Sjómannadagsblaðið - 12.06.1960, Blaðsíða 30

Keisarinn og sonur hans voru viðstaddir hina hátíðlegu stund, er skipið fór að hreyfast
fyrir gufuafli.
eins de Garay hefði gabbað keisar-
ann, heldur yrði einnig bein orsök
þess, að Don Pedro kæmist í ónáð
fyrir það, að hafa beitt sér fyrir því,
að fá keisarann til þess að vera við-
staddan. En það var almennt vitað,
að keisarinn var uppstökkur og
reiðigjarn, ef ekki allt gekk eins og
til var ætlazt.
Skonnortan „Trinidad“, sem var
110 tonn að stærð, kom til Barcelona
einn góðan veðurdag, úr einni af sín-
um mörgu ferðum til Coimbre, full-
hlaðin korni. Skipstjórinn og með-
eigandi að skipinu, Pedro de Schazza,
sem á þeim tíma var þekktur maður
í sínu starfi, mótmælti af öllum
kröftum, en árangurslaust, þegar
nokkrir sjóliðsforingjar úr hinum
keisaralega flota, tóku skip hans með
valdi og létu hefja vinnu við að
breyta skipi hans á hinn furðuleg-
ast hátt.
„Trinidad“ var þrímastrað skip,
með ráseglum og formastri. Fram-
stafn og skutur var talsvert upp-
hækkað — en aðaldekkið tiltölulega
lágt. Rétt frammi undir bakkanum
á aðaldekkinu var byggt eldstæði.
Ofan á það var reistur stór kúlulag-
aður koparketill, en við hann var
tengdur mjór og langur reykháfur.
Frá katlinum lágu ótal leiðslur og
pípur í stóran kassa, er var boltaður
niður á miðdekkið. En járnöxull var
lagður frá kassanum og við hann
tengd stór hjól, sitt á hvorri skips-
hlið.
A hafnarbakkanum var reist mik-
ið hásæti og kringum það pallar fyr-
ir aðalsmenn og hirðfólk, en þar fyr-
ir utan afgirt svæði fyrir mikinn
fjölda áhorfenda, sem talið var að
myndu verða viðstaddir.
Snemma að morgni 17. júní 1543
komu hermannaflokkar í skínandi
brynjum og stilltu sér upp umhverf-
is hásætið, en sjóliðsforingjar úr
flotanum fylgdust með því af mikilli
árvekni, að öll segl og árar væru
flutt í land úr „Trinidad“. Opinberir
embættismenn — þar á meðal hinir
óánægðu herforingjar — fylgdust af
athygli með því, er Blasco de Garay
og aðstoðarmenn hans kveiktu eld
undir hinum stóra koparkatli. Eftir
stutta stund gaus mikil reykjarsúla
upp úr hinum langa reykháf og jafn-
hliða fór að sjóða og krauma í katl-
inum og hinum mörgu leiðslum og
pípum.
Keisarinn og hinn ungi sonur hans,
Philip prins, komu til hafnarinnar
um hádegisbil og var fagnað með
herblæstri og fánakveðjum. Þeir
voru áhorfendur að hinu sögulega
augnabliki, er „Trinidad11 sleppti
landfestum — þeir sáu reyksúluna
þykkna og stíga hærra, þeir sáu hin
stóru hliðarhjól fara hægt og rólega
að snúast. „Trinidad“ var komin á
hreyfingu! Með langan kjölslóða á
eftir sér, klauf fyrsta gufuskip ver-
aldarinnar hafflötinn. ...!
Ravego, sem sat við hlið keisar-
ans, notaði tækifærið til þess að láta
í ljós það álit sitt og annarra sér-
fróðra manna, að þetta gufuskip de
Garays væri alltof margbrotið til
þess, að það gæti nokkurn tíma haft
hagkvæma þýðingu. Hann gat þess
ennfremur, að ketillinn gæti auð-
veldlega sprungið, og allur sá útbún-
aður, sem væri á dekkinu, gæti eyði-
lagzt á augabragði af einni fallbyssu-
kúlu. En keisarinn hlustaði ekkert
á það, sem hann var að segja. Hann
var uppnuminn af því furðulega,
sem fyrir hann bar. Og hann fyrir-
skipaði Ravego umsvifalaust, að til-
kynna Blasco de Garay, að koma til
viðtals við sig hið allra bráðasta.
En Garay komst aldrei í móttök-
una hjá keisaranum. Því strax sama
kvöldið fór keisarinn í miklum flýti
frá Barcelona. Hraðboði hafði flutt
honum fregnir af því, að hertoginn
í Cleeves væri að undirbúa uppreist,
og líkindi væru til þess, að hann
fengi aðstoð frá Frakklandi. Það var
því um að gera að slá uppreistina
niður strax með harðri hendi.
Þessi þróun atburðanna kom eins
og sending af himnum ofan fyrir
Ravego og kumpána hans, og þeir
brugðust skjótt við. A meðan athygli
keisarans var beint að öðrum verk-
efnum heldur en Garay og gufuvél
hans, var um að gera að nota tæki-
færið. Þeir sendu de Garay strax
fyrirskipanir, sem hann að mestu
leyti fylgdi. Hann lét taka ketilinn,
allar leiðslur og hliðarhjólin af
„Trinidad11, og allt var þetta flutt til
geymslu á hinu keisaralega skipa-
verkstæði í Barcelona. En einhvern
veginn tókst honum að koma sjálfum
vélaútbúnaðinum undan, án þess að
þess yrði vart.
Hvað síðar skeði, á bak við tjöldin,
er nú aðeins hægt að gizka á. En
nokkrum dögum síðar var de Garay
hækkaður í tign, gerður að aðstoðar-
aðmírál, og fékk jafnframt afhenta
mikla fjárhæð. Ennfremur var hon-
um greiddur allur sá kostnaður, er
hann hafði lagt fram við tilraunir
sínar. Og loks var honum afhent
landareign í Kastilaníu, en þar lifði
14 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