Almanak Ólafs S. Thorgeirssonar - 01.01.1909, Blaðsíða 100

78
ÓLAFUR s. thorgeirsson:
fór fram, varö alt annaö upp á teningnum. Þá fekk Lin-
coln 180 atkv.; Breckenridjje 72; Bell 30; en Doug’las aöj
eins 12 atkv. —Þegar víst var orðið, að Lincoln hafði náð
kosningu sem forseti Bándaríkjanna, fóru Suðurríkin að
undirbúa sig að rífa sig út úr sambandinu, því þau væntu
hins versta af honum hvað þrælahaldið snerti, og þegar
Lincoln tók við forseta-embæftinu 4. marz 1861, voru
Suðurríkiu komin í algjörða uppreist, höfðu myndað sér-
stakt ríkjasamband, kosið Jefferson Davis sér fyrir for-
seta og tekið undir sig allar eignir Bandaríkjanna innan
takmarka sinna. Lincoln var því nauðugur einn kostur
að senda her á hendur Suðurríkjunum, og er saga hans
næstu 4 ár eiginlega saga hins mikla borgarastríðs, sem
fieiri miljónir manna tóku þátt í og hundruð þúsunda
manna féllu í.
Það má nærri geta hvílíka sálarangist maður eins og
Lincoln tók út á meðan þetta voðalega stríð stóð yfir. En
samt var hann einbeittur í að viðhalda hinu upprunalega
ríkjasambandi, og tókst það að lokum með sinni frábæru
þolinmæði, stöðuglymdi og vitsmunum.
Hinn 2.sept. I862 gaf Lincoln út hið merkasta skjaþ
er hann noklcur tíma undirskrifaði, nefnil. yfirlýsinguna
um, að eftir 1. jan. 1863 skyldi allir þrælar í ríkjum þeim
og ríkjapörtum, sem voru í uppreist, vera frjálsir.
Lincoln virðist hafa borið gott skyn á hæfilegleika
annara.A það bendir h'. erja menn hann tók í stjórn sína og
hvaða menn hann setti yfir herinn. Hann sá að Ulysses S.
Grant herforingi (sem síðar varð forseti Bandaríkjanna)
var maðurinn, er múndi sigrast á uppreistarhernum, og
setti hann því yfir allan her Bandaríkjanna í marz 1864. í
apríl næsta ár (1865) var ófriðnum lokið, ríkjasambandið
frelsað frá eyðileggingu, og hið viðbjóðslega þrælahald
afnumið í þessari heimsálfu.