Vikan - 20.01.1995, Blaðsíða 38

STJÓRNMÁL
að gera lítið úr öðrum fram-
bjóðendum því allir eru þeir
mjög hæfir.
Sumir hafa einnig gert lítið
úr þeirri meiningu minni að
niðurstöður prófkjörsins hafi
grundvallast á því að sum-
um þyki ég orðin of gömul.
En þær ástæður voru bornar
á borð fyrir mig sem stað-
reyndir í prófkjörsbaráttunni.
Fólk sagðist hafa heyrt að
ég ætlaði að hætta að loknu
þessu kjörtímabili en það hef
Salome segir þær stundir fáar á undan-
förnum árum sem hún hafi getað helgaö
eiginmanni sínum, Jóel Kristni Jóelssyni,
en hyggst nú ráöa bót á því. „Þökk“ sé
flokkssystkinum hennar sem höfnuöu Sa-
lome í prófkjöri nýveriö þrátt fyrir aö hún
heföi setiö fimmtán ár á þingi fyrir flokk-
inn og gegnt viröingarmesta embætti Al-
þingis. Þau Salome og Jóel gengu í
hjónaband áriö 1947 og fluttu þá austur í
Biskupstungur. Fyrsta íbúöin var í gömlu
fjósi og þar ól Salome fyrsta barn þeirra.
Þegar mér var
boðið 24. sætið,
svokallað heiðurs-
sæti, þó sagði ég
að listanum væri
enginn heiður að
því að hafa þar
konu sem hefði
verið hafnað.
ég aldrei sagt opinberlega.
Þeim kvitt var komið á kreik
síðastliðið sumar þegar um-
ræða kom upp um haust-
kosningar. Ég varð hins veg-
ar sjálf ekki vör við þessa
umræðu fyrr en ég fór á stjá
að leita meðmælenda með
framboði mínu. Menn höfðu
þá verið að skoða möguleik-
ana í stöðunni og sjónum
var beint að því hvað ég
hygðist fyrir. Ég veit ekki
hverjir stóðu
fyrir því að
koma þess-
ari umræðu
af stað þótt
ég hafi
ákveöna að-
ila grunaða.
En þegar
óþægileg
staða kemur
upp virðast
aðgerðir yfirleitt beinast að
konum. Það var einnig haft á
orði að ég væri búin að sitja
svo lengi á þingi. Ég er búin
að gegna þingmennsku í
fimmtán ár en félagi minn,
Ólafur G. Einarsson, hefur
verið 24 ár á þingi og þegar
Matthías Mathiesen hætti
hafði hann starfað sem þing-
maður í 32 ár. Mér finnst
þetta staðfesta það að menn
höfðu ekkert á mig annað en
aldur minn og kyn. Ég hef
gegnt virðingarmesta emb-
ætti þjóðarinnar, næst for-
seta Islands, og er látin
gjalda þess. Menn segja að
ég hafi ekki gert neitt annað
en stjórna þingfundum!
Það er sagt af mikilli van-
þekkingu og er reginfirra því
forseti Alþingis gegnir mörg-
um fleiri og meiri skyldum en
stjórna fundum. Vissulega
sögðu þó margir við mig að
ég mætti alls ekki hætta og
ætti að gefa kost á mér
áfram. En það var greinilega
bara ekki „rétta“ fólkiö," segir
Salome og þótt hér mætti
ráða að henni væri talsvert
mikið niðri fyrir þá verður
þess alls ekki vart f fasi
hennar sem er rólegt og yfir-
vegað.
DÝRT MYNDI ALÞINGI
ALLT
Sumir hafa sagt að þú haf-
ir ekki rekið nægilega míkinn
áróður, að „kosningamaskín-
an“ hafi hikstað?
„Það er hárrétt, ég rak lít-
inn áróður í prófkjörinu.
Enda leit ég þannig á að ég
væri nægilega vel þekkt í
kjördæminu. Að mínu mati á
fólk, sem er að fara í fyrsta
skipti í framboð, að fá tæki-
færi til þess að kynna sig.
Mér finnst að þingmenn eigi
ekki að standa í baráttu við
þá frambjóðendur. Slíkt
stuðlar ekki að öðru en pen-
ingaaustri og skuldasöfnun.
Það er út í hött að fólk þurfi
að kaupa sér þingsæti fyrir
hundruð þúsunda og jafnvel
milljónir króna í hvert skipti.
Þau eru dýrkeypt þingsætin
þegar fólk þarf að vera að
greiða fyrir þau allt kjörtíma-
bilið," segir Salome og skilja
má af þessum orðum henn-
ar að dýrt muni Alþingi allt.
