Bjarmi - 01.10.1967, Blaðsíða 6

450 ára
siSbótarafmœli
í klaustrinu. Lúther hefur held-
ur aldrei krafizt þess, að sér-
hver kristinn maður þyrfti að
ganga gegnum það víti, sem
hann varð sjálfur að reyna.
Þvert á móti. Hal Koch, kirkju-
söguprófessor, segir í afburða
góðri bók um Lúther, að lýsa
megi kjarnanum í sálarbaráttu
Lúthers í klaustrinu á þessa
leið: „Nútíma uppeldis- og sál-
fræðihgar hafa frætt oss um
veigamikið atriði varðandi þörn.
Þegar börn eru ódæl, er ástæð-
an oft löngun þeirra til þess að
láta á sér bera, verða miðdep-
illinn, og mjög oft af því, að
þau eru án kærleika og skiln-
ings. Að baki þessu er, segja
þeir, minnimáttarkennd og fá-
nýtisvitund. Áminningar og
vandlæting stoða ekkert gagn-
vart þessu heldur aðeins eitt:
kærleikur, sem, éins og á máli
sálfræðinganna segir, tekur
barnið alveg eins og það er
— veitir því viðtöku þannig.
Ógæfa barnshugans — eins og
reyndar flestra manna — sprett-
ur af því, að það reynir að vera
betra en það er. Lausnin er því
í einu fólgin að vera tekinn gild-
ur, veitt viðtaka alveg eins og
maðurinn er.
Það er tæpast unnt að fram-
setja skilning Lúthers betur á
nútímamáli en á þennan hátt.
Aðstaða hans var sú, að lög-
málið og áminningarnar knúðu
hann áfram til fullkomnunar,
sem hann hafði alls ekki til að
bera og hafði engin tök á að
ná. Áminningarnar juku aðeins
hringsól hans um sjálfan sig og
sjálfrýnina. Þá heyrði hann orð
fagnaðarerindisins um réttlæti
Guðs, sem er ekki eiginleiki í
mínu fari, heldur gjöf Guðs,
fagnaðarerindið um Krist sem
þann, er fyrirgefur án þess að
spyrja um verðleika og veitti
þar með nýtt líf; fagnaðarerind-
ið um náðina, sem veitir synd-
aranum einmitt viðtöku eins og
hann er — og um samfélag við
Guð, ekki á sviði fullkomnunar-
innar eða siðferðilegra fram-
fara, heldur þar sem syndarinn
er staddur á sviði syndarinnar.
Það er fagnaðarerindið um
fyrirgefningu án nokkurra skil-
mála eða skilyrða — án lög-
málsverka en af trúnni einni,
þ. e. a. s. með því einu að veita
Kristi viðtöku sem gjöf. Sú við-
taka er ekki eitthvað, sem mað-
urinn getur lagt fram — spyrjið
aðeins sálfræðinga — heldur
verður hún til fyrir orð fyrir-
gefningarinnar og kærleikans.
Hún er ekki framlag mannsins,
heldur verk Guðs.“
Tengslin rofin viS Róm.
Með því að ganga gegnum
þrengingarnar í klaustrinu,
komst Lúther á eldtraustan
stað, sem var öruggur, á hverju
sem gekk. Veikur og viðkvæm-
ur maður varð ótrúlega máttug-
ur. Hann var hertur svo, að
hann gat gengið gegnum eld,
tekið upp baráttuna gegn yfir-
burðamiklum, almáttugum völd-
um: skarpvitrum guðfræðing-
um, páfanum, keisaranum,
kirkjuþingum o. fl. Sá sem les
siðbótarsöguna hlýtur að undr-
ast, hvert sinn sem hann les
hana. Afrek Lúthers eru furðu-
leg.
Ógerlegt er að fylgjast með
þeim mörgu orrustum, sem
Formáli LÚTHERS
Trúin er ekki sú mannlega ímyndun og draumórar, sem sumir
álíta trú. Þegar þeir svo sjá, að henni fylgir engin lífernisbetrun
eða góðverk, enda þótt þeir heyri og tali mikið um trúna, þá lenda
þeir í villu og segja: „Trúin nægir ekki, maðurinn verður að vinna
góðverk til þess að verða réttlátur og sáluhólpinn“. Afleiðing þessa
verður einnig sú, að þegar þeir heyra fagnaðarerindið, rjúka þeir
af stað, skapa með eigin mætti liugarhræring í lijarta sínu og segja:
„Ég trúi“. Þetta álíta þeir svo rétta trú. En jafnvíst og þetta er
aðeins mannleg ímyndun og hugsun, jafnvíst er það, að þetta hefur
engin áhrif á lijartalagið, kemur engu til leiðar og veldur engri
betrun.
Trúin er liins vegar verk Guðs í oss, sem breytir oss og endur-
fæðir oss af Guði (Jóh. 1, 13), drepur hinn gamla Adam, gerir
oss að gersainlega nýjum mönnum í lijarta, áræði, liuga og kröft-
um og færir með sér Heilagan Anda.
Trúin er lifandi, iðin, virk og máttug. Þess vegna getur ekki hjá
því farið, að hún komi góðu til leiðar. Trúin spyr ekki heldur um
það, hvort vinna eigi góðverk, því að þegar, áður en spurt er,
hefur hún unnið þau og liún er sífellt að. Sá sem ekki vinnur slík
verk er vantrúaður maður, fálniar umhverfis sig, skyggnist um eftir
trú og góðum verkum, og veit samt ekki hvað trú eða góð verk eru
en rausar og þvaðrar fjölda orða um trú og góðverk.
Trúin er lifandi og djarft traust til náðar Guðs, svo örugg, að
trúaður maður væri fús til þess að deyja þúsund sinnum í henni.
Slíkt traust til guðdómlegrar náðarinnar og viðurkenning hennar
gjörir manninn glaðan, hressan og djarfan gagnvart Guði og öll-
um. Heilagur Andi kemur þessu til leiðar í trúnni.
« n .i \ it m i