Vikan - 14.12.1999, Blaðsíða 15

Dansinn dnnar við undirleik
tiðlunnar oj> sírópið góða
stendur á borðinu.
Ein af styttuni Josiali en
kveikjan að jieiin eru
bernskuniiiiningar lians
Boston til St. John's. Tunn-
unum var síðan dreift um
landið og líkt og nærri má
geta gat hver fjölskylda lítið
valið þann fatnað sem hún
fékk í sinn hlut. Sennilega
hefur það ekki hvað síst
orðið til þess að leggja
grunninn að útliti jannera
þótt siðurinn hafi verið við
lýði mun lengur en nemur
upphafi góðgerða Boston-
kvenna.
í för með „jannerum" eða
„mummerum" eru ævinlega
hljóðfæraleikarar. Einhver
sem getur þanið harmoník-
una af lyst eða kann að
bregða fiðlu undir vang-
ann. „Jannerar" eru nefni-
lega mættir í þín hús til að
dansa. Þeir koma með
rommflöskuna sína og þá
gildir auðvitað ekkert annað
en innlent romm en það
heitir Screech og undir
hendinni hafa þeir gjarn-
an brauðhleif til að
brjóta af og stinga upp
í sig. Gestgjafinn er
hins vegar skyldugur
til að taka á móti
þeim með smákökum
og sírópi og bæta á þá
örlitlu rommi.
Josiah heitir leirkera-
smiður sem rekur ásamt
konu sinni leirkeraverk-
stæði við Black Creek rétt
fyrir utan St. John's á Ný-
fundnalandi. Josiah býr til
styttur af „mummers" eða
„janners" og með hverri
og einni fylgir svohljóð-
andi frásögn hans:
„Þegar ég var barn á lítilli
eyju rétt utan við strönd Ný-
fundnalands voru jólin upp-
áhaldstíminn á árinu. Ég
gleymi aldrei kvöldunum
þegar við fórum „janney-
ing". Fyrst urðum við að
hlaupa upp á háaloft og
stinga höfðinu á kaf ofan
í fatatunnuna frá
Boston. Gamall hattur
með fjöður, alltof stór
frakki sem vantaði á
nokkrar tölur og dúk-
ur eða gamalt hand-
klæði til að henda
yfir höfuðið var af-
rakstur leitarinnar
og þá var maður
tilbúinn að halda
af stað. Við laum-
uðumst upp og niður
bakstíga og eftir dimmum
húsagörðum. Við notfærð-
um okkur að sjálfsögðu göt
á girðingum í flýtinum að
komast milli húsa áður en
Purity sírópið og gómsætu
heimabökuðu kökurnar
yrðu búnar. A leiðinni
blandaði maður sér í hóp
hinna eldri sem voru í sömu
erindagjörðum og venjulega
var með þeim í för harm-
oníkuleikari eða einhver
sem var liðtækur á fiðlu.
Sumir hverjir voru með
flösku af Nýfundnalands-
romminu Screech sem var
vandlega komið fyrir á kafi
ofan í stórum vasa á yfir-
höfninni. Ó! Hvað við
skemmtum okkur við dans
og söng í stóru hlýju eldhús-
unum sem voru yfirfull af
börnum, konum og mönn-
um. Ég gleymi ekki þeim
dögum."
Hér á íslandi var áður fyrr
einnig stiginn dans á jóla-
nótt og þá áttu það til að
blanda sér í hóp mennskra
manna, álfar og aðrir sem
ekki hafði endilega verið
boðið. Kannski er venja
Núfíanna þaðan upprunnin
og þess vegna dyljist menn
undir höfuðklæðinu að þeir
vilji láta ímyndunarafli
hinna eftir að geta í hvort
verið sé að dansa við
mennskan mann eða álf.
sjálfs f'rá því hann tók þátt í
gamninu. Ronunflaskan cr
undir annarri hcndinni cn
harmoníkan undir hinni.
Vikan 15