Fróði - 01.02.1912, Page 42

28 4
FRÓÐI
Ekki er ætíð jafnmikið af hverju af pessum efnum í komp-
tmum. I sumum er mest af línsterkju, í ððrum af iitu og í
öðrum mest af byggingarefni til nýrra líkama (protein).
Af þessu geta menn séð, að til þess að byggja upp fitu-
efni í ííkama mannsins, þarf smfikompur úr dýra eða jurtarík-
inu, sem hafi þesskonar efni í sér, til þess að byggja upp
vöðya eða bein eða taug eða heilakerfi þarf þau efni úr dý.a
eða jurta líkömum, sem hafa þau efni í sér, sem likami manns-
ins þarfnast.
Allir þeir, sem mest fást við efni þessi eru nú samdötna um
það, að hver og ein smákompa í líkatna dýra og manua er !i'
kafiega fíngerður lifandi einstaklingur, að nokkrit leyti sjálf-
stæður.
Menn vita t. d.,
1., að smákompan getnr dregíst saman líkt og vöðvar manns-
ins,
2., að hún er ákt:flega næm fyrir áhrifum og sveltti eins og
taugakerfið.
3., að hún ,’getur drukkið f sig og samlagað sér aðra líkami
eins og meltingarfærin.
4., að hún kastar burtu og hrindir frá sér gömlum slitnum efn-
um, en byggir sig upp af nýjum, svo sem við andardrátt eða
þegar æðarnar færa kompunurn næringu, en taka frá þeini
brúkuð efni. setn þá eru tlutt út úr lfkamanum á einn eður
annan hátt.
5., v i t a m e n n a ð k j a r n a r n i r í smákompunum
frjóvgast a f h i n u in } i f a n d i s m á k o m p u m fæða
þeirrar, er menn neyta. bær æxlasi; þannig, scnj
hver önnur skepna og margfaldast tii þess að haida við
lfkamanum,
6., í sjúkdómum vita menn, að smákompan drýr cg er flutt
burt, hún deyr einnig eí bún fær ekki neina næringu, og
hún getnr als ekki frjóvgast og getið af sér
a ð r a 1 i f a n d i s m á k o m p n, c f a ð s m á k o m p u t'
fæðnnnar, sem eiga að frjóvga hana, sem
h ú n á a ð æ x 1 a s t i>1 e ð , e r u d a u ð a r , í b t a ð i n ti
f y r i r a ð v er a 1 í f a n d i.
En það sem menn ekki vita og þ.ið, sem rnenn ekki tak»