Sumargjöf - 01.01.1908, Page 45

Sumargjöf.
41
Þeir hafa átt við sömu kjör að búa og við. Á
öllum tímum hefir hetjan orðið að berjast við freist-
arann með brauðið og mannvirðingarnar, við þröng-
sýna dóma, ldíkufarg og smásálír — meira að segja
við samsinnisgaggið í melrökkunum! En þessar
hetjur sigruðu af því að þær voru hugrakkar. Og
livert tímabil sem hefir borið hugsanir sínar til sig-
urs, hvert tímabil sem frægðarljóminn hefir leiftrað
yfir, sem hefir fóstrað skapandi og endurnýjandi
krafta — hefir einmitt alið marga hugrakka menn.
Á slíkum tímabilum þarf minni hug til þess að
vera hugrakkur. Því enginn enginn eiginleiki grefur
eins um sig — nema hugleysið! — Öll snauð tírna-
bil, feyskin og frægðarlaus, hafa alið eintómar rag-
geitur. Þegar hugrekkið liggur ekki í loftinu, þá
þarf meira til þess að gæta þess en afla!
Við lifum á tímabili sem er illa fallið til þess
að stappa í menn stálinu. Því breytingatímar draga
liug úr mönnum, en liann er mjög kominn undir
öruggleik þeirn sem óbifanleg sannfæring skapar.
En sé mönnurn annarsvegar hætt við að missa
kjarkinn á byltingatímum, þá er hins vegar því meiri
ástæða til þess að reyna að afla sér hans aftur, þar
eð alt at verður að velja um í nýjum vandamálum
og um nýjar skoðanir. Það þarf hugrekki til þess að
leita sannleikans, en það þarf líka hugrekki til þess
að geta verið án hans, þegar við getum ekki öðlast
hann; liugrekki til þess að starfa og hugrekki til þess
að hvílast; það þarf hugrekki til þess að grípa ham-
ingjuna — og til þess að fórna henni. Stundum er
hugrekkið fólgið í því að bíða, stundum í því að
voga. í dag þarf þess máske við til þess að standa
einn sér, á morgun til þess að taka höndum saman