Jólablað félagsins Stjarnan í austri. - 24.12.1915, Blaðsíða 32

tilraunaaðferðum og segir þeinr liver árangurinn muni verða,
ef þeir fylgi nákvæmlega fyrirskipunum hans. Kennarinn eyðir
ekki límanum í langar umræður fram og aflur um gildi íyrir-
skipana sinna; liann kennir að eins; og nemendurnir byrja
ekki á því að grafast fyrir það, hvort aðferðir kennarans eru
rétlar eða rangar; þeir læra það, sem þeim er sagt.
Vaklboðin fræðslualriði eru nauðsynleg hæði í trú og vís-
indum til þess að nemandinn geli lekið sem fyrsl framförum í
því, sem hann leggur sig eftir að nema. Þau gefa honum kost
á að hyggja á reynslu annara manna, og færa sér þekkingu
þeirra í nyt. Viðurkend og valdboðin fræðslualriði fela í sér
sannindi eða það sem menn skoða sem sannindi.
Meðal visindamanna er það ahnent viðurkent að nem-
andinn verði fyrst að »lifa í lrú«, það er að segja: hann
verður að laka trúanlegt það, sem hinir eldri og reyndari
segja honum; þá er liann á byrjunarstigi; síðan verður hann
að »lifa í skoðun«, það er að segja: rannsaka sjálfur það sem
honum liefir verið kent, verður að aila sér þekkingar af eigin
reynslu og liælla að fara eftir annara sögusögn. Hann verður
sjálfur að sjá og athuga, livort það sé rélt sem kennari hans
fræddi hann á í fyrstu. Ef liann ætlar sér að verða sannur
vísindamaður, má hann ekki láta sér nægja að trúa því einu,
sem kennari lians sagði honum og að eins af því að liann
sagði honum það, og ekki einhver annar, sem hann liafði
minna álil á. Hann verður að þekkja grundvöllinn, sem öll
vísindamenska hans hvílir á. Og kennarinn skoðar ekki þrá
hans eftir að skilja lilutina til hlítar sem óhlýðni við sig eða
að neinu leyti viðsjárverða. Hann teldi það jafnvel alt annað
en æskilegl, að nemandinn láti sér nægja að trúa að eins því
sem honum hefði verið kent. Vísindamaðurinn verður að vita
vissu sína og vissan verður að vera reist á eigin reynslu og
32