Eimreiðin - 01.01.1946, Blaðsíða 36

16
KJARVAL
EIMREIÐIN
skútur, var t. d. lengi á „Bergljót“ og „Millie“ og fleiri skipum
og var ágætur sjósóknarmaður.
Meðan liann var til sjós, fór hann að teikna og mála, og menn-
irnir í „Öldunni“ veittu honum athygli og dálítið fé, og svo gerði
alþingi eins. Síðan eru 30 til 40 ár.
Þann tíma hefur Kjarval verið vaxandi maður að vinsældum
og list, að skilningi á formi og litimi.
Fyrstu myndir Kjarvals, sem athygli vöktu, voru sjávarmyndir
eða liafísmyndir, flestar vatnslitamyndir. Margar • þeirra voru
fallegar og alger nýmæli.
Svo fór Kjarval utan og í listaháskólann, Kunstakademíið í
Kaupmannahöfn, og lauk þar prófi. Síðan eru lil eftir liann
nokkrar myndir af dönsku landslagi, t. d. skógarmyndir. Þá
gerði liann einnig ýmsar svartlitamyndir og einkum rauðkrítar-
myndir, meðal annars hafna- og skipamyndir með sterkum,
ákveðnum, en þó mjúkum dráttum.
Kjarval hefur farið allvíða um lönd, til Rómaborgar og víðar
um Italíu að loknu skólanámi 1918. Hann hefur verið við nám í
London og í París og farið til Suður-Frakklands, til að skoða
sig um, og verið í Noregi og Svíþjóð. Hann hefur verið ferða-
maður og atliugull áliorfandi í öllum þessum löndum. En liann
liefur alltaf átt heima á Islandi, og list hans hefur verið íslenzk
list, verkefni hans íslenzk, skilningur lians íslenzkur. Það bezta
í persónu og í list Jóhannesar Kjarval er íslenzkt, en það hefur
gengið í gegmun hreinsunareld evrópiskrar listar, bæði öfgar
liennar og ágæti. Það væri liægt að rekja slóð ýmsra „isma" i
verkum Kjarvals — og ef til vill gerir það einhver listasögu-
maður. Það væri hægt að tala dálítið um Kjarval og Turner,
um Kjarval og danska og norska málara. Það gæti meira að
segja verið fróðlegt. En það skemmtilegasta og atliyglisverðasta,
sem um er að ræða í sambandi við Kjarval, er íslenzk náttúra
og íslenzkt líf og þjóðtrú.
Islenzk náttúra verður ekki viðfangsefni listamanna fyrr en
nokkuð seint. Það sjónarmið, sem menn liöfðu á íslenzkri nátt-
úru fram á síðustu öld, var fyrst og fremst liagrænt sjon-
armið. Menn töluðu um landgæði og landkosti fremur en um
fegurð landsins. Sjórinn varð mönnum einnig fyrr efni í skáld-
skap en landið. Það eru til fleiri svipmiklar sjávarkemiingar en