„Ég hef heldur ekki verið
með neina peningamenn á
bak við mig til að safna í
kosningasjóði og ég er þeirr-
ar skoðunar að þess ætti
ekki að þurfa. Það er af
þessum sökum engin afsök-
un fyrir flokkinn að segja að
ég hafi sofnað á verðinum.
Ef flokksmenn mínir hefðu
viljað hafa mig í framboði
fyrir Sjálfstæðisflokkinn í
komandi alþingiskosningum
þá hefðu þeir getað það. En
þeir vildu það ekki og því er
staðan sú sem raun ber
vitni.
Sumir halda að ég sjái eft-
ir því að hafa tekið þátt í
prófkjörinu og ég var vissu-
lega vöruð við því að þetta
gæti gerst. Það er alls ekki
Guðrún Helgadótt-
ir var ein af þeim
sem hringdu í mig
eftir prófkjörið og
hafði sórnað nið-
urstaða þess fyrir
mína hönd.
svo. Ég er miklu frekar mjög
sátt við sjálfa mig að hafa
gert þetta því nú veit ég hvar
ég stend. Eftir á að hyggja
þykir mér sjálfri að ég standi
að vissu leyti uppi sem sig-
urvegari. Það hefði borið
vitni um mikið kjarkleysi að
gefast upp fyrirfram af
hræðslu við að falla. Þá,
sem óttuðust slík örlög fyrir
mína hönd, bað ég að hafa
engar áhyggjur, ég myndi
engin tár fella þótt svo færi.
Enda gerði ég það ekki.
Auðvitað var mér þó eng-
an veginn sama um úrslitin.
Mér brá dálítið en tilfinningin
var meira í ætt við doða en
anum allan daginn eftir að
úrslitin voru Ijós. í þessum
viðbrögðum fólst mikill styrk-
ur og þau efldu mig. Ég fékk
einnig bæði bréf og kort frá
fólki sem ég þekkti jafnvel
ekki neitt. Mér þótti óskap-
lega vænt um þetta allt sam-
an.“
Það hefur ekki hvarflað að
þér að fara í sérframboð?
„Ekki að mér en það hvarfl-
aði að ýmsum öðrum. Sjálfri
þótt mér slíkt aldrei geta
komið til greina. Ég er allt of
mikil flokksmanneskja til að
velja þá leið að bregðast
þessum blessaða flokki mín-
um.“
Hvað þótti þér þá um það
þegar þér var boðið heiðurs-
sæti á framboðslistanum?
„Fyrir neðan allar hellur.
Ég hafði, þegar úrslit lágu
fyrir, sagt að menn skyldu
ekki láta sér detta í hug að
ég settist í níunda sæti á list-
anum og þegar mér var boð-
ið 24. sætið, svokallað heið-
urssæti, þá sagði ég að list-
anum væri enginn heiður að
því að hafa þar konu sem
hefði verið hafnað. Samt
sem áður lót ég tilleiðast,
einkum fyrir orð eins tryggra
stuðningsmanna minna.
Hann benti mér á að þó ekki
Handhafar forsetavalds og Vigdís Finnbogadóttir forseti.
Þegar hún er fjarverandi fara forsætisráðherra, forseti
Hæstaréttar og forseti Alþingis meö vald hennar. Hér vildi
þannig til að tvær konur voru í þeim hópi, Salome Þorkels-
dóttir og Guðrún Erlendsdóttir sem, ásamt Davíö Oddssyni,
fóru meö forsetavaldið.
reiði. Og vitaskuld varð ég
fyrir vonbrigðum. Mér finnst
hins vegar þessi úrslit miklu
betri heldur en þau sem ég
held að menn hafi ætlað sér
að yrðu; þ.e.a.s. að ég færð-
ist niður í fimmta eða sjötta
sæti á listanum."
HEIDURSSÆTI FYRIR
NEDAN ALLAR HELLUR
„í kjölfar prófkjörsins fékk
ég mjög sterk viðbrögð frá
fjölda fólks og ég var í sím-
væri annað þá hefði ég
ákveðnar skyldur gagnvart
þeim þrettánhundruð níutíu
og einum sem hafði kosið
mig. Það er það minnsta
sem ég get gert fyrir þá, þeir
eiga það hjá mér.“
GUÐRÚN OG
JÓHANNA
Guðrún Helgadóttir stakk
upp á því við félaga sína í
Alþýðubandalaginu að þeir
FRH. Á BLS. 48
38 VIKAN l. TBL. 1995