Menntamál - 01.02.1976, Blaðsíða 12

einn vikutíma, þ.e. kennslan hlýtur að hafa orðið
betri og fjölbreyttari þar líka, þótt það hafi ekki
verið tilgangurinn upprunalega, og e.t.v. gert sam-
anburðinn ,,óeðlilegri“ en ella hefði verið þar sem
tilraunabekkirnir og samanburðarbekkirnir myndu
að öðru jöfnu reynast líkari.
7. Mælingar
Mælingar voru gerðar á tilraunabekkjunum (TB)
og samanburðarbekkjunum (SB) a) vorið 1968
(vorið áður en tilraunin hófst), b) vorið 1969, eftir
fyrsta ár tilraunarinnar, og c) vorið 1970, eftir
annað ár tilraunarinnar.
Mælingarnar tóku til eftirfarandi þátta:
1. Vinsælda (stöðu) greinarinnar tónmennt (söng-
ur) í samanburði við aðrar námsgreinar hjá TB og
SB. Þar sem aðferðir við mælingar á vinsældum
tónmenntar sem námsgreinar voru nákvæmlega
þær sömu og notaðar voru í almennu bakgrunns-
rannsókninni (nemendur voru spurðir um vin-
sældir námsgreina í spurningaskrá), er þeim lýst
nánar þar sem sagt er frá henni hér á eftir.
2. Námsárangurs (einkunna) í lestri og reikningi
hjá TB og SB (sbr. yfírfærslu- og meðæfingartil-
gátuna, sem lýst er hér að framan). Af óviðráðan-
legum orsökum hefur ekki reynst unnt að vinna
úr gögnunum varðandi þennan þátt rannsóknar-
innar þegar þessi grein er birt. Ef unnt verður að
ljúka þessum þætti munu niðurstöður verða birtar
seinna í sérstakri grein.
H. ALMENN RANNSÓKN Á STÖÐU NÁMS-
GREINA í HUGUM NEMENDA Á NEÐRA
STIGI BARNASKÓLANS
Spurningin um stöðu tónmenntar leiddi til þess,
að ýmsar viðbótarspurningar vöknuðu um stöðu
annarra námsgreina. Upp úr tónmenntartilraun-
inni óx því almenn bakgrunnsrannsókn á stöðu
(vinsældum) námsgreina í hugum nemenda. Þetta
gerðist m.a. vegna þess, að mjög lítið er vitað al-
mennt um bakgrunn þess sem verið er að gera í
skólunum. Ýmsar greinar eru kenndar, en við vitum
í raun og veru lítið sem ekkert um viðhorf nemenda
til þessara greina, um stöðu þeirra í „heimsmynd"
nemenda.
Almennar spurningar sem þessar vöknuðu:
1. Er skólinn skemmtilegur eða leiðinlegur í hug-
um nemenda?
2. Taka nemendur vissar greinar fram yfir aðrar ?
(Þ.e. spurning um innbyrðis vinsældir greinanna.
þ.á.m. með tilliti til tónmenntar.)
3. Eru viðhorf nemenda til almennu námsgrein-
anna önnur en til sérgreinanna ?
4. Breytist viðhorf nemenda til skólans almennt
yfir árin?
5. Breytast viðhorf nemenda til einstakra náms-
greina með árunum?
6. Er munur á öllu þessu milli skóla og milli
einstakra bekkja innan skólans, sérstaklega þar
sem nemendum er raðað í „betri“ og „verri“ bekki
eftir lestrargetu og skólaþroskaprófi?1 Er munur
á þessu eftir kynferði ?
Þessari almennu bakgrunnsrannsókn er lýst nán-
ar hér á eftir.
Aðferðir og mælitæki
Þar sem spurningaskrárnar sem notaðar voru
fyrir tilraunina með aukna tónmenntarkennslu
voru þær sömu og fyrir almennu bakgrunnsrann-
sóknina (sú seinni óx úr þeirri fyrri) og úrvinnsla
þessara spurningaskráa mjög svo hin sama í báðum
tilvikum skal forlagningu þeirra og gerð lýst sam-
eiginlega hér.
Það skal tekið fram að allar spurningaskrár
(bæði nemenda og kennara) voru forprófaðar í
skólum sem ekki voru við tilraunina riðnir, til
þess að athuga hvort þær væru gallaðar og hvort
nemendur væru færir um að svara þeim (í sumum
tilvikum voru nemendur það ungir (í 1. bekk) að
þeir voru ekki læsir og varð því að lesa spurning-
arnar fyrir þá). Eftir forprófun á spurningaskránum
voru þær endurbættar og þeim breytt nokkuð. Þeim
sem lögðu spurningaskrárnar fyrir voru gefin ná-
kvæm fyrirmæli um hvernig ætti að gera það og
tóku þessi fyrirmæli til smæstu atriða. Með því var
verið að reyna að koma í veg fyrir að svör nemenda
(og þar með árangur af mælingum) væru um of
háð ytri staðháttum og tilviljunum. Spurninga-
formið var vísvitandi eins einfalt og hægt var að hafa
það: spurt var um hvort nemendum þætti meira
gaman í einni grein en annarri og áttu þeir einfald-
lega að strika undir þá grein, sem þeir hefðu meira
1 Víða er raðað í bekki eftir Iestrargetu og skólaþroskaprófi í bestu bekki, næstbestu bekki o.s.frv. Vitað er að þessi
aðferð er mjög umdeild annars staðar, þar sem rannsóknir á forsendum og afleiðingum slíkrar röðunar hafa farið fram
og leitt í Ijós mikið félagslegt misvægi (og misrétti) milli bekkja eftir „gæðamati" því sem lestrargeta og skólaþroski
fela í sér.
MENNTAMÁL
12