Eimreiðin - 01.01.1956, Side 30

18
EIMREIÐIN
bankinn yrði lagður niður og erlendum hlutabanka lengi*1
seðlaútgáfan, því að með þeim hætti gæti þjóðin fengið mnn
meira fjármagn til eflingar atvinnuvegunum, heldur e11
Landsbankinn réði yfir. Stöðulögin voru óneitanlega Iranr
faraspor frá innlimunarstefnu Dana á þjóðfundinum, og fjat'
magn fslandsbanka varð lyftistöng í útvegsmálum íslend'
inga, en samt varð skoðun Valtýs á báðum þessum málnn'
honum til mikils álitshnekkis, jafnvel eftir að málamiðlunai'
stefna hans var orðin meira eða minna viðurkennd regla 1 lS'
lenzkum stjórnmálum. Sérstaklega var þessari aðferð að
um jalnaði beitt í skiptum íslendinga og Dana í frelsismáhnin
þar til þeirri deilu lauk með lýðveldisstofnuninni 17. j11111
1944.
Hannes Hafstein, keppinautur Valtýs, var sontir Pétui'’
amtmanns Hafsteins á Möðruvöllum og Kristjönu Gunl
arsdóttur, systur Tryggva bankastjóra. Hannes liafði til a<
bera flesta þá eiginleika, sem mega prýða lorystuinann 1
lýðræðislandi. Hann var vel vaxinn, manna fríðastur, vasku
íþróttamaður, snjall ræðumaður, hugkvæmur í úrræðunn
djarfur, en þó varfærinn í félagsmálum. Að eðlisfari var hann
bjartsýnn, hlýr í viðmóti, rnikill samkvæmismaður og kunn1
jafn vel að vera með tignum mönnum og þeim, sem sátu f°r
sælu megin í lífsbaráttunni. Valtýr kvað síðar upp
og almenningur um baráttuhæfni þessara tveggj;
inga. ,,Það var,“ sagði hann, ,,á einskis manns færi að sigfaSj
á glæsimennsku Hannesar Hafsteins." Enn var það Valtý
óhagræðis í stjórnmálabaráttunni, að hánn var dansku^
émbættismaður. Hefur íslendingum jafnan reynzt erhtt •
samræma baráttu fyrir íslenzku sjálfstæði við embættisstörf
sama
i andstæð-
Danmörku.
Eftir miklar sviptingar og lieitar deifur í kosningahríð1111
eftir aldamótin varð Hannes Hafstein fyrsti íslenzki ráðlier
ann og flutti stjórn íslenzkra mála til Reykjavíkur veturin1
1904. Það féll í hans hlut að hefja fjölþætta og gifturíka llin
bótastarfsemi í landinu. Kom þá svo glögglega í 1 jós, að e
varð úm deilt, að íslendingar kunnu betur að stýra landi sín1
heldur en erlendir menn. Valtýr varð nú minnihlutaleiðtog
á þingi í heilt kjörtímabil fyrir ófrjóu andófi gegn hinni nVl