Æskan - 01.03.1973, Blaðsíða 25

\
Lifandi ratsjá
uglar geta flogið. Það getur leðurblakan líka. En
þó er hún ekki fugl. Hún er spendýr. Leðurblökur
eru einu spendýrin, sem geta flogið. Vængir
fuglanna eru úr fiðri. En vængir leðurblökunnar
eru úr skinni. Það er skinn á milli hinna löngu fingra henn-
ar. Þegar leðurblökur teygja út arma sína, teygist á sklnn-
lnu og handleggir þeirra verða vængir.
Utlu brúnu leðurblökurnar borða skordýr. Á hverju ári
veiða leðurblökurnar. billjónir skordýra sér til fæðu. Þess
vegna eru þær þarflegar mönnum.
Leðurblökur halda til I dimmum hellum eða heyhlöðum.
L'ær sofa allan daginn. Og þær sofa sérkennilega. Þær
henga á fótunum með höfuðið niður. Þegar nóttin færlst
vakna þær og fara út að leita sér að fæðu. Þær fljúga
mjög hratt og veiða skordýr á fluginu í myrkrinu.
Konur eru oft hræddar vlð leðurblökur. Þær óttast, að
leðurblökurnar fljúgi I hár þeirra. En slíkt kemur varla
nokkurn tlma fyrir. Og ástæðan er ofur einföld. Þegar leður-
blakan flýgur, gefur hún frá sér hátt og hvellt tlst. Hljóð-
bylgjurnar lenda á öllu, sem á vegi verður og endurkastast
beint til baka. Leðurblakan nemur hljóðbylgjurnar á leið
þeirra til baka og verður þess þannig strax vör, ef eitthvað
verður á vegi hennar, og einnig nákvæmlega hvar það er.
Það getur komið fyrir, að þúsundir af leðurblökum séu á
flugi I einu I stórum helli. En aldrei rekast þær hver á aðra.
Til er máltæki, sem segir „blindur eins og leðurblaka".
En leðurblökur eru langt frá því að vera blindar. Þær sjá
með augunum á daginn, þótt ekkl sé sjónin góð, og þær
,,sjá“ raunverulega einnig með eyrunum.
eft®ySgingarstm og efni það, sem húsin voru byggð úr, fór mjög
jn 'r kvf loftslagi — heitu eða köldu — sem ríkjandi var á bygg-
sku rSta®num- I sólríkum og heitum löndum leituðu menn uppi
farig9SSela 09 svala staSi, en I köldum löndum var þessu öfugt
til h- Þar’ sem 9næ9ð var af 9rióti, var það höggvið til og notað
t>úa US^^"in9a’ en Þar sem lítið var um það, reyndu menn að
voru mursteina’ *■ Þ. úr blöndu af leir og stráum, sem slðan
einU Þurrkaðir við eld eða sólarhita. Þvi er það, að næstum hvert
j Sa land hefur sín sérkenni í byggingarlist. — Efst til vinstri
hveyhndinni sést endurbyggður minnisvarði I Babýloníu. Takið eftir,
hjgg °num svipar mikið til stóru pýramídanna í Egyptalandi. Hver
krin mmni en su nsesfa fyrir neðan. Á hverri hæð er garður
hSg.Um utveggina. Oft voru þessar byggingar Babýloniumanna sjö
fUr5'r' ^inir frægu „loftgarðar" I Babýlon voru taldir eitt af sjö
bagUVerkunn veraldar. — Efst til hægri má sjá hof í Egyptalandi.
getigVar reist 330 árum f. Kr. og tileinkað gyðjunni ísis. Áður er
mejr Þy^mídanna risastóru ( Egyptalandi, sem standa enn eftir
eru 6n fimm Þúsund ár. Steinblokkirnar stóru, sem I þeim eru,
Sumar hverjar geysiþungar, allt að 100 lestum, að þvi er talið
er. — Fallega hofið efst tii hægri, hof fsis, er nú komið undir
vatn mestan hluta ársins, vegna Asvan-stlflunnar miklu. Sjá má,
að Egyptar létu gjarnan veggi húsanna dragast'inn að ofan. Hof
þetta var fagurlega skreytt. — Á myndinnl í miðju til vinstrl er
virki Inkanna í Suður-Ameriku, eins og þau munu hafa litlð út
fyrir landvinninga og landnám Spánverja. Virki þetta er gert eftlr
fornminjum, sem fundizt hafa, en virkin notuðu Inkar til varnar
á landamærum slnum. Þau eru gerð úr stórum tilhöggnum stein-
um og svipar nokkuð tll virkja Rómverja. — Til hægri er Búdda-
hof, reist í Indlandi um það bil hundrað árum fyrir fæðingu Krists.
Hvelfingln mikla átti að vera staður guðsins Búdda, að mestu
aðskillnn frá umheiminum, sem neðri hluti hússins átti að tákna.
Fólk kom þarna saman til hugleiðinga, fyrirbæna og hvers konar
annarra funda við guð sinn. — Myndin neðst á slðunni sýnir
griska borg um það bil 400 árum fyrir Krists burð. Þessi mynd er
af hofum, höllum og húsum manna. Takið eftir því, hve stíllinn
er hreinn og mildur. Grikkir milduðu eða mýktu útlit hinna stóru
hofa sinna gjarnan með súlnaröðum og skreyttu þær með mjög
vel gerðum höggmyndum.
23