Menntamál - 01.06.1970, Síða 15

Óskar Halldórsson lektor:
Starfsþjálfun
framhaldsskóla-
kennara
Líta má á starfsþjálfun sem kjarna kennaramenntun-
ar ásamt uppeldis- og sálarfræSi, enda hafa þessar
greinar hlotið fulla viðurkenningu hér á landi, of miðað
er við lög og reglugerðir. Þó hefur starfsþjálfunin, sem
vafalítið gæti verið raunhæfasti undirbúningur kennara-
starfs, löngum verið veikur þáttur i íslenzkri kennara-
menntun, einkum vegna aðstöðuleysis þeirra skóla,
sem falið hefur verið að annast hana. Þetta sést fljótt,
ef gerður er samanburður við kennaramenntun með
grannþjóðum okkar, en út í hann skal ekki farið hér.
Hugmyndin um sórstaka æfingamiðstöð fyrir Kennara-
skólann má þó heita jafngömul honum sjálfum, og í
reglugerð frá 1934 eru ákvæði um æfingakennslu mið-
uð við tilvist æfingaskóia, enda þótt byggingu sliks
húss sé enn ekki lokið á því herrans ári 1970. Á um-
ræddum tíma hefur húsakostur þjóðarinnar að kalla má
verið endurnýjaður og raunar margfaldaður. Enn okort-
ir Æfinga- og tilraunaskóla Kennaraskólans margt iil
þess að hann geti rækt hlutverk sitt, svo sem að-
standendur hans munu vilja og vert væri. En því þer
að fagna, að þar er nú loks að rofa íil.
Nokkuð öðru máli gegnir um sambærilega starfsemi
við Háskóla íslands. Kröfurnar um æfingastöð honum
til fulltingis hafa aldrei verið háværar; gott ef þær hafa
nokkurn tíma verið bornar fram. En árið 1951 tók Há-
skólinn að sér að sérmennta kennara íyrir íramhalds-
skóla landsins, allt frá því er barnafræðslu lýkur um 12
ára aldur og upp í háskóla. Þetta var í íyllsta máta
eðlileg og sjálfsögð ráðstöfun. Viðast hvar er kennara-
menntun mikill þáttur í starfi háskóla og hér mikil þörf
sérmenntaðra kennara, einkum eftir setningu fræðslu-
laganna 1946. Hitt var annað mál, að Háskólinn fékk
ekki þá — og hefur ekki fengið enn — viðhlítandi
aðstöðu íil að rækia þetta ábyrgðarmikla hlutverk.
Sú lausn, sem fundin var til að veita stúdentum
kennaralega starfsþjálfun árið 1951, var eðlileg sem
bráðabirgðaráðstöfun, en hún var sú að íela æfinga-
kennsluna starfandi kennurum, sem lokið hefðu há-
skólaprófi. Skyldi stúdent hljóta starfsþjálfun í kennslu
greinar sinnar hjá reyndum kennara og Ijúka prófi und-
ir handleiðslu hans. Þótt þessi skipan sé ekki að öllu
leyti slæm, hefur hún ýmsa augljósa annmarka og verð-
ur að teljast alls ófullnægjandi. Kennaranemi þarf að
fá að kynnast fjölda kennsluaðferða, sem nýtilegar oru
íyrir það skólastig, sem hann býr sig undir kennslu
við, svo að hann geti að námi loknu valið sér þá að-
ferð, sem honum hentar bezt og hæfir aðstæðum í
í skóla hverju sinni. Sé hann aðeins lærlingur hjá ein-
um eða tveimur kennurum, kynnist hann aðallega eða
eingöngu vinnubrögðum hans eða þeirra. Æfingakenn-
arinn er fyrst og fremst starfsmaður síns skóla, en
æfingakennsla hans aukaatriði (enda launuð sam-
kvæmt því), og þess er engin von, að hann kunni skil
á og noti í daglegu starfi allar þær kennsluaðferðir, aem
viðurkenningar njóta. Engin trygging er heldur íyrir
því, að slíkur æfingakennari fylgist með nýjungum í
MENNTAMÁL
97
a