Heimilisblaðið - 01.01.1949, Blaðsíða 5

H EIMILISBLAÐIÐ
38. árgangur, 1.—2. tölublaS — Reykjavík, ju/iúar—febrúar 1949
Alpjóðamálið Esperanto
i.
J7ITT þeirra fjölmörgu verk-
efna, sem ekki verður öllu
lengur komizt hjá að finna ein-
hverja lausn á, vegna stórauk-
inna samskipta hinna ýmsu
þjóða, er upptaka álþjóðlegs
lijálparmáls, er notað verði í
hvers konar viðskiptum þjóða,
félaga og einstaklinga, er ekki
mæla sörnu tungu. öllum hugs-
andi mönnum er sú staðreynd
ljós, hvílíkum örðugleikum
málaglundroðinn veldur, jafnt
á fundum og þingum, sem full-
trúar af ýmsum þjóðernum
taka þátt í, sem og öllum utan-
ríkisviðskiptum. Ennfremur í
verzlun og viðskiptum öllum,
ferðalögum, og í stuttu máli
sagt, öllum þeim erindrekstri,
sem menn verða að gegna við
aðilja af öðru þjóðerni en sínu
eigin. Þetta vandamál er ekki
nýtt; það hefur verið um það
fjallað áratugum saman, án
])ess að menn liafi borið gæfu
til að ráða fram úr því þann
veg, að allir liafi orðið á eitt
sáttir. Óhófleg eyðsla fjár og
tíma er afleiðing þessa, auk
hins margvíslega misskilnings,
ósamkomulags og tortryggni,
sem málaglundroðinn óhjá-
kvæmilega leiðir af sér. Öllum
er ljóst, að úrbætur eru fyrir
liendi, ef menn aðeins gætu
komið sér saman um, livaða
leið skuli valin. Hér verður
fjallað nokkuð um þá leið, sem
margir hinna mætustu manna
hafa lagt til, að farin verði,
sem sé upptöku alþjóðamáls-
ins Esperanto, sem þegar lief-
ur alllanga reynslu að baki sér
sem sh'kt og hvarvetna hefur
reynzt Iilutverki sínu vaxið.
II.
Fram liafa komið raddir um
það, að lieppilegast muni verða,
að velja einhverja þjóðtungu
sem alþjóðamál, og mun ensk-
an eiga þar einna mestu fylgi
að fagna. Þar er því til að
svara, að þess er engin von,
að menn geti orðið sammála
um, liver þjóðtungnanna skuli
gegna því veglega hlutverki.
Tungur smáþjóðanna munu
naumast koma til greina. Geta
menn svo glímt við þá ráðgátu,
ef þeir telja það ómaksins vert,
hver stórþjóðanna sé líklegust
til að samþykkja, að þjóðtunga
einhvers annars stórveldis njóli
þeirra sérréttinda, að verða val-
in sem alþjóðamál. Auk þess
eru þjóðtungurnar það vand-
lærðar, að af þeirri orsök einni
er óliætt að varpa þeirri tillögu
fyrir borð, að samþykkja ein-
liverja þeirra sem alþjóðlegt
lijálparmál. Enn er það atriði
þungt á metunum í því sam-
bandi, að yrði þjóðtunga tekin
til notkunar sem alþjóðainál,
nytu eigendur liennar stór-
felldra forréttinda í viðskipt-
um sínum við aðrar þjóðir, þar
eð þeir væru liinir einu, sem
málið töluðu til lilítar. Má
nærri geta, hver viðbrögð t. d.
Frakka, Rússa, Kínverja o. fl.
yrðu, ef tillaga kæmi fram um
það, að viðurkenna ensku sem
alþjóðamál. Ætli þeim þætti
sinn lilutur ekki allmjög fyrir
borð borinn og teldu engu
minni ástæður mæla með því,
að þeirra eigin tungur yrðu fyr-
ir valinu. Ástæður virðast því
nógar til að ætla, að þessi leið
verði aldrei farin.
III.
Allir, sem einliverju sinni
liafa fengizt við tungumálanám,
vita, livílíks óhemju tíma slíkt
nám krefst. Nú er ástandið í