Kyndill - 01.06.1932, Blaðsíða 42

Kyndili
Jafnaðarstefnan
pesaum tiliganigi. Hann gerir það alls ekM til þess fyrst
og fremist að sikapa notagildi, framleiða skófatnað eða
aðra nytsama hluti, heldur gerir ha:nn það til þess eins
að græða fleiri peninga en hann áttí áður, að skapa sér
hagndb. Og hanin notar sér þann eignarrétt, sem hann
hefir keypt af vierkamanninum, á vinnuþneki hans, og
inotar það í t. d. 10 stuindir daglega, — og þá líta
reikningar hans allt öðru vísi út. Hann hefir fengið'
næstum helimiingi mjeiri váinnuafrakstur en hann hefir
látið peninga fyrir. Verkamaðurtinn hefir, í þær klsfc,
sem eru fram yíir 5 klst., skapað þann hugnaT), &
auðmaðurdnn stingur i eigin vasa. Pannig er allur hagn-
aður tíl kominn,, sem nú er í auðvaldsiþjóðfélaginu.
Og frá þrælkuðum verkalýð streymir hagnaðurinn til
verzlunarauðtaiannanna, banka og f jármálaauðmann'
an,na, Iandieigendanna, iðnaðarhöldanna, togaraeigend'
anna o. s. frv.; hver þeirra tekur sinn hlut frá fjöldan-1
um, sem á ao lifa á vinnuþreki verkamannanna, konum
þeirra og börnum. Rúmi'ð í þessari litlu bók leyfir ekki
að skýra það nánar, hverniig það fer fram.
Að síðuistu er rétt að geta ofurlítið um hina sögul'egu,1
þrótan hagnncmin's. Það er augljóst, að til þess að hagn-
aður geti myndast, er nauðisynlegt, að verkamaður
framleiði mieira niotagiildii en þarfir hans krefjast. Til
þess að þetta sé hægt, verður framleiðsluiðnfræðin að
ná visisiu hámarki. Meðan hin einföldustu þjóðskiipulög
ríktu, og afkast vinnunnar var svoi lítið, að maðurinn
með miiklu erfiðd gat a'ðeitas aflað sér brýnustu lífs*-
nauðsynja, var arðrán útilokaö. Þess vegna gat til
88