Heima er bezt - 01.08.1955, Qupperneq 18

242
Heima er bezt
Nr. 8
ilum. Sýslumaður og meðdóms-
menn ákváðu, að landamerkin
skyldu vera um Veiðihól. Og við
það hefur setið síðan. Hvorugur
var ánægður.
Eins og fyrr segir mun Ög-
mundur lítið hafa skipt sér af
sveitarstjórn eða félagsmálum
yfirleitt. Greiddi hann hin opin-
beru gjöld skilvíslega og innti af
hendi öll lögskil, svo að ekki varð
að fundið. Þegar Einar prestur
Sæmundsson kærði flesta bænd-
ur í Grafningshreppi fyrir tíund-
arsvik 1826, þá var Ögmundur sá
eini af bjargálna mönnum, sem
prestur undanskildi, og orðar
það þannig í kæruskjalinu: „Hjá
Ögmundi á Bíldsfelli er víst
snotur tíundargjörð.“ Þegar
þetta var hefur Ögmundur verið
fyrirvinna hjá móður sinni. En
það sýnir, að prestur hefur á-
litið hann sérstaklega áreiðan-
legan og vandaðan mann. Um
hina segir hann, sem undan-
skildir eru, að þeir séu svo fá-
tækir, að þeir hafi líklega ekkert
til að draga undan, og því sé
ekki ástæða til að kæra þá.
Þegar lögréttir Ölfuss og
Grafningsmanna voru færðar frá
Hvammi vestur í Hveragerði um
1845, var Ögmundur mótfallinn
þeirri breytingu. En þegar búið
var að ákveða það á löglegan
hátt, þá sætti hann sig við
orðinn hlut og lagði til menn
að sínum hluta til að byggja
nýju réttirnar. Þrír bæir voru
í félagi um sama dilkinn og
voru tveir menn sendir frá
hverjum bæ; grjótið var fært að
á handbörum. Ögmundur var
þar sjálfur með vinnumann með
sér. Ögmundur var sjálfkjörinn
verkstjóri í sínu dilkfélagi. Byrj-
aði hann á því að hvetja menn
til dugnaðar og kvaðst ætlast til
þess, að þeir gætu lokið við
verkið á einum degi. Það tókst
þeim, en heldur þótti þeim
verkstjórinn vera kappsamur og
fljótur að taka eftir, ef einhver
gekk linlega að verkinu. Þegar
fram á daginn kom, sást það
greinilega, að verkið gekk mun
betur hjá flokki Ögmundar en
annara, sem þarna voru þennan
dag við réttabygginguna. Fóru
þeir því að vinna af meira kappi,
til þess að verða ekki langt á eft-
ir Ögmundi og félögum hans.
Um kvöldið varð Ögmundur
fyrstur að ljúka sínu hlutverki
og gat því farið fyrstur heim
með sína menn. En þá áttu all-
ir hinir eftir meira og minna af
sínu hlutverki. í stuttu máli
sögðu allir, sem ég heyrði minn-
ast á Ögmund á Bíldsfelli — en
þeir voru margir —, að hann hafi
verið einn mesti fyrirmyndar
bóndi sinnar tíðar í jarðrækt og
dugnaði. Enda tóku nágrannar
hans hann þar að ýmsu leyti til
fyrirmyndar, þó að enginn þeirra
gæti til fulls jafnast á við hann.
Ögmundur var alla ævi heilsu-
góður. Hann andaðist 24. janúar
1866, 66 ára gamall. Banamein
hans er skráð í kirkjubók Úlf-
ljótsvatnskirkju: „Taksótt".
Heimilið á Bíldsfelli þótti fyr-
irmyndarheimili í tíð þeirra
hjóna, Elínar og Ögmundar,
hvað alla háttprýði og reglusemi
snerti. Enda hafði húsfreyjan að
sínum hlut ekki síður orð á sér
fyrir húsmóðurstörfin en hús-
bóndinn fyrir dugnað sinn og
búsýslu utanhúss. Hún var gáf-
uð kona og kenndi börnum sín-
um allt það bezta, sem hún
kunni. En bókakostur mun hafa
verið heldur lítill, nema guðs-
orðabækur. Öll lærðu þau að lesa
og skrifa, auk kristinna fræða,
og sum þeirra, sem bókhneigð-
ust voru, meira í ýmsum grein-
um. Öll börn þeirra höfðu al-
menningsorð á sér fyrir dugnað
og mannkosti.
Elín hætti búskap, þegar Ög-
mundur maður hennar andað-
ist. Tók þá Jón Ögmundsson,
sonur þeirra, við búi á Bílds-
felli. Hann hafði þá búið 2 ár á
Torfastöðum og var giftur Þjóð-
björgu Ingimundardóttur frá
Króki. Elín dvaldist hjá þeim
hjónum á Bíldsfelli til dauða-
dags* Hún lézt 28. október 1878,
talin 76 ára.
Það þótti höfðinglegt af Jóni
syni hennar, hvað hann gerði
myndarlega útför hennar. Þar
voru viðstaddir m. a. 3 prestar,
sem allir fluttu ræðu. Sóknar-
presturinn.séra Eggert Sigfússon
í Klausturhólum, séra Jón Jóns-
son á Mosfelli og séra Jens Páls-
son, sem þá var aðstoðarprest-
ur föður síns, séra Páls Mattias-
sens í Arnarbæli, auk margra úr
Ölfusi og Grímsnesi og víðar að.
Sumardagur
I dag er sól og sumar
og sunnan blása vindar,
það syngur fugl í runni einn ljúfan
gleðibrag.
Nú grænir eru balar og gamlir fjallatindar
þeir glitra móti himni um júlí-sólskinsdag.
A fætur snemma er farið og frískur
morgunblærinn
hann fyllir Ioftið angan, sem heillar
manninn strax.
Hve gott er út að koma, nú glampar
allur særinn.
Við göngum rösk til starfa í byrjun
vinnudags.
t
Að verki strax er gengið um völlinn
breiðist taðan,
hún verður máske þur, áður en dagur
líður hjá.
Og það er líka gott, því að heima
bíður hlaðan,
sem hana á að geyma, unz jörðin
byrgist snjá.
Svo vinnur hver sem má, því að
verkið þarf að ganga,
af vinnugleði sumir þá máske raula lag.
Og kaupakonan unga, svo kát með
bros á vanga,
hún keppist við að raka um sumar-
langan dag.
Að kvöldi dags er haldið heim,
að loknum störfum,
og hvílast munu flestir, þá nóttin svífur á.
En ég vil setjast úti og sinna
andans þörfum,
sem minn hugur þráir, er hljóðna
fuglar smá.
Nú hvílir sveit í friði um fagrar
nætur stundir
og fríðu blómin krónunum aftur
ljúka hljótt.
I drauma minna veldi verða
dásamlegir fundir
við draumgyðjuna mína —
ég býð því góða nótt.
Steinþór B. Kristjinsson,
Hjarðardal.