Heima er bezt - 01.09.1960, Page 44

mannhæðarhá. Kassinn var notaður til að leggja á hann
gallaðar pappírsarkir, en þær komu að gagni, til að
þurrka upp ef prentaðist á sívalninginn, sem pappím-
um, er prenta átti, var ætlað að vefjast um. Henti slíkt,
ef sá sem leggja átti fyrir vélina varð of seinn. Þegar
pappír var skorinn, urðu oft til afskurðargeirar og vom
þeir geymdir á hillunni, einnig til bráðabirgða svoköll-
uð bókasafnseintök. Norðan fyrr nefnds gangs, vestan
stoðanna var aflangur allstór skápur, nokktns konar
borð að ofan, með föstum göflum og nyrðri hlið, en
með loki á suðurhlið, sem hægt var að fella inn í og
loka með snerlum. I honum vora hillur, sem geymdu
bæði nothæfa pappírsafganga, mislita, kápupappír og
smávegis prentanir, þar til um þær var búið og þær burt
sendar. Þá er lokið lýsingu prentsalarins að því við-
bættu, að á suðurþili, austan skrifstofudyra, allhátt uppi,
var komið fyrir hringlaga klukku, sem taldi okkur
vinnustundirnar, og svo að segja á þili, yfir hverjum
leturkassa, var hilla til að hafa skipin á.
Reynslutíminn.
Hann var 3 mánuðir. Að honum loknum voru samn-
ingar gerðir og fékk neminn 30.00 krónur útborgaðar
ef hann ætlaði sér að halda áfram, en ákvæði hann þá
að hætta, gekk hann þaðan með tvær hendur tómar.
Þegar kom fram í ágústmánuð, fór Oddur að grennsl-
ast um, hvernig mér geðjaðist starfið. Varð það á þá
lund, að faðir minn gerði samning fyrir mína hönd.
Áður en til samninga yrði gengið, bað ég föður minn
að skjóta því ákvæði inn í hann, að ef mér byðust betri
kjör annars staðar að þrem árum liðnum, væri ég laus
frá prentsmiðjunni.
Að þessu var gengið. Fékk ég að því búnu þriggja
mánaða laun. Þóttu mér það miklir peningar; það man
ég. Þá gladdist maður yfir hverjum 25eyringi, sem
manni áskotnaðist.
Einu atviki man ég eftir á reynslutímanum. Það var
seinni hluta dags. Oddur þurfti að bregða sér eitthvað
frá. Ég var að setja grein úr „petit“, að mig minnir í
„GjalIarhorn“, vikublað, sem þeir Jón Stefánsson og
Bernharð Laxdal gáfu út og voru ritstjórar að. Ég hafði
hugsað mér að halda vel áfram. Þegar Oddur kom aft-
ur, þótti honum ég hafa afkastað miklu verld, og hældi
mér fyrir. Þegar próförkin kom af greininni, gafst á
að líta. Þær urðu fullmargar prentvillurnar. Oddur
varð ekkert vondur við mig, en sagði á þá leið, að betra
væri að fara hægar og gera það bemr. Lét ég mér það
að kenningu verða, varð aldrei fljótur, en setti vel og
rétt. Fyrir kom það og á prentara-ferli mínum, að
handritahöfundar æsktu þess, að mér væri falin setn-
ingin. Er þetta ekkert karlagrobb, þótt sumum gæti
komið það í hug. Ég komst fljótt upp á að lesa handrit,
þótt þau virtust næstum ólæsileg við fyrstu sýn. Þetta
varð mér mikil hjálp, ásamt rækilegri kynningu á blaða-
mannaritun þess tíma, sem var að finna á „Stafsetning-
arbók“ Björns Jónssonar, þáverandi ritstjóra „Isafold-
ar“ og síðar ráðherra. í bók þessa var ávallt gluggað, ef
vafi lék á um ritun orðs.
Blöð og bækur.
Þegar ég kom að prentarastarfinu voru vikublöðin
„Norðurland“ og „Gjallarhorn“ prentuð þar. „Norð-
urlandið“ hóf göngu sína 1. okt. 1901. Var mér vel
kunnugt um það fyrir hingað komu mína. Hafði meira
að segja lært um það vísu, sem andstæðingur þess einn
Ijóðaði að enduðum lestri. Vísan er svona:
„Norðurland vill frið og fró
farga bræðra sinna.
í því galar naðran nóg,
sem náði Evu ginna.“
Ritstjóri þess var Einar Hjörleifsson, skáld og rithöf-
undur, síðar Kvaran, sem bræður hans og niðjar þeirra.
Er hann lét af því starfi 1905, tók við stjórn þess Sig-
urður læknir Hjörleifsson, bróðir hans, og hafði hana,
er ég hvarf frá prentsmiðjunni 31. maí 1907.
„Gjallarhornið“ byrjaði að koma út í ársbyrjun 1903.
Ritstjórar þess voru tveir, þeir Bernharð Laxdal og
Jón Stefánsson. Siðar stjórnaði Jón því einn. Áður en
ég komst í kallfæri við blað þetta, minntist ég „Akur-
eyrar-vísna“ þess. Tek þessa til gamans:
„Norður á Sand er svalt um þessar mundir,
situr Einbúi þar og kveður Ijóð;
eru Guðmundi gengnar munastundir,
getur Kolskeggur því mokað á ’hann hnjóð.
Sjá þó betur þar augu en auga,
því að Ólafur vekur upp drauga,
sem í sóthríð oft sveima nærri hlóðunum
og sækja’ að Kolskeggi hjá stuttpilsuðu fljóðunum.“
Ég hlakkaði oft til að setja í „Gjallarhornið“ frétta-
pistla Steingríms læknis Matthíassonar: „Á ferð og
flugi“. Hann var tun þær mundir læknir á farkosti, sem
ferðaðist á milli Danmerkur og Kína. Fundust mér þeir
bráðskemtilegir og fjörlega ritaðir.
Bækur, eða bókarefni, sem ég fór höndum um, man
ég þessar, þótt eigi geti ég greint frá hvaða ári hver
bók kom út: Vorljóð og Móðurminning, eftir Gunnar
skáld Gunnarsson, sennilega fyrstu bækur þess höfund-
ar. Ljóðmæli eftir Pál Jónsson skáld, síðar Árdal, Krist-
ur, biblían og vantrúin, á vegum Arthurs Gook, trú-
boða, Styttir Kvöldvökunnar eða Ævisaga Karls Magn-
ússonar hins sanna íslendings, samin og gefin út af skag-
firzkum bónda, Sveini Gunnarssyni frá Mælifellsá, Und-
ir beru lofti, eftir Guðmund skáld Friðjónsson frá
Sandi í Aðaldal. í afturelding eftir Guðmund lækni
Hannesson á Akureyri, síðar prófessor í Reykjavík,
Reikningsbók eftir séra Jónas Jónasson á Hrafnagili, í
tveim hlutum, Markaskrár fyrir Múlasýslur, Skagafjarð-
ar- og Húnavatnssýslur, Ársrit Ræktunarfélags Norð-
urlands, auk skólaskýrslna og sýslufundargjörða. Enn
fremur eftirmæli, söngskrár, nafnspjöld, trúlofunarkort,
hlutabréf o. m. fl„ sem þarflaust er að rekja.
368 Heima er bezt