á rétt-
um lista, að ég væri þarna í
framboði með kommúnist-
um! Ég hafði ekkert hugsað
út i þessi mál á þennan hátt,
enda ekki beinlínis skipað á
listann eftir flokkapólitík.
Áróðurinn var samt sem áð-
ur rekinn þannig að komm-
únistum var sagt að þeir
gætu ekki kosið lista sem á
væri „íhaldskerling" og við
sjálfstæðismenn var sagt að
ekki væri hægt að kjósa list-
ann, sem Salome ætti sæti
á, því þar væru eintómir
kommar!
Þessi listi, sem fyrirfram
var talinn geta komið þremur
mönnum í hreppsnefnd, kom
aðeins einum manni inn. Ég
hafði verið í öðru sæti og
fór inn í hreppsnefnd á síð-
asta ári kjörtímabilsins sem
fyrsti varamaður." Salome
var 16 ár í hreppsnefnd og
starfaði sem oddviti Mos-
fellshrepps þegar hún var
kosin á þing árið 1979. Eftir
að hafa hlotið félagslegt
uppeldi í kvenfélaginu og
vera orðin ágætlega fær í
ræðuhöldum var Lóa litla,
sem nú var orðin stór og
kjarkmikil, komin á Alþingi
íslendinga og aldeilis farin
að láta að sér kveða.
Kaldhæðni örlaganna hef-
ur hagað því þannig að Sal-
ome, sem nú hefur fengið
reisupassann úr Alþingi sök-
um aldurs, öðlaðist þingsæti
sitt eftir að Oddur heitinn Ól-
afsson hætti þingmennsku
fyrir aldurs sakir, þá sjötugur.
„Hann sagði við mig að nú
ætlaði hann ekki aftur í fram-
boð. Ég sagði að mér þætti
það út í hött að hann ætlaði
að hætta og aldurinn ætti
engu máli að skipta. En
Oddur sat við sinn keip,
hætti og ég hellti mér út í
prófkjörið með góðum stuðn-
ingi hans. Þar hafnaði ég í
þriðja sæti.
Þannig fór ég ekki á þing
vegna þess að metnaður
minn stæði sérstaklega til
þess heldur fyrir áeggjan
Odds og fleiri góðra manna.
Ég hef nefnilega aldrei viljað
standa í „blóðugri" baráttu,
ekki viljað beita þvingunum
af neinu tagi. En þarna
reyndist laust pláss fyrir mig
og þess vegna lét ég slag
standa. Síðar, þegar Matthí-
as Á. Mathiesen hætti þing-
mennsku, sóttist ég eftir
öðru sætinu því mér þótti
það eðlilegur framgangur á
listanum þar sem Ólafur G.
Einarsson, sem var fram að
því í öðru sætinu, færðist
upp í fyrsta sæti. Og þróunin
varð þá í samræmi við þær
óskir mínar.“
ÚT í HÖTT AÐ SETJA
ALDURSMÖRK
Eftir fimmtán ára þingsetu
hugðist Salome sitja eitt kjör-
tímabil til viðbótar. Henni var
hafnáð í prófkjöri. „Það hafði
svo sem hvarflað að mér að
hætta áður en ég fór í síðasta
prófkjör. Mér finnst ég bara
miklu kraftmeiri nú en nokkru
sinni fyrr og þess albúin að
bæta við mig fjórum árum.
Það skiptir höfuðmáli að á
Alþingi sé góð aldursdreif-
ing. Þingið á, að mínu mati,
ekki að vera vettvangur fyrir
stúdentaþólitík. Þar þarf að
vera fólk sem hefur bæði
lífsreynslu og þroska. Stað-
reyndin er sú að það er ekki
nóg að vera útskrifaður úr
einhverjum skóla ef engin er
reynslan úr skóla lífsins. Mér
þykir að þessu gefnu gild-
andi aldursmörk út í hött.
Síðan 70 ára reglan var
sett hefur lífaldur fólks
hækkað til muna. Ef fólk er
við góða heilsu um sjötugt
þá er það jafnvel enn á
besta aldri. Við íslendingar
þurfum að gæta okkar á því
að gera ekki lítið úr eldra
fólki. Horfum til dæmis í
kringum okkur í heiminum.
Hverjir það eru sem stjórna?
Það eru menn um eða yfir
sjötugt. Það gildir t.a.m. um
mikilvægustu samstarfs-
menn Clintons Bandaríkja-
forseta. Einnig má nefna ný-
kjörinn forseta japanska
þingsins sem er kona á mín-
um aldri og á þessu ári er
verið að kjósa hana í emb-
ætti í fyrsta skipti," segir Sal-
ome.
í máli
hennar
kemur
einnig fram
að yngri
kynslóðirn-
ar mættu
gera meira
af því að
hlusta á
hinar eldri
til að læra
af þeim og
öðlast þroska. Hún segir
engum manni hollt að koma
reynslulitlum inn á þing.
Davíð Oddsson ber á góma í
þessu sambandi.
„Davíð kom úr umhverfi
ólíku þingmennskunni. Emb-
ætti forsætisráðherra er allt
annars eðlis en borgarstjóra.
En hann gerir meira af því
nú að hlusta á fólk heldur en
hann gerði við upphaf þing-
mennsku sinnar. Mér finnst
Davíð hafa staðið sig mjög
vel í embætti forsætisráð-
herra þrátt fyrir að það hljóti
að hafa verið honum erfitt að
hefja þingferil sinn í ráð-
herrastól.“
ÓSÖNNUM KVITTI
KOMIÐ Á KREIK
Alþingi verður, að mati Sal-
ome, að endurspegla þjóð-
félagið og skiptir höfuðmáli
að þar sitji bæði konur og
karlar. „Fólk er, sem betur
fer, að átta sig í auknum
mæli á þessu þótt það gangi
nokkuð treglega. I margum-
ræddu prófkjöri í Reykjanes-
kjördæmi voru þrjár konur af
níu frambjóðendum og af
þeim lentum við tvær í
tveimur neðstu sætunum.
Síðan tala menn um að
þetta séu ekki skref aftur á
bak. Ég er alls ekki sammála
því. Þetta er afturför og það
er staðreynd. Ég er þó ekki
... menn höfðu
ekkert á mig
annað en aldur
minn og kyn. Ég
hef gegnt virð-
ingarmesta emb-
ætti þjóðarinnar,
næst forseta ís-
lands, og er látin
gjalda þess.
1. TBL. 1995 VIKAN 37
STJORNMAL