Ægir - 01.11.1930, Blaðsíða 22

252
ÆGIR
Nýjungarí líffræði þorsksins.
Johannes Schmidt, hinn frægi danski
fiskifræðingur, sem mest hefir gert að
því að rannsaka hrygningu og vöxt ál-
anna og þorsksfiskanna, hefur líka unnið
allmikið að því að finna hvernig áhrifin
sem umhverfið (hitinn o. íl.) hefir á ýmsa
fiska, geta valdið því, að af þeim komi
smám saman fram mismunandi kyn
(Racer). Einn af þeim fiskum, sem hann
hefir rannsakað mest í þessu tilliti, er
þorskurinn. En Schmidt hefur nú, ekki
fremur en endranær, bundið rannsóknir
sínar við sjóinn heima fyrir (t.d. Hróars-
keldufjörð, sem hann er alinn upp við),
þegar um þorskinn er að ræða, því að
hann hefur haft til rannsókna þúsundir
fiska frá öllum löndum við norðan-
vert Atlantshaf, heimkynni þorsksins,
frá Bandaríkjum N-Am. til Grænlands,
frá Ermarsundi til íslands og frá Norður-
Noregi til Eystrasaltsbotna og komist að
þeirri niðurstöðu, að á ýmsum svæðum
eru ólík þorskkyn, samfara ólíkum sjáv-
arhita, og hafa þessi kyn ýms einkenni,
ólík eftir staðháttum.
Einkennin, sem próf. Schmidt hefur
sérstaklega tekið til athugunar, sem góð
kynseinkenni, er tala hryggjarliða og
geisla í 2. bakugga fisksins (sbr. bók
mína, Fiskarnir, bls. 220), og hefur hann
komist að þeirri niðurstöðu, að tala þess-
ara hluta fari hækkandi eftir því sem
fiskurinn lifir eða vex upp í kaldari sjó,
og hún er líka hærri i fiskum, sem vaxa
upp á djúpu, en þeim sem vaxa upp á
grunni. T. d. er hryggjarliðatalan í þorski
frá Suður-Noregi 52,i—52,s að meðatali,
en frá Norður-Noregi 53,*—53,g í þorski
úr Þrándheimsfirði 52,4 en i þorski veidd-
um fyrir utan fjörðinn 53,76.
Hryggjarliðatalan í islenzkum þorski
er 52,s — 53,« (eða mjög svipuð og við
norðanverðan Noreg, hæzt við NA-strönd-
ina, lægst við SV-ströndina, og talan getur
jafnvel verið breytileg eftir árum (sjávar-
hitanum sem seiðin uxu upp í). Ettir
þessu greinist þorskurínn hér við land í
kyn sem vaxið er upp i hlýjum sjó og
kyn sem vaxið er upp í kaldarisjó, í inn-
fjarðakyn og rúmsjávarkyn, og rann-
sóknir á þessum kynseinkennum geta
sagt nokkuð um göngur fisksins. Þannig
má sjá að Hvalsbaks-þyrsklingurinn.sem
stundum veiðist hér svo mikið á Hval-
baksbanka á vorin, er austfirzkt kyn,
vaxið upp við Austurland, svo að eitt
dæmi sé nefnt.
Schmidt hefur skýrt frá þessum rann-
sóknum sínum í riti, sem komútihaust
á dönsku (og frönsku): Den atlantiske
Torsk og dens lokale Racer i Meddel.
fra Carlsberg Laboratoriet, 18. Bd. Nr. 6.
B. Sœm.
Fréttir frá Canada.
Danski ræðismaðurinn i Canada getur
þess í bréfi dags. 31. okt. sl., að fiskur
hafi verið mjög tregur á Newfoundlands-
bönkunum, kringum hálfeyjuna Burin,
sem liggur á miðju svæðinu, þar sem
umbrotin urðu mest á mararbotni, í des-
ember í fyrra og getið er í 2, tbl. Ægis
þ. á.
Er almenningsálit, að fiskleysi á þessu
svæði, eigi rót sína að rekja til þeirrar
breytingar, sem á sjáyarbotni hafa þar
orðið. Eins og í annari skýrslu er getið,
(Ægir nr. 10 þ. á), byrjuðu fiskveiðar
vel á Newfoundlandsbönkunum og héld-
ust vormánuðina, en eftir miðjan júlí
varð varla vart.
Aðalorsökin til fiskileysisins, telja menn