Æskan - 01.04.1990, Blaðsíða 13

skyldur álku en miklu stærri, 70-75
sm á lengd (eða öllu heldur hæð),
með ofurlitla vængi sem þó nýttust
ekki til flugs. Hann var hálslangur
með mikið svart nef en á því voru 8-
10 hvítar þverskorur. Litur fullorðna
fuglsins var svartur með kaffibrún-
um blæ á höfði og hálsi, mósvartur á
vængjum en hvítur í framan á neð-
anverðum hálsi, bringu og síðum.
Stór, hvítur blettur var framan við
augað.
^nginn veit hve margar
'jgundir dýra hafa orðið
j auða á jörðinni frá
syrstu tíð. Víst er þó að í
,Umutn dýraflokkum eru
tegundir fleiri, sem
nmínar eru, en hinar sem
lifa. Til þess liggja ýms-
i astaeður, svo sem breyt-
lngar
a veðurfari og öðr-
111 ytri skilyrðum, „til-
3n.Unir“ í þróun o.fl. Á
inmni ðldum hefur maður-
útr'^0 Ver’ð drýgstur við
h rymingarstarfið eftir að
. nn fékk stórvirkari vopn
bú enc*Ur’ auk þess sem
Se^“tu ðans fylgdu húsdýr
í f£i-in°r® ðver gerðu usla
uðum dýrastofnum.
ar har§Ír snrkennilegir fugl-
Um aia 0rðið að sæta þess-
°fle UrlugUm’ ekki síst þeir
staÍ?U ~ ai skiljanlegum á-
dúd,U/n' Nægir að nefna
uSfinn í því sam-
rúm /0eU.ekki eru nema
var - . ar síðan honum
þvj Utrýmt- Enn skemmra er þó frá
af yf/hnUr ufie^g fuglategund hvarf
feng^ °r^' Íarðar-, geirfuglinn. Hann
skerr|St SUffu fsfanðs með heldur ó-
tv6jr mfifegum hætti því að hér voru
ey 0 s‘ðustu fuglarnir skotnir í Eld-
f§44 ^eykjanesi þann 3. júní
p
Norg^Um mátti sjá geirfugl víða við
°g vest^tlantsllaf’ bæði austanfiafs
löngUman Aðaiheimkynni hans var
útrýrnt ! ^anada en þar var honum
a f8. öld. I Evrópu var hann
Geirfuglar. Fullorðinn fugl t.v. (með hvítan blett framan viðaugað).
m.a. á skosku eyjunum, í Færeyjum
(fram til 1800) og svo við fsland þar
sem hann hélt sig á nokkrum stöð-
um. Geirfuglasker suðvestan við
Reykjanes var lengi vel helsti varp-
staður hans, allt til ársins 1830 er
hann hraktist þaðan vegna eldgoss
og settist að í Eldey. Af ýmsum
heimildum má ráða að hann hefur
verið nytjaður hér lengi; menn hirtu
egg hans og bæði unga og fullorðna
fugla til átu.
Geirfuglinn var af svartfuglaætt og
Að svo miklu leyti sem
vitað er um lífshætti geir-
fuglsins þá hafa þeir verið
mjög svipaðir og hjá álku.
Hann hefur einkum lifað á
smáfiski en hugsanlega
einnig á krabbadýrum.
Það var ógæfa hans að
vegna vængstubbanna gat
hann ekki gert sér hreiður
í þverhníptum björgum
eins og margir aðrir sjó-
fuglar heldur varð hann að
láta fyrir berast á klöppum
og lágum klettastöllum þar
sem auðvelt var að kom-
ast að honum.
Fáar upplýsingar eru um
hreiður og varp geirfugls-
ins eins og vænta má. Egg-
ið var aðeins eitt, álíka
stórt og álftaregg eða jafn-
vel stærra, hvítleitt með
dökkgráa og rauðbrúna
bletti. Af heimildum má
ráða að fuglinn hafi ekki
verpt aftur þó að varp mis-
færist í fyrsta skipti. Fjölg-
un hefur því verið lítil og
ekki að furða þó að fljótt gengi á
stofninn þegar farið var að veiða
hann gegndarlaust.
Veiðimenn í Kanada smöluðu fugl-
unum oft eins og fé í réttir eða
lögðu planka af klöppunum út í bát-
ana og ráku þá eftir þeim. Þess voru
þó dæmi að geirfuglar voru hafðir í
búrum og fóðraðir þar eins og hver
önnur gæludýr. Er sagt að þeir hafi
orðið býsna hændir að mönnum.
Æskan 13