Kirkjuritið - 01.10.1966, Blaðsíða 39

KIRKJURITin
373
n'enn Shaftesbury og samverkamenn lians að nokkru leyti.
Allir eru þeir miklir'áhrifamenn og vinna markvert siðhótar-
st*arf, samtaka um að efla velferð fólksins.
Arið 1826 var Shaftesbury kosinn á þing í fyrsta skipti. Sam-
vasmt dagbók hans, virðist hann Iiafa átt í nokkru hugarstríði
við sjálfan sig fyrstu árin á þingi, fundizt æskilegt að þurfa
* kki að fást við opinber störf, en hina stundina gert sér ljóst,
khið geti notað jafnvel hina óverðugu til að koma vilja sín-
J11'1 í framkvæmd. Hann kynntist fljótt ýmsu miður skemmti-
,pgu, var skipaður í eftirlitsnefnd varðandi málefni Indlands
°g fékk þá að vita um þá siðvenju þar, að ekkjur mættu ganga
‘l bálið, er lík manna þeirra væru brennd og til þess væri bein-
uiis ætlast af þeim. Hann vildi strax ráðast gegn slíku ódæði,
‘11 hlaut aðeins háð og spott og ráðleggingu að skipta sér ekki
slíku, en svo fór þó, að aðeins ári síðar var siðvenja þessi
°nnuð fyrir tilstilli annars manns.
I’á var Shafteshury einnig skipaður í nefnd, er rannsaka
skvldi meðferð geðsjúkra og vitskertra. Víðast hjuggu þessir
'Uenn við hin hörmulegustu kjör, voru oft handjárnaðir og
Uekkjaðir og kássað saman í hinum óvistlegustu vistarverum.
j 1 dæmis voru í einu hælinu 400 í mestu þrengslum og liörmu-
°gasta aðbúnaði. Um lielgar voru þeir látnir matarlausir, þegar
J'msjónarmennirnir voru ekki viðlátnir, en þeir voru oft óupp-
ýstir og verstu hrottar. Shaftesbury kvnnti sér sjálfur ástandið
* bessum vistarverum, og hann segir: „í einu af fyrstu her-
ergjunum, sem við skoðuðum (hann kallar það herbergi)
'oru 150, haldnir alls konar sturlun, fjöldi þeirra hlekkjaðir
'*ð veggina, sumir óðir . . . Aldrei fyrr sá ég neitt svo hræðilegt
°g aumt.“
kíann tók þetta strax upp á þinginu og þar með voru fyrstu
slJorin stigin að hans mesta lilutverki, en litla grein gerði liann
l'1 fyrir því, hvílík átök og hvílíkt stríð var framundan. Nefnd
.1:, ði verið skipuð til að kanna kjör vinnandi barna og unglinga
j_ Verksmiðj unum. Formaðurinn hét Michael Sadler. Hann
Umti sér ástandið í verksmiðjunum og flutti um það mikla
Árslu. Shaftesbury kvnnti sér þá skýrslu vel. En nú komu
n>’iar kosningar og stjórnarskipli. Michael Sadler komst ekki
Ur á þing, og þar var þá enginn til að bera fram frumvarp