Menntamál - 01.08.1970, Blaðsíða 30

greiningar er, að hún beinir athyglinni að
slíkum spurningum. Þótt slíkt geti gerzt af
tilviljun, leiðir nánari athugun á spurning-
unni oft í ljós, hvers vegna betri nemend-
urnir forðuðust hið rétta svar. Það er j)á
hægt að bæt;, um tvírætt orðalag eða óná-
kvæmni og [>ar með ekki aðeins bjarga
spurningunni frá glatkistunni, heldur einn-
ig koma í veg fyrir gremju þeirra nemenda,
sem eru nógu skynugir til að finna skekkj-
una.
Allar greinandi tölur koma ágætlega út
undir lok prófs, sem aðeins fáir nemend-
ur geta lokið við. Til dæmis gæti litið svo
út, að næstum allir háir og enginn af lágu
nemendunum hefðu svarað síðustu spurn-
ingunni rétt, sem sýndi mikla greiningar-
hæfni hennar, ef það væri ekki falskt. Allir
lágir nemendur kynnu að hafa vitað svarið,
en einfaldlega ekki komizt svona langt
vegna tímamarka á prófinu. Eftir að
fimmtungur nemenda hefur fallið úr, eru
atriðagreiningartöflurnar orðnar svo vill-
andi, að ekki er ráðlegt að halda greining-
unni áfram lengra.
Annað stig atriðagreiningar.
Það kunna að vera fáeinar spurningar í
prófi, sem reynast of auðveldar, of erfiðar
eða eru ekki nægilega greinandi, þótt á-
stæður jtess séu ekki augljósar og bekkjar-
umræður leiði ekki í ljós neinn sérstaka i
galla á þeirn. Ef tími er til, mætti í þessum
tilvikum beita tiðru stigi atriðagreiningar,
en þetta stig kostar of mikla vinnu og er of
tímafrekt til Jtess að hægt sé að nota jtað
nema við fáeinar spurningar. Á öðru stigi
atriðagreiningar er fyrst kannað, hve marg-
ir í háhópnum og síðan hve margir í lág-
hópnum (a) slepptu spurningunni (b) völdu
hvern svarmöguleika fyrir sig. Niðurstðan
gæti bent á í hverju veilan er fólgin, sbr.
dæmið hér að neðan.
svarmöguleikar
sleppt I 2 3 4 5
háir 0 11 0 0 0 0
lágir 0 14 4 2 0 0
Hið rétta svar, númer I, er sýnt með slriki
milli hinna háu og lágu, sem völdu ]>að. 3
fleiri lágir en háir völdu jjað; mismunurinn
verður ]jví -4- 3. Hvers vegna? Tölurnar í 2.
svari gefa vísbendingu um lausnina. Þetta
svar var of íreistandi fyrir háhópsnemend-
urna. E. t. v. hefur jreim fundizt svar númer
1 of augljóst; ]>á grunað, að þarna væri
gildra. Við nánari athugun fundu Jjeir eitt-
hvað í svari númer 2, kannske langsótt, sem
Jteir töldu rétt, en lakari nemendur misstu
af. El' Jjetta væri rétt ályktað, gætu umræður
leitt í Ijós, hvaða skilning Jjeir lögðu í svar
númer 2, og síðan mætti breyta orðalagi
Jjess Jrannig, að Jjessi túlkun svarsins væri
útilokuð. Jafnframt mætti gera svör 4 og 5
sennilegri en Jtau eru nú, en samt svo, að
þau væru ómótmælanlega röng, Jjví að í nú-
verandi formi vorti Jtau einskis nýt, enginn
valdi þau. Reyndar hefur atriðagreiningin
;ítt þátt í að fækka svarmöguleikum úr
fimm, sem var algengt fyrir fáum áratugum,
niður í fjóra, sem er meira notað núna,
nema í fáeinum prófum, svo sem stafsetn-
ingu, þar sem fimmta svarið er venjulega
svohljóðandi: „ekkert af þessu". Höfund-
um prófa tókst ekki nógu vel að finna fimm
möguleika, sem allir væru nægilega tælandi.
STAÐALVILLA
Staðalvilla* 1) prófeinkunnar.
Þar sem liugtakið staðalvilla (villufrávik,
mælingarskekkja) hefur þegar komið fyrir
í sambandi við há-lág mismuninn, er
MENNTAMÁL
144
1) Staðalvilla = standard error.