Sjómannadagsblaðið - 12.06.1960, Blaðsíða 38

Fögur dýr og firna ljót
Sjójurtagarðar og sjódýrasöfn laða
að sér mikinn fjölda manna, af því
að hafið býr yfir fegurð, sem á engan
sinn líka á landi. Sumar lífverur und-
irdjúpanna eru of litlar til þess að
maður geti greint þær, en þó gæða
þær undirdjúpaheim sinn mikilli feg-
urð. En það verður einnig að játa,
að margir sjávarbúar eru firna ljót-
ir.
Það er ekki undarlegt, þótt menn
verði hræddir, þegar þeir sjá skepnu
með stór, starandi augu, tennur eins
og í stórri sög, og sporð og ugga búin
illkvittnislegum beingöddum. En
þótt einkennilegt virðist, gera ljót-
ustu og hroðalegustu skepnur í sjón-
um manninum sjaldan mein, enda
þótt þær berjist innbyrðis upp á líf
og dauða. Og fyrir hverja ljóta
skepnu eru margir tugir fagurra og
forvitnilegra.
Menn þreytast ekki á að virða
fyrir sér skæra liti páfagauksfisks-
ins og tíguleika hans, þegar hann
skýzt innan um blaktandi gróður í
kórallagarði. Það er einnig skemmti-
legt að sjá litla blossana í kjölfari
skips eða brotnandi öldufaldi, en
margir sjófarendur gera sér ekki
grein fyrir og hafa engan áhuga á
því, að þessir litlu blossar stafa frá
örsmáum verum, sem kölluð eru
maurildi. Þegar fiskur skvettir sér,
sindrar allt í kringum hann, eins og
kveikt hafi verið á flugeldum.
En fegurð hafsins birtist í annarri
mynd undir yfirborðinu. A það sér-
staklega við, þar sem kórallar
byggja furðugarða sína, sem eru dá-
samlega fagrir. Sólin, er síar frá
suma af geislum sólarinnar og deyf-
ir aðra, breytir litum fiska, sem
skjótast um, og alls konar gróðurs,
sem bærist fyrir straumi, svo að
menn hafa aldrei séð aðra eins lita-
dýrð á þurrlendinu. Hin tiltölulega
nýja skemmtiíþrótt, sem fólgin er í
að kafa með öndunartæki, sem nær
upp á yfirborð sjávar, gefur mönn-
um kost á að virða fyrir sér undur,
sem atvinnukafarinn einn sá til
skamms tíma.
Eitt af því fegursta, sem sjórinn á
í fórum sínum, er sæfífillinn, sem er
með margvíslegum litum og tilbrigð-
um, en hann festir sig við kletta
milli hæsta og lægsta fjöruborðs. En
þrátt fyrir nafnið, og þótt hér virð-
ist um blóm að ræða, er sæfífillinn
dýr, og þeir einir reyna að tína hann,
sem þekkja hann ekki. Sæfífillinn
hefur nefnilega fálmara, sem hann
getur stungið með og stundum svo,
að mikill sársauki getur hlotizt af.
Margar hroðalegar sögur eru til
um hákarla. Þeir eru ljótir fiskar,
allar 200 tegundirnar, og eru að auki
kjötætur, svo að hrollur fer um
menn, er þeir heyra þá nefnda.
Hættulegir hákarlar eru líka raun-
verulega til, einkum við Astralíu,
þar sem grái eða Astralíuhákarlinn,
sem er tiltölulega lítill, drepur jafnt
og þétt menn, sem synda í sjónum,
þrátt fyrir allar aðvaranir, eftirlit
og hlífðarnet. En margar algengustu
hugmyndirnar varðandi hákarlinn
eru byggðar á sögum friðsamra æv-
intýramanna, er eiga heima svo langt
frá sjó, að þeir hugsa upp ævintýri,
sem á honum gerast. I flestum þess-
arasagna um skelfingu og naumlega
undankomu birtist svartur bakuggi
upp úr sjónum til að aðvara hetjuna
eða skelfa áhorfandann eða æsa
hverjar þær tilfinningar, sem höf-
undurinn vill vekja. Sannleikurinn
22 SJÓMANNADAGSBLAÐIÐ