Æskan - 01.12.1992, Page 54

Ijómsveitin „Doors“ var
stofnuð í Englaborg (Los
Angeles) f Bandaríkjum
Norður-Ameríku 1965. Forsprakki
hljómsveitarinnar var söngvarinn
og Ijóðskáldið Jim Morrison, þá 22
ára. Hinir voru klassískmenntaður
orgelleikari, Ray Manzarek, gítar-
leikarinn Robbie Krieger og trymb-
illinn John Densmore.
Fyrsta plata „Doors“, samnefnd
hljómsveitinni, kom út í ársbyrjun
1967. Platan átti verulegan þátt í
að breyta svipmóti rokkheimsins.
Þar vógu þyngst þessir þættir:
1. Jim Morrison var fyrsti
rokksöngvarinn sem skilgreindi sig
sem Ijóðskáld fremur en söngvara.
Fram til þessa voru rokktextar að-
eins innantóm orð sem hljómuðu
misvel við misgóðar laglínur. Frá
upphafi rokksins var laglínan það
sem dægurlagið snerist um. Hljóð-
færaleikur, söngur og söngtexti
miðuðust við laglínuna. Hún var
það sem máli skipti.
Hjá „Doors“ var það textinn eða
Ijóðið sem skipti mestu máli. í sum-
um „Doors“-lögum var nánast um
Ijóðalestur án eiginlegrar laglínu
að ræða. Undirleikurinn var þá
teygður spuna-blús.
Eftir á að hyggja var Jim Morri-
son ofmetinn sem Ijóðskáld. En
sem fyrsta Ijóðskáld rokksins var
eðlilegt að gagnrýnendur og al-
menningurfagnaði þessari breyttu
áherslu í rokki.
2. „Doors“ var fyrsta alvöru
rokkhljómsveit Bandarfkjanna.
21.
HLUTI
UMSJÓN: JENS KR. GUÐMUNDSSON
Fram til þessa voru rokkhljómsveit-
ir breskar, þ.e.a.s. frá endurreisn
rokksins undir forystu Bítlanna. Að
vísu kallaðist hljómsveitin „Byrds“
„svar Bandaríkjanna við Bítlunum"
en þar var fremur um rafmagnað
þjóðlagapopp að ræða en öskur-
rokk.
3. Ensku rokksveitirnar voru gít-
arhljómsveitir. „Doors“ voru hins
vegar með raforgel í forystuhlut-
verki.
2. „Doors“ steig stærra skref en
aðrar hljómsveitir í þá átt að lengja
dægurlagið úr 3ja mínútna form-
inu. Á jómfrúarplötunni er eitt lag-
ið hálf sjöunda mínúta að lengd og
annað ertæpar 12 mínútur.
5. Árið 1967 iögðu rokkhljóm-
sveitir metnað sinn f að flytja eig-
in tónsmíðar. Reyndar slæddist
alltaf einn og einn gamall blús-slag-
ari með, jafnt hjá Bítlunum, „Sto-
nes“, „Animals“ og „Doors“. En
„Doors“ dustuðu einnig rykið af
þýsku óperettulagi frá 1927, Ala-
bama-söngnum úr Risi og hnignun
Mahagonny-borgar, eftir Kurt Weill
og Bertholt Brecht.
Þarna í ársbyrjun 1967 þótti
flutningur og val „Doors“ á þessu
gamla óperettulagi djarft uppátæki.
Utsetning þeirra var framandi
blanda af kabarettmúsík og blús-
rokki.
Með flutningnum á Alabama-
söngnum opnuðu þeir áður lokað-
ar dyr á milli rokkmúsíkur og klass-
ískrar tónlistar. Nokkru síðar komst
í tísku meðal rokkhljómsveita að
klæða gömul klassísk verk í rokk-
búning, ekki síst eftir Kurt Weill en
einnig eftir Wagner, Bach o.fl.
(Hljómsveitin Trúbrot rokkaði t.a.m.
Pílagrímakórinn úr verki eftir
Wagner. Fleiri íslenskar hljómsveit-
ir spreyttu sig á sama lagi).
iillililir111
RFSLRPPHÐUR
BLUS
Titill: Bein leið
Flytjandi: KK-band
Útgefandi: Bein leið hf.
Þetta er önnur plata Kristjáns
Kristjánssonar og félaga. Að þessu
sinni fær persónulegur KK-tríóstíll-
inn notið sín enn betur en fyrr. Stíll-
inn byggir á einföldum, léttrafmögn-
uðum og hráum takt-blús, kántrí-
blús og órafmögnuðum kassagítar-
ballöðum.
Kristján fer yfirleitt vel með hása
og brothætta söngrödd sfna. Hljóð-
færaleikur er streitulaus - án
spennu og blessunarlega laus við
sýndarmennsku.
Kristján er skráður höfundur
allra sönglaganna, að undanskild-
um tveimur lögum úr kvikmyndinni
Sódóma Reykjavíkur. Annað er
gamalt „Flowers“-lag en hitt er eft-
ir okkar ástsæla Hauk Morthens. í
Sódómu-lögunum er KK-bandið
ekki jafnsannfærandi og í frum-
sömdu lögunum.
Bestu lög: Þjóðvegur 66 og
Vegbúinn (bæði úr leikritinu Þrúg-
ur reiðinnar. Síðarnefnda lagið lík-
ist mjög hálfrar aldar gömlu en sí-
vinsælu lagi, „Top Of Old Smokie“,
eftir Pete Seeger).
Einkunn: 9,0 (fyrir lög),
8,5 (fyrir túlkun),
4,0 (fyrir texta) = 7,2.
S 8 Æ S K A N