Eimreiðin - 01.01.1956, Page 23

Dr. Valtýr
GruSmundsson
eítir Jónas Jónsson.
Bl,
^okkrn fyrir síðustu aldamót kom farandkona á bæ nærri
■onduósi og var spurð tíðinda. Þá mælti hún: „Nú er Valtýr
a^lrin að hækka.“ Blöðin höfðu skömmu áður flutt þá fregn,
, utaður, sem hafði fæðzt upp í örbirgð og umkomuleysi þar
’eraðinu, væri orðinn mikill maður og doktor við háskól-
Iv'1 1 Kaupmannahöfn. Fleiri mönnum en farandkonunni
tu þetta söguleg tíðindi. Doktorinn hét Valtýr Guðmunds-
, • trann var fæddur 1860, óskilgetinn sonur sýsluskrifarans
^únaþingi, Guðmundar Einarssonar, og Valdísar Guð-
ndsdóttur, ungrar stúlku úr Staðarsveit. Guðmundur
Uskrifari og Einar faðir hans voru Húnvetningar, kunnir
i , ,u' °g fræðimenn, unnu mjög þjóðlegum fræðum og voru
y lr skáldmæltir. Guðmundur sýsluskrifari andaðist meðan
altýr var barn að aldri, en skildi drengnum eftir dálítinn arf,
e'íl. ^om honum að góðu ltaldi síðar. Valdís, móðir Valtýs,
lst síðar skagfirzkum bónda og bjó um stund á heiðarbýli,
i , rri Sauðárkrók. Ekki virtist þeim hjónum, að þeirra mundi
haf^ framtlð á íslandi og fluttu byggð sína vestur um
, > með efnilega dóttur, sem síðar hefur orðið forvstukona
Pjoðræknismálum íslendinga vestan hafs. Valtýr var að
ýtu alinn upp hjá vandalausu fólki við harða lífsbaráttu og
t eftirlæti. Honum stóð til boða að fara til Ameríku með
Ur sinni og stjúpföður, en það vildi hann ekki, þrá hans