Ægir - 01.10.1939, Page 13

Æ G I R
227
geta þess, að skonnortan „Skálanes",
sem er 235 rúmk, var smíðuð fyrir 120
þús. kr. í Frakklandi árið 1931. „Skála-
nes“ er enn bezta skipið í færeyska fiski-
flotanum, og eitt af þeim fáu, sem hefir
borið sig. Aftur á móti bafa öll nýbyggð
skip frá dönskum skipasmiðastöðvum,
að sárafáum undantekningum, orðið að
skipta um eigendur, svo að þau kæmust
niður í arðbært verð.
A liverju þessara skipa bafa í fyrstu
mnferð tapazt um 50 þús. kr. Það er skilj-
anlegl, að það hlýtur að ganga seint með
endurnýjun fiskiflotans, þegar skilyrðin
fyrir endurnýjuninni eru þau, að liinn
færeyski eigandi þarf að greiða 10—20
þús. kr. í sinn hlut af fyrsta óhjákvæmi-
lega tapinu af skipinu. Jafnframt þó rikið
tapi 30—40 þús. kr., er tapið þannig mjög
tilfinnanlegt fjæir liið færeyska þjóðfé-
lag. Styrkur ríkisins til endurnýjunar
fiskiflotanum er þess vegna í rauninni
styrkur til danskra skipasmíðaslöðva, og
í þeim stvrki tekur sá Færeyingur drjúg-
an þátt, sem fórnar sér í nokkur ár til
þess að vera „eigandi“ þessara dýru, nýju
skipa. Færeyskar fislcveiðar liafa — að
undanteknum fáeinum árum eftir alda-
mótin, þegar skúturnar seldu töluvert af
nýjum fiski á enskan markað — ein-
göngu vei'ið bvggðar á saltfisksfram-
J.eiðslu.
Saltfiskframleiðslan boi'gaði sig vel til
að byi’ja með, sem sést á því, að auk þeirra
mörgu skipa, sem keypt voru árin 1890
1928, Iiafa byggðirnar á sama tíma al-
gei'lega skipt um svip, litlu, gömlu liúsin
bafa að mestu leyti rýmt fyrir nýjum,
rúmgóðum húsum, og sparifé óx með úri
liverju. Þelta getur virzt merkilegt, þegar
það er hugleitt, livað vorvertíðarlilutur-
inn befir verið lílill rnörg undan farin ár,
eða 5—600 kr. bjá skútumönnum, og 700
—1000 kr. lijá þeim, er veiða á skonnort-
um. Fjölskyldurnar bafa j>ó komizt nokk-
urnveginn af, og margar vel, stafar það
fyrst og fremst af því, að þjóðin hefir í
lieild lifað spart og nægjusamlega, og að
næstum allur fiskurinn befir verið fluttur
út þurrkaður, og við það befir útflutn-
ingsverðmætið aukizt verulega og lieima-
fólk fiskimanna aflað sér talsverðra
tekna í verkalaunum við fiskþurrkun.
Þess utan gáfu fiskveiðarnar á heima-
miðum á vetrum nokkrar tekjur.
Þetta ástand er nú alveg brej'tt. Spánn,
sem var aðalkaupandi saltfisksins, sem
er gæðavara og sem eklci er liægt að selja
á ódýrum mörkuðujn án lialla, lxefir um
langt skeið lítið getað keypt vegna borg-
arastvrjaldarinnar. í stað þess, að árið
1935 var þurrfiskur fluttur út fyrir 6 457
þús. krónur og blautfiskur fyrir aðeins
566 þús. kr., þá var lilutfallið milli verk-
aðs og óverkaðs fisks svo að segja alveg'
öfugt árið 1937. Þá voru flultar út 8 968
smál. af þurrfiski, en 11 326 smál. af
blautfiski. Ofan á þetta markaðstap hef-
ir svo bætzl aflaleysi, svo að tekjur fiski-
mannanna liafa sarna og engar orðið á
siimuin skipunum og beimafólk þeirra
hefir lieldur engar tekjur. Yegna þess-
ara orsaka befir verið bræðilegt ástand
undanfarin ár og svo er enn.
Þá má minna á það, að ekki er liægt
að lifa eins ódýrt í Færevjum og áður.
Mörg sveitarfélög slofnuðu til skulda á
verðbólgulímanum, svo að skattabvrgðin
er viða allt of þungbær. Árið 1937 var
samanlagt skattaálag í Þórsböfn (til
sveitarsjóðs) 256 þús. kr., en í byggðun-
um 774 þús. kr. Þetta er liá uppliæð, þeg-
ar liún er boi’in saman við samanlagt
útflutningsverðmæti sjávar- og landbún-
aðarafurða. Til samanburðar má benda
á, að vangoldnir skattar í byggðunum
voru 774 þús. kr. 1. jan. 1937, eða jafn
mikið og eins árs skattur.