Menntamál - 01.08.1970, Blaðsíða 10

ið til að koma á auknu jafnræði innan skólakerfisins.
Hins vegar á ekki að flytja 1. bekkjar námsefnið niður
í forskólabekkinn. Eðlileg viðfangsefni í forskólabekk
eru:
1. Modersmál
uppövande af lasreceptivitet
uppövande av skrivreceptivitet.
2. Matematikk
uppövande av den matematiske receptiviteten.
3. Omgivningslara og hobbyvirksomhet.
4. Motion, lek och musik.
5. Etisk-social fostran och religion.
Það skeið, sem barnið er í örustum þroska greindar-
farslega, félagslega, tilfinningalega og siðferðilega, er
sérlega mikilvægt tímabil. Jafn augljóst og \>á5, að
taka verður tillit til félagslegra sjónarmiða við upp-
byggingu forskólans, er hitt, að forskóli er ekki sama og
dagheimili handa þeim, sem á því þurfa að halda.
Hvort forskólinn á að heyra undir skóla- eða félags-
málayfirvöld er í hæsta máta háð takmarkinu, sem
forskólanum er sett. Ef lögð er höfuðáherzla á hin
félagslegu sjónarmið er eðlilegt, að félagsmálayfirvöld
hafi yfirstjórnína á hendi. Sé á hinn bóginn uppeldis-
hlutverkið talið veigamest á hann að heyra undir
fræðsluyfirvöld.
Að minni hyggju, sagði Erkki Aho, er óhugsandi að
svo mikilvægri starfsemi sé stjórnað af tveim samfélags-
stofnunum samtímis. Ég ;el engan vafa leika á því,
að heppilegra er að fræðsluyfirvöld leiði starfsemina
og móti þróunina. Hvað menntun forskólakennara
áhrærir mæla sterk rök með því, að hún sé a.m.k. jaf.n-
gild menntun grunnskólakennarans.
Það er fráleitt að hugsa sér, að unnt sé að komast
af með minni menntun við uppeldi og kennslu barna á
þeirra mikilvægasta þroskaskeiði en þarf til kennslu eldri
barna. Þess vegna er nauðsynlegt, að íorskólamennt-
unin sé tengd annarri kennaramenntun, sagði Erkki Aho.
K. B. ANDERSEN, fv. menntamálráðherra Dana:
AUKIN SAMVINNA í SKÓLA,
MARMIÐ OG LEIÐIR
Þjóðfélagsþróunin hefur kippt stoðunum undan hin-
um ,,autoritære“ skóla, og lýðræðisflóðbylgjan skellur
nú yfir hann. Það furðulega er ekki það, að hún skuli
ríða yfir einmitt nú, heldur hitt, að við skulum til þessa
hafa lifað í þeirri trú, að við gætum alið upp og búið
unglinga undir líf í lýðræðisþjóðfélagi í okóla, þar uem
lýðræði er aðeins á dagskrá í félagsfræðitímunum.
En loksins höfum við þó viðurkennt, að lýðræði er
hátterni, sem verður að læra í verki. Hin erkiíhaldssama
stofnun, skólinn, er nú loks að átta sig á, að hann
gegnir ekki hlutverki sínu með því að einskorða sig við
miðlun þekkingar.
Skólinn á að vera lýðræðissamfélag i hnotskurn, án
flókins kerfis þunglamalegra nefnda og ráða, þar sem
ákvarðanir eru aðeins teknar að undangengnum rökræð-
um, en eru ekki ávöxtur valds sérfræðinga eða „forstá-
sigpáere."
Aukin samvinna í skólanum krefst þroska — okki
aðeins af nemendunum, heldur einnig af kennurun.m,
skólastjórunum og öðrum, sem ;aka þátt í samvinn-
unni. En þroska má ekki rugla saman við undanláts-
semi. Það á ekki að hlaða undir þá meðfærilegu, iá-
bræðurna, í skólakerfinu. Það eru ekki þeir, sem endur-
skapa samfélag, sem þarf endurnýjunar við. Það oru
hinir óánægðu, uppreisnarmennirnir, þeir sem ekki
sætta sig við ástand hlutanna, sem eiga þátt í þróun
og framförum. í þjóðfélagi, sem í æ ríkara mæli er
stjórnað af sérfræðingum og „teknokrati", þörfnumst við
manna, sem ekki eru hrifnæmir og standa fast á með-
ákvörðunarrétti sínum.
Um hvað á samvinnan að vera, og hverjir eiga að
taka þátt í henni? Reglan á að vera sú, að allar ákvarð-
anir á öllum sviðum séu niðurstöður samvinnu, sum-
part af því að slíkt skapar betri anda á vinnustaðnum
og sumpart vegna þess, að slík samvinna á þátt í að
þroska nemendurna íil veru i skóla, sem lengist stöð-
ugt. En þetta er ekki sízt mikilvægt vegna þess, að
ákvarðanirnar munu verða betri.
Allir, sem við skólann eru riðnir, eiga að vinna sam-
an, ekki aðeins kennarar og nemendur. Við þörfnumst
aukins samstarfs heimila og skóla, og það ríður á að
auka samvinnuna milli skólayfirvalda, bæði ríkis og
sveitarfélaga. Það er fásinna að halda, að unnt sé að
draga skarpar línur milli stjórnunar- og uppeldisverk-
efna. Hvers konar niðurstöður og reynslu á að hagnýta.
Það á jafnt við sjónarmið nemenda, kennara, húsvarða
og þvottakvenna.
Á sama hátt og þróunin í samfélaginu hlýtur að
hafa áhrif á skólann, hlýtur skólinn að hafa áhrif á
framtíðarsamfélagið. Þjóðfélag, sem byggir á samvinnu
og lýðræði, getur ekki haldið úti ,,autoritærum“ skóla.
Munu þá ekki börnin og unglingarnir, sem alla sína
skólatíð hafa tekið þátt í umfangsmikilli samvinnu,
valda erfiðleikum, þegar þeir koma út i atvinnulífið?
— Jú, svo sannarlega. Það vona ég fastlega, sagði K. B.
Andersen.
MENNTAMÁL
124