Heima er bezt - 01.12.2000, Page 32

til ársins 1783 og kvæntur Sigríði
dóttur Hjörleifs.
Séra Páll er sagður hafa andast
árið 1788 og rýmdi Sigríður kona
hans þá staðinn árið eftir, 1789, fyr-
ir nýjum presti. Flutti hún þá að
Arnheiðarstöðum og bjó þar í 12 ár.
(ÁsigFomfrægð. 38-42).
í manntalinu frá 1801 er hún tal-
in standa fýrir búi á Amheiðarstöð-
um, 61 árs, kölluð prófastsekkja
(„provstenke"), ásamt börnum sín-
um þremur. Er sonur hennar og
Páls, Guttormur, talinn elstur, 26
ára og ókvæntur. Guttormur þessi,
sem í manntalinu er nefndur
„attestatus," varð síðar hálærður
maður og var m.a. prestur í Valla-
nesi (PEÓlÆviskr. II, 223-224). Sig-
ríður fluttist aftur í Valþjófsstað,
sennilega árið 1802, þar sem hún er
talin búandi á Arnheiðarstöðum í
manntalinu 1801.
Önnur dóttir séra Hjörleifs, systir
Sigríðar, hét Margrét. Hún giftist
Þorsteini Stefánssyni presti á Krossi í
Landeyjum. Fimm bama þeirra
fluttust austur á land og staðfestust
þar og eitt þeirra ólst upp hjá Sigríði
dóttur Hjörleifs. Var það Jón Þor-
steinsson vefari er nefndi sig
Schiöld, talinn fæddur árið 1771.
Hann lærði vefnað í Danmörku og
kom aftur frá námi 1794 og var al-
mennt kallaöur Jón vefari. Hann
kvæntist árið 1797, Þóreyju Jóns-
dóttur frá Torfastöðum í Hlíð. Eign-
uðust þau hjón hálfan annan tug
barna og af þeim er kominn mikill
ættleggur, svonefnd Vefaraætt, er
margir Austfirðingar telja sig eiga
að rekja ættir til.
Þau Jón vefari og Þórey bjuggu á
Arnheiðarstööum á fyrsta áratug
19. aldar eða allt til ársins 1812 er
nýr prestur í Valþjófsstaðasókn flutt-
ist þangað. Fluttist Jón vefari þá að
Kóreksstöðum og bjó þar síðan.
(ÆttAustf. 3. Bindi 653, (ÁsigForn-
frægð. 38-42)).
Árið 1777 gerðist prestur undir Ási
í Fellum maður að nafni Vigfús
Ormsson, maður sunnlenskrar ætt-
ar, talinn fæddur á Keldum á Rang-
árvöllum árið 1751. Hann var
kvæntur Bergljótu Þorsteinsdóttur
að Krossi í Landeyjum, dóttur Þor-
steins prests á Krossi er áður getur.
Vigfús stóð af sér Móðuharðindin og
húsaði vel staðinn að Ási.
Árið 1789 varð hann prestur að
Valþjófsstað við lát Páls Magnús-
sonar, þess er áður getur og var það
allt til ársins 1818 er hann varð að
hætta prestkap vegna sjóndepm og
hafði þá þjónað Ási og Valþjófsstað
í rúm 40 ár. Árið 1812 mun hann
hafa ráðið til sín sem aðstoðarprest
séra Stefán Árnason, ættaðan úr
Vopnafirði, sem var kvæntur Sigríöi
dóttur Vigfúsar prests. Eru þau talin
hafa gifst árið 1812 og Vigfús ráðið
hann sem aðstoðarprest það sama
ár. Árið 1816 munu þau svo hafa
flutst á Kristfjárjörðina Arnheiðar-
staði. í manntali frá því ári er Stef-
án Árnason „Capitan" talinn bóndi
á Arnheiðarstöðum, 29 ára og kona
hans maddama Sigríður Vigfúsdótt-
ir, 26 ára, talin fædd á Valþjófsstað.
(Manntal 1816).
Að Valþjófsstað fluttust þau síðan
árið 1818 er Vigfús rýmdi staðinn
sumkvæmt konungsleyfi og afhenti
hann Stefáni til ábúðar og ábyrgð-
ar. Sjálfur hafði Vigfús jarðaskipti
við Stefán þetta sama ár og fluttist á
kirkjujörðina Amheiðarstaði og
gerðist bóndi þar. Var þó sóknar-
prestur kallaður allt til ársins 1836,
er hann sagði því lausu. Bjó hann
síðan á Amheiðarstöðum allt þar til
hann lést árið 1841, fullra 90 ára.
Tók þá Guttormur sonur hans við
búi á Amheiðarstöðum. Ágúst Sig-
urðsson segir að Vigfús hafi verið
„óvenju mikillar gerðar." (Ásig
Fomfrægð, 40-47).
Með tilkomu þeirra feðga, Vigfús-
ar og Guttorms á Arnheiðarstöðum,
er markað upphafið að löngum ætt-
armeiði, þar sem sama ættin bjó
þar allt fram til ársins 1945 og kalla
má Arnheiðarstaðaætt. Þessi sami
ættleggur hefur einnig búið í Geita-
gerði, a.m.k. allt frá því nokkm fyrir
aldamót 1900 og býr þar enn.
Hins vegar lauk veru þessarar ætt-
ar á Arnheiðarstöðum árið 1945, er
Kjerúlfsætt svokölluð, tók þar við og
býr þar enn eftir hálfa öld.
Guttormur Vigfússon stúdent, eins
og hann var vanalega kallaður, var
fæddur á Valþjófsstað árið 1804.
Lauk stúdentsprófi utanskóla árið
1824. Gerðist bóndi á Arnheiðar-
stöðum í félagi við föður sinn á
hálffi jörðinni um 1826. Bjó þar
alla sína búskapartíð að undan-
skildum nokkmm misserum er
hann bjó í Geitagerði vegna ósam-
komulags við föður sinn. Árið 1835
er Vigfús lagðist í kör, tók Guttorm-
ur við búsforráðum á Arnheiðar-
stöðum og að fullu er faðir hans lést
árið 1841. Hann var tvíkvæntur og
átti mörg böm. (ÁsigFomfrægð, 47).
í manntalinu ffá 1845, er Gutt-
ormur talinn búa á Amheiðarstöð-
um, 41 árs gamall, ásamt konu
sinni Halldóm Jónsdóttur, 38 ára og
átta börnum þeirra og er Vigfús tal-
inn elstur, 18 ára. (Manntal 1845).
Þeir feðgar, Vigfús og Guttormur
eru taldir hafa verið miklir umbóta-
menn í landbúnaði í Fljótsdal um
sína daga.
Guttormur var mikill félagsmála-
frömuður. Hann var kosinn á þing
þegar það var endurreist og sat þar
sem varafulltrúi tvö þing, árin 1847
og 1849. Hann var og kosinn til setu
á hinum sögufræga Þjóðfundi í
Reykjavík árið 1851 og sat það
þing. Árið 1855 varð hann að segja
af sér þingmennsku vegna heilsu-
leysis. Hann mun hafa andast árið
eftir, 1856, (52 ára gamall). Ævi-
saga Guttorms kom út á Akureyri
árið 1857 á kostnað barna hans.
(ÆvisGV, 3-10), (PEÓlÆviskr.II, 224-
225), (ÁsigFornfrægð, 42-47).
Sem fyrr segir var Guttormur tví-
kvæntur. Fyrri kona hans var Hall-
dóra dóttir Jóns vefara Þorsteinsson-
ar Schiöld, er áður getur. Þau vom
systkinabörn, Guttormur og Hall-
dóra, því að Bergljót kona Vigfúsar
var systir Jóns vefara. Þau eignuðust
alls 14 börn og em átta þeirra sögð
á lífi árið 1857, er ævisagan kom út.
Með seinni konu sinni eignaðist
464 Heima er bezt